Jak wygląda główka noworodka tuż po porodzie?

Główka dziecka tuż po narodzinach jest daleka od wyglądu dzieci z reklam produktów dla niemowląt. Jak wygląda? Co może cię, zupełnie niepotrzebnie, niepokoić...

Podczas porodu dziecko przeciska się między kośćmi mamy, torując sobie drogę własną głową. Nic dziwnego, że jest ona po tym doświadczeniu cała poobijana i opuchnięta. Siniaki i otarcia na główce oraz na buzi noworodka to właśnie naturalny efekt trudów porodu.

Dlatego nie trzeba się nimi przejmować, choć na pierwszy rzut oka wyglądają groźnie. Zwłaszcza krwiaki, które mogą pojawić się w wyniku pęknięcia naczyń krwionośnych, spowodowanego uciskiem lub urazem. Zwykle dostrzec je można na czubku główki niemowlaka, w miejscu, którym uderzał w miednicę mamy. Krwiaków nie trzeba leczyć, a jedynie obserwować.

Dowiedz się: Formalności po narodzinach dziecka - o czym i kiedy trzeba pamiętać?

Mogą pojawić się w kilka godzin po porodzie, a znikają – po kilku tygodniach. Szybciej, bo po paru dniach, wchłaniają się niewielkie siniaczki na buzi, opuchlizna ustępuje po 2-3 dniach, otarcia po ok. dziesięciu.

Warto dodać, że im trudniejszy i dłuższy był poród, tym większe prawdopodobieństwo powstania poporodowych śladów. Urazy takie są częstsze również po użyciu próżnociągu i kleszczy. Piękne i gładkie są tylko maluszki, które urodziły się przez cesarskie cięcie.

Niektóre noworodki rodzą się z wielkim „guzem” na główce. Rozległy obrzęk znajdujący się na jej szczycie, spowodowany jest uciskiem tkanek miękkich w miejscu, które było najbardziej narażone na uraz podczas przeciskania się dziecka przez kanał rodny.

Sprawdź: Boję się porodu - poród nie taki straszny, dlaczego nie warto się go bać?

Choć niekiedy przedgłowie jest zabarwione na sino (w środku znajdują się płyny surowicze i krew), to jednak nie jest groźne dla dziecka. Powinno zniknąć w ciągu kilku dni – do tygodnia, nie zostawiając po sobie żadnych śladów.

Kolejnym skutkiem naturalnego porodu jest wydłużona główka niemowlaka. Dzieci wyjmowane z brzucha mamy podczas cesarkiego cięcia mają śliczną, okrągłą główkę, ale u maluchów przechodzących przez wąski kanał rodny, główka jest szpiczasta i wydłużona.

To dlatego, że kości czaszki dziecka są miękkie i niezrośnięte (natura pomyślała, by na moment porodu mogły łączyć się lub nawet na siebie nachodzić, by zmniejszyć obwód główki). Kości, ściśnięte w kanale rodnym, wracają do pierwotnego kształtu dopiero po kilku tygodniach.

Czytaj: Jak ubrać noworodka na wyjście ze szpitala?

Do tego czasu malec może wyglądać jak mały kosmita. Ponieważ, przygotowując się do wyjścia na świat, dzieci przekręcają się główką w dół i wchodzą w nią w kanał rodny nawet kilka dni czy tygodni przed porodem, zdarza się, że ich czaszka może być dodatkowo zniekształcona z jednej strony. To również objaw, który sam minie po jakimś czasie.

To właśnie wspomniane przed chwilą, niewielkie przestrzenie, między niezrośniętymi kośćmi czaszki. Najistotniejsze są dwa ciemiączka: przednie, w kształcie rombu – umieszczone na szczycie głowy, i tylne – w okolicy potylicznej. Główka niemowlaka w tych miejscach jest miękka, niekiedy wklęsła, a pod skórą da się wyczuć delikatne pulsowanie, zwłaszcza gdy malec płacze. Ponieważ w tym miejscu mózg dziecka nie jest chroniony twardymi kośćmi czaszki, a jedynie błoną, dlatego trzeba uważać, by niechcący nie urazić ciemiączka.

Warto jednak pamiętać, że codzienna pielęgnacja główki (np. mycie, czesanie) czy jej głaskanie – nie jest niebezpieczne. Ciemiączko tylne zarasta między 3. a 4. miesiącem życia dziecka, natomiast przednie – ok. 18. miesiąca, czyli między pierwszym a drugim rokiem życia. Podczas rutynowych wizyt u lekarza, pediatra będzie sprawdzał, czy dzieje się to zgodnie z planem.

Dowiedz się: Skala Apgar - ile punktów i za co dostaje noworodek po narodzinach?

Zbyt wolne lub za szybkie zamykanie się ciemiączek, ich długotrwale uwypuklenie lub ciągłe zapadanie się może świadczyć o nieprawidłowościach, dlatego warto wtedy zgłosić się z dzieckiem do lekarza.

Miękkie kości główki mogą się odkształcić także po porodzie. Zwykle jest to skutek długotrwałego lub częstego leżenia noworodka w jednej pozycji i uciskania jednego miejsca.

Dowiedz się: Jak wyjąć rzęsę z oka noworodka?

• Aby malec nie miał spłaszczonej główki z tyłu od ciągłęgo leżenia na plecach, warto kłaść go często na brzuszku (ale tylko w ciągu dnia, by móc kontrolować, czy nie opadł noskiem na materacyk i czy może swobodnie oddychać).
• Boczne spłaszczenie główki może się pojawić, gdy dziecko ma łóżeczko ustawione przy ścianie i aby oglądać ciekawsze widoki niż tynk, odwraca głowkę stale w jednym kierunku. Co jakiś czas przekładaj poduszkę niemowlaka w "nogi" łóżeczka, by patrzył także w drugą stronę. Możesz też powiesić zabawki po "mniej ciekawej" stronie łożeczka, by zachęcić go do trzymania główki w innej pozycji.

To nieestetyczna, ale mało dokuczliwa dla dziecka dolegliwość (nie boli, ale może swędzieć), która dopada je w pierwszych tygodniach i miesiącach życia. Wywołana jest nieprawidłową jeszcze pracą gruczołów łojowych główki, polegającą na nadmiernej produkcji łoju i rogowaceniu naskórka. Na skutek tego skóra pod włoskami pokrywa się żółtobrązowymi, tłustymi łuskami.

Sprawdź: Preparaty na ciemieniuchę u niemowląt

• Aby się pozbyć łusek, wystarczy na 2–3 godziny przed kąpielą posmarować główkę malca w miejscach, gdzie pojawiła się ciemieniucha, oliwką dla niemowląt. Potem należy wyczesać rozmiękczone łuski miękką szczoteczką dla dzieci i umyć włoski. Bardzo skuteczne są specjalne roślinne olejki przeciw ciemieniusze, które nakłada się na główkę na 24 godziny, a potem wyczesuje i zmywa. Olejki te hamują wytwarzanie łoju i ułatwiają usuwanie łusek ze skóry pod włoskami.
• Mimo prawidłowej pielęgnacji ciemieniucha często nawraca i utrzymuje się nawet do 2. roku życia.

Czapeczka na główce niemowlęcia była do niedawna obowiązkowym elementem jego garderoby, nawet gdy malec przebywał w domu. Panowało przekonanie, że ze względu na swoją dużą powierzchnię, główka wychładza się, co może być powodem choroby dziecka. To nieprawda, dlatego obecnie specjaliści nie zalecają mamom nakładania niemowlętom czapeczki w pomieszczeniach.

Przeczytaj: Odwiedziny u noworodka - niepotrzebne i niebezpieczne - jak je ograniczyć?

Oczywiście, jeśli smyk urodzi się zimą, a w domu są duże różnice temperatury między łazienką a sypialnią malca, można zakładać mu lekkie czapeczki zaraz po kąpieli. Ale w ciągu dnia i podczas snu, w pokojowej temperaturze, nie ma takiej potrzeby. Ciągłe okrywanie główki sprawia, że skóra pod czapką – ale też na tułowiu i kończynach – poci się i malec może mieć potówki.

Te niewielkie biało-czerwone krostki, będące wynikiem przegrzania, pojawiają się, gdy niemowlę jest za ciepło ubrane, a jego skóra nie oddycha, co powoduje zatykanie się gruczołów potowych i tworzenie się krostek.

• Aby uniknąć potówek na główce, szyi, za uszkami i na ciele malca, nie przegrzewaj go, zrezygnuj też ze stosowania oliwki, która zatyka pory.
• Jeśli na skórze pojawią się potówki, wystarczy odpowiednia higiena i zapewnienie zmienionym miejscom dostępu powietrza, by szybko zniknęły.