10 ważnych pytań (i odpowiedzi) o karmienie piersią

Im dziecko młodsze, tym sesje karmienia są dłuższe, bo malec potrzebuje nie tylko pokarmu, ale i poczucia bezpieczeństwa, które daje mu ssanie piersi - maluszek leży przy piersi, ssie i po prostu delektuje się twoją bliskością. Zazwyczaj dziecko samo przestaje ssać, gdy jest najedzone, ale czasem wisi przy piersi, bo jest mu tak dobrze.

Sesja karmienia piersią, zwłaszcza w przypadku noworodków i młodszych niemowląt powinna trwać od kilkunastu do kilkudziesięciu minut (nie krócej niż 10, ale nie dłużej niż 40). Sygnałem, że dziecko się najadło jest zwykle opróżnienie piersi.

Starsze niemowlęta jedzą zwykle krócej - przestają ssać, gdy się najedzą lub uspokoją.

Poranione brodawki to problem większości mam w pierwszych tygodniach laktacji. Problem bierze się stąd, że piersi kobiety nie są przyzwyczajone do karmienia, a dziecko nie chwyta jeszcze brodawek umiejętnie. Zła technika ssania powoduje ich ranienie i w efekcie - ogromny ból.

Aby zmniejszyć dolegliwości warto smarować brodawki własnym mlekiem, wietrzyć je i pielęgnować specjalnymi maściami z lanoliną. Koniecznie też trzeba sprawdzić, czy prawidłowo przystawiasz dziecko - malec musi łapać za całą brodawkę, a nie tylko za sam sutek.

Jeśli piersi bardzo bolą, można karmić przez nakładki. Na pocieszenie, warto wiedzieć, że problem mija po kilku, kilkunastu  dniach, gdy brodawki się "zahartuja".

Nie. Od dawna wiadomo, że dieta matki karmiącej nie musi być eliminacyjna, o ile dziecko nie ma alergii. Nie powinno się "na zapas" odstawiać produktów mlecznych czy owoców. Warto to zrobić tylko wtedy, gdy zaobserwujemy, że rzeczywiście źle się czuje po tym, jak mama zje np. truskawki.

Warto pamiętać, że do mleka matki przedostają się składniki odżywcze i alergeny. Nieprawdą jest, że zjedzenie przez mamę kapusty spowoduje u dziecka wzdęcia. To tak nie działa. Wzdęcia wynikają z procesu fermentacji w jelitach, a taki proces w przypadku maluszka na piersi nie ma miejsca. 

Żołądek noworodka jest maleńki, ale jego zdolność do trawienia mleka mamy - bardzo wysoka. Dlatego dziecko szybko robi się głodne. Częste nocne pobudki u noworodka i w pierwszych miesiącach życia są bardzo męczące, ale absolutnie naturalne. Dodatkowym problemem jest to, że dziecko często wybudza się nie tylko z głodu, ale również z powodu mokrej pieluszki lub potrzeby znalezienia się blisko mamy.

Są dzieci, które zaczynają przesypiać noce w wieku kilku miesięcy, ale są i takie, które budzą się i przychodzą do łózka rodziców nawet w wieku 2 lat. Dlatego uzbrój się w cierpliwość i po pierwsze - ucz dziecko stałego rytmu dnia i odróżniania dnia od nocy, wprowadzając rutynę (wykonywanie określonych czynności w stałym porządku i o stałej porze).

Po drugie: w pierwszych tygodniach życia odpuść sobie ambicję spania z dzieckiem w oddzielnych łóżkach (zachowaj jednak niezbędną ostrożność).

Noworodki mają naturalną potrzebę ssania, ale nie znaczy to, że od razu potrafią chwytać prawidłowo pierś. Czasem potrzebna tygodnia-dwóch, żeby się tego nauczyły. W tym czasie regularnie przystawiaj dziecko do piersi dbając, aby chwytało całą brodawkę, a nie sam sutek, leżało brzuchem skierowanym do twojego ciała i główką skierowaną do twojej piersi.

Nie podawaj w pierwszych tygodniach życia dziecku smoczka ani butelki (o ile to możliwe nie dokarmiaj mlekiem modyfikowanym czy odciągniętym z piersi), ponieważ inna jest technika ssania smoczka a inna piersi.

Jeśli dziecko nie umie chwycić piersi, bo masz płaskie brodawki, zainwestuj w specjalne nakładki, które formują sutki w czasie ssania lub odciągaj mleko laktatorem, aby wyciągnąć brodawki (nie podawaj mleka przez butelkę, zamróź je na czarną godzinę lub spisz na straty - odciąganie mleka nie popsuje, a jedynie poprawi twoją laktację).

Najlepszy moment na odstawienie dziecka od piersi to moment rozszerzania diety. Wtedy w naturalny sposób zaczynasz podawać malcowi mniej mleka, więc twoje piersi zaczną produkować go mniej. Możesz to wykorzystać zamieniając dodatkowo jedno ssanie piersi na butelkę z mieszanką.

Jeśli chcesz zrezygnować z karmienia wcześniej, do czego nie zachęcamy, próbuj najpierw odciągać mleko i podawać je w butelce. Potem zacznij mieszać swój pokarm z mlekiem modyfikowanym, aby przyzwyczaić dziecko do nowego smaku. stopniowo zmieniając proporcje.

Nagłe odstawienie malca będzie skutkowało przepełnionymi piersiami i dyskomfortem, więc załóż dobrze dopasowany stanik, weź lek przeciwbólowy. Jeśli piersi są zaczerwienione, masuj je, aby złagodzić obrzęk. Nie odciągaj pokarmy laktatorem, bo to tylko zwiększy produkcje mleka.

Są dzieci, które ssą pierś przez cały dzień to maluchy potrzebujące bliskości mamy. Nie zawsze są głodne, choć jak wspomnieliśmy wyżej, noworodki potrzebują częstego przystawiania do piersi, częściej potrzebują uspokojenia i poczucia bezpieczeństwa, które znajdują w ramionach mamy. 

Dlatego nie martw się, jeśli twoje kilku tygodniowe dziecko wisi na piersi - to normalne. Nie oznacza to, że twój pokarm jest niepełnowartościowy, że dziecko się nim nie najada. To minie za jakiś czas, choć prawdopodobnie, jeśli twoje dziecko jest tzw. high need baby, będzie domagało się przytulania i noszenia na rękach nawet bez karmienia.

Może ci się wydawać, że masz mało pokarmu, ale prawda jest taka, że w pierwszych tygodniach życia dziecko potrzebuje jego niewielkich ilości.

Wprowadzenie mieszanki podczas karmienia piersią może wprowadzić w błąd organizm mamy i sprawić, że zacznie on produkować mniej pokarmu (zauważy mniejsze zapotrzebowanie na mleko). Dlatego zaleca się, aby nie wprowadzać mieszanki przez pierwsze sześć tygodni życia dziecka, chyba że jest to uzasadnione klinicznie.

Kiedy dokarmianie mlekiem modyfikowanym jest potrzebne? Sytuacje, w których najczęściej stosuje się dokarmianie sztucznym mlekiem, to przede wszystkim:

• mama ma zbyt mało pokarmu mimo prób pobudzania laktacji,
• niemowlę niedostatecznie przybiera na wadze,
• niemowlę zbyt słabo ssie pierś (zdarza się to m.in. w przypadku wcześniaków).

Jeśli karmisz dziecko wyłącznie piersią, przez pierwsze 4–5 miesięcy życia nie musisz go dopajać. Dostaje picie razem z mlekiem, które na początku każdej sesji karmienia jest wodniste i dopiero po pary minutach staje się gęste, aby zaspokoić nie tylko pragnienie, ale i głód niemowlęcia.

Jeśli jest gorąco na dworze, dokuczają upały - po prostu przystawiaj malca częściej do piersi. Dopijanie oznacza, że będziesz musiała podać mu butelkę, a każda taka próba może zniechęcić dziecko do ssania piersi, które jest trudniejsze i wymaga więcej wysiłku, niż ssanie smoczka.

Po pierwsze sprawdź, czy na pewno nie ma. Piersi mogą wydawać się puste, zwłaszcza na początku laktacji, ale prawda jest taka, że produkują tyle mleka, ile potrzeba dziecku.

Może wydawać ci się, że masz mało pokarmu, jeśli kilka dni temu walczyłaś z nawałem, który rozsadzał ci piersi. Po nawale laktacja się stabilizuje, a piersi przestają być pełne mleka, co nie znaczy, że przestają go produkować.

Pamiętaj też, że co jakiś czas pojawia się kryzy laktacyjny, który wynika z większego zapotrzebowania dziecka na pokarm. Chwilowy niedobór pokarmu trwa 2–3 dni i mija samoistnie.

Jeśli czujesz, że masz mało pokarmu, spróbuj o niego zawalczyć:

• Podawaj dziecku tylko pierś. Niemowlę nie potrzebuje herbatek, soków i dokarmiania mlekiem modyfikowanym.
• Przystawiaj dziecko do piersi na żądanie, mniej więcej co 2-3 godziny (również nocą), po skończeniu 7 tygodni co 3-4 godziny.
• Pij 2-3 litry wody dziennie, jedz regularne, urozmaicone posiłki dostarczające wszystkich składników odżywczych.
• Upewnij się, że dziecko prawidłowo chwyta pierś – w jego ustach powinna się znaleźć brodawka z większą częścią otoczki. Dziecko powinno opróżniać całą pierś w ciągu karmienia, dzięki temu będziesz mieć pewność, że zjadło kompletny posiłek.
• Zrelaksuj się – zdenerwowanie, stres i przemęczenie niekorzystnie wpływają na laktację.
• Przed karmieniem rób ciepłe okłady, które pobudzą laktację (np. z ciepłej pieluszki tetrowej lub ogrzanego kompresu żelowego).