Jaś Pytalski kontra rodzice - odpowiedzi na najczęściej zadawane przez dzieci pytania

„Ten pan ma chore nóżki albo nie ma nóżek. Jazda wózkiem jest dla niego chodzeniem – tak się porusza”. A czemu nie ma nóżek? "Bo niektórzy ludzie rodzą się bez nóżek lub zachorowały albo miały nieszczęśliwy wypadek i straciły nogi." Dziecko nie wymaga od ciebie medycznego wyjaśnienia, jak to się stało, a jedynie zauważenia, że są ludzie, którzy wyglądają inaczej. Zwróć uwagę dziecku, że taki pan dobrze sobie radzi na wózku, a jeśli potrzebuje pomocy, np. przy wsiadaniu do autobusu, inni ludzie starają się mu jej udzielić.

„Pewnie panowie z tych dwóch krajów nie potrafili się dogadać. To trochę tak, jak ty z Krzysiem kłócicie się o jedną huśtawkę. Jeśli jesteście na siebie źli i nie chcecie ze sobą rozmawiać, zaczynacie się przepychać, prawda? Ale to nie jest dobre rozwiązanie, bo za chwilę któryś z was płacze”. Zapytaj dziecko, jak powinno się rozwiązywać konflikty – rozmową, ustępowaniem komuś, ustalaniem wspólnych zasad. Pokaż, jakie są konsekwencje „wojny” czyli „kłótni” - są osoby, które przegrywają i z tego powodu jest im bardzo smutno. Zapewnij dziecko, że mieszkamy w bezpiecznym kraju, któremu nie grozi wojna, bo często takim pytaniem dziecko sugeruje, że czuje się zagrożone.

„Razem z tatusiem pracujemy tak dużo, by pieniądze z pracy wystarczały nam na życie – na opłacenie rachunków i zapłacenie za zakupy. Jeśli chcemy kupić coś drogiego, rezygnujemy z czegoś albo korzystamy z oszczędności, które staramy się odkładać na przyszłość, np. na wakacje”. Na pewno nie warto mówić kwoty. Na nic dziecku konkretna informacja, ile zarabiasz (ono nie zna jeszcze wartości pieniądza), a do tego może przekazać tę informację komuś, kto ją „wykorzysta”.

„W moim sercu jest jeszcze wolne miejsce dla dzidziusia, nie muszę zmieniać mojej miłości do ciebie”. Zapytaj dziecko, ile osób kocha (mamę, tatę, dziadków, ciocię...) i zauważ, że to wiele osób jak na tak małe serduszko, a więc także w twoim sercu pomieści się jeszcze jedna osoba. Przy okazji tego pytania warto porozmawiać z dzieckiem o jego obawach, jak to będzie po narodzinach maleństwa. Przyznaj, że rozumiesz jego lęki, bo przecież ono nie wie, jak będzie. Ty również tego nie wiesz, ale możecie sobie wspólnie wyobrazić sytuację, gdy dzidziuś już jest na świecie. Opowiadaj o tym, jak starszak będzie opiekował się młodszym rodzeństwem i w co będą się wspólnie bawili.

„Babcia miała już bardzo dużo lat. I tak jak większość ludzi w starszym wieku przyjęła zaproszenie od aniołków i razem z nimi odleciała do nieba”. Możesz ze szczegółami opowiedzieć, co w niebie robi babcia – że obserwuje ziemię oraz to, co robią wnukowie, że ich wspiera i cieszy się, gdy my się cieszymy.

„Tak jesteśmy zbudowani. Mężczyźni mają siusiaka, a za to kobiety większe piersi. Tym się różnimy”. Możesz pokazać dziecku album o anatomii człowieka i razem z dzieckiem dokładnie go obejrzeć, pokazując cechy wspólne chłopców i dziewczynek oraz te, które nas różnią.  

„Dorośli ludzie, tacy jak ja i tatuś albo ciocia i wujek, gdy się kochają, mają dzieci. Tatuś mocno mamusię przytula i gdy bardzo tego pragną, w brzuchu mamusi pojawia się dzidziuś, który po pewnym czasie rodzi się, czyli pojawia na świecie”. Takie tłumaczenie pomoże dziecku zrozumieć, dlaczego niektóre panie mają duży brzuch oraz dlaczego twoje dziecko nie ma jeszcze rodzeństwa („Choć kocham tatusia, a tatuś mnie, na razie nie chcemy kolejnego dziecka”).

„Dzięki temu możemy się wykąpać, a nawet wykorzystać ją do ugotowania obiadu”. Wytłumacz dziecku, że gdyby było zimno (tak jak w zamrażalniku) – zmieniłaby się w lód, a gdyby za ciepło (jak podczas gotowania np. w garnku) – stałaby się parą. "Woda może się więc zmieniać w lód lub parę, ale jej naturalny stan to taki, gdy jest mokra. Jeśli zanurzymy się w wodzie, ona wymoczy również nas – nasze ubranie i ciało."

„Bo jest głodna. Nie ma znaczenia, czy jest się małym czy dużym; chudym czy grubym, każdy człowiek czuje głód i musi go zaspokoić, jedząc posiłek”. A czemu jest taka gruba? "Może jest chora i dlatego tak wygląda jej ciało. Albo nie umie sobie odmówić dużych porcji niezdrowych posiłków i łatwo tyje." Pochwal spostrzegawczość dziecka oraz obserwację, że „gruby” powinien bardziej uważać na to, co je, a nawet poradzić się lekarza, który stworzy specjalnie dla niego jadłospis.

Dlaczego tata nie zakłada spódnicy? Czemu stoimy na czerwonym świetle? Tylko tobie odpowiedzi na te pytania wydają się oczywiste. Dziecko dopiero zauważa pewne fakty. Dlatego nie śmiej się z jego pytań, lecz krótko i rzeczowo na nie odpowiadaj, np.: „Tym różnią się chłopcy od dziewczynek, że noszą spodnie. Tak się obecnie przyjęło, a mężczyźni to lubią, bo tak jest im wygodniej” albo „Dzięki temu, że dawno temu ktoś wyznaczył czerwony kolor jako „stop”, wszyscy wiedzą, jak zachować się na drodze, by było bezpiecznie”. Używaj prostych i zrozumiałych dla dziecka słów. A jeśli nie znasz odpowiedzi na pytanie, zagadaj dziecko, co ono samo o tym sądzi i wspólnie starajcie się rozwikłać zagadkę. Możesz również przyznać się do tego, że nie znasz odpowiedzi i zaproponować dziecku, że zapytacie o to np. dziadka albo sprawdzicie w książce.