Złamanie zielonej gałązki – co kryje się pod tą tajemniczą nazwą?

Lek. Tomasz Nęcki 2019-11-14 8:40

Złamanie zielonej gałązki to rodzaj złamania kostnego, typowy dla najmłodszych pacjentów – jest ono spotykane u dzieci i nastolatków, u których proces wzrostu kości wciąż jeszcze trwa. W jakich sytuacjach może dochodzić do wystąpienia tego problemu i skąd wzięła się jego nietypowa, nazwa?

Złamanie zielonej gałązki

i

Autor: Getty images

Złamania kości nie bez powodu uznawane są za poważne medyczne problemy. Obawy wzbudzają przede wszystkim możliwe powikłania złamań, do których należą m.in. uszkodzenia włókien nerwowych, ale i trwałe ograniczenie możliwości wykonywania ruchów dowolnych w obrębie kończyny, która uległa złamaniu.

Nie każde jednak złamanie jest aż tak groźne – u osób starszych problemy te mogą rzeczywiście mieć bardzo poważne następstwa, inaczej jest jednak u dzieci, u których złamania, szczęśliwie, nie skutkują poważnymi, utrwalonymi powikłaniami. Jednym z takich problemów jest złamanie zielonej gałązki.

Spis treści:

  1. Charakterystyczne cechy złamania zielonej gałązki
  2. Przyczyny złamania zielonej gałązki
  3. Objawy złamania zielonej gałązki
  4. Rozpoznawanie złamania zielonej gałązki
  5. Leczenie złamania zielonej gałązki
  6. Rokowania pacjentów ze złamaniem zielonej gałązki

Charakterystyczne cechy złamania zielonej gałązki

Złamania zielonej gałązki (ang. greenstick fracture) spotykane są wśród najmłodszych pacjentów – typowo rozpoznawane są one zazwyczaj u dzieci będących poniżej 10. roku życia.

Ich nazwa wzięła się z podobieństwa tychże złamań do wyglądu łamanej gałązki – wtedy, gdy weźmie się tę część rośliny i próbuje się ją urwać, zwykle nie rozdziela się ona całkowicie, tylko pozostaje w jej obrębie fragment nienaruszonej, delikatnej, pokrywającej gałązkę kory.

Złamania zielonej gałązki typowo są złamaniami częściowymi, w których okostna albo w ogóle nie ulega uszkodzeniu, albo jest ona przerwana tylko po jednej stronie kości. Zazwyczaj tego rodzaju złamania występują w obrębie kości długich, takich jak np. obojczyki czy kości przedramienia lub podudzia.

Czytaj: Wrodzona łamliwość kości (IO) u dzieci: przebieg i leczenie kruchości kości u dzieci

Przyczyny złamania zielonej gałązki

Złamania typu zielonej gałązki typowo powstają wskutek doświadczenia przez dziecko czy nastolatka jakiegoś upadku – ich wystąpienie jest możliwe szczególnie podczas takich utrat równowagi, przez które pacjent np. wyciąga rękę ku ziemi w celu zamortyzowania upadku.

Występujące w przebiegu problemu zmiany pojawiają się dzięki temu, że kości najmłodszych pacjentów są stosunkowo elastyczne (podobnie jak gałązki młodych roślin) i dlatego właśnie uraz niekoniecznie musi skutkować całkowitym przerwaniem ich ciągłości.

Innym czynnikiem, który również wpływa na występowanie u dzieci złamań zielonej gałązki jest to, że okostna u najmłodszych ma stosunkowo dużą grubość.

Czytaj: Wstrząs mózgu (wstrząśnienie mózgu). Objawy u dzieci, leczenie, zalecenia

Objawy złamania zielonej gałązki

Dolegliwości, które pojawiają się u dzieci ze złamaniem zielonej gałązki, bywają bardzo różne – objawy tego problemu uzależnione są bowiem zarówno od tego, w którym dokładnie miejscu ciała dojdzie do złamania, jak i od tego, jakiego stopnia będzie samo złamanie.

Dość częsta jest sytuacja, gdzie u pacjenta pojawia się jedynie obrzęk oraz zaczerwienienie w miejscu złamania, oprócz nich możliwa jest także tkliwość uciskowa w okolicy uszkodzenia kości.

Znaczna deformacja kończyny czy trudności z poruszaniem nią – choć rzadko, ale również mogą wystąpić w przebiegu schorzenia.

Rozpoznawanie złamania zielonej gałązki

Diagnozę złamania zielonej gałązki postawić można po wykonaniu u chorego badań obrazowych. Zasadniczo stwierdzić ten rodzaj złamania można na podstawie zwyczajnego zdjęcia RTG bolesnej kończyny pacjenta.

Pewne nieprawidłowości (jak np. deformacja kończyny) można oczywiście zaobserwować już podczas badania przedmiotowego pacjenta, ostateczną diagnozę uzyskać można jednak właśnie dzięki wykonaniu choremu RTG.

Leczenie złamania zielonej gałązki

Tak jak wiele złamań – szczególnie u starszych pacjentów – wymaga przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego, tak szczęśliwie nie są one zwykle niezbędne u chorych ze złamaniami typu zielonej gałązki.

Wystarczającą u większości chorych metodą leczenia złamania zielonej gałązki jest unieruchomienie złamanej kończyny w gipsie czy szynie na okres kilku tygodni.

Korzystanie z takiego zaopatrzenia bywa niezbędne przez różny czas – zależny jest on zarówno od tego, w którym dokładnie miejscu doszło do złamania, jak i od jego rozległości. Zazwyczaj okres noszenia szyny ortopedycznej czy gipsu sięga od 3 do 8 tygodni.

Rokowania pacjentów ze złamaniem zielonej gałązki

Rodziców, których pociechy mają złamania zielonej gałązki, można pocieszyć – rokowania w przypadku tego problemu są bowiem naprawdę pomyślne. U większości chorych w ciągu kilku (zwykle do 8) tygodni dochodzi do całkowitego zrośnięcia się kości.

Trzeba podkreślić jednak to, że u każdego dziecka, u którego wystąpi ten problem, niezwykle ważna jest rehabilitacja – umożliwia ona zwiększenie szans dziecka na szybki powrót do pełnej sprawności.

Czytaj: Żywienie dziecka: dieta zapobiega osteoporozie u dziecka