Lista kluczowych umiejętności dzieci od 2 miesiąca życia do 5 lat

Rozwój społeczny i emocjonalny:

• Uspokaja się, gdy ktoś do niego mówi lub go odbiera
• Patrzy na twoją twarz
• Wydaje się szczęśliwy, że cię widzi
• Uśmiecha się, gdy do niego mówisz lub uśmiechasz się

Rozwój komunikacyjny:

• Wydaje dźwięki inne niż płacz
• Reaguje na głośne dźwięki

Rozwój poznawczy:

• Obserwuje cię, gdy się poruszasz
• Patrzy na zabawkę przez kilka sekund

Rozwój fizyczny

• Trzyma głowę, gdy leży na brzuchu
• Porusza rękami i nogami
• Otwiera dłonie (na krótko)

Rozwój społeczny i emocjonalny:

• Uśmiecha się sam, aby zwrócić twoją uwagę
• Chichocze (jeszcze nie pełny śmiech), gdy próbujesz ją rozśmieszyć
• Patrzy na ciebie, porusza się lub wydaje dźwięki, aby przyciągnąć lub zatrzymać twoją uwagę

Rozwój komunikacyjny:

• Wydaje dźwięki jak „oooo”, „aahh” (głużenie)
• Wydaje dźwięki, gdy z nim rozmawiasz
• Odwraca głowę w kierunku dźwięku twojego głosu

Rozwój poznawczy:

• Otwiera usta, gdy widzi pierś lub butelkę
• Z zainteresowaniem patrzy na swoje dłonie

Rozwój fizyczny:

• Trzyma głowę stabilnie bez podparcia, gdy jest u ciebie na rękach
• Trzyma zabawkę, kiedy wkładasz mu ją do ręki
• Macha zabawkami
• Podnosi ręce do ust
• Unosi się na łokciach/przedramionach na brzuchu

Rozwój społeczny i emocjonalny:

• Poznaje bliskie osoby 
• Lubi patrzeć na siebie w lustrze
• Śmieje się

Rozwój komunikacyjny:

• Na zmianę z tobą wydaje różne dźwięki
• Wystawia język 
• Wydaje piszczące dźwięki

Rozwój poznawczy:

• Wkłada zabawki i inne przedmioty do ust, aby je zbadać
• Sięga po zabawkę, którą chce
• Zamyka usta, żeby pokazać, że nie chce więcej jedzenia

Rozwój fizyczny:

• Przekręca się z brzucha na plecy
• Unosi się na wyprostowanych ramionach na brzuchu
• Opiera się na rękach, aby się podeprzeć podczas siedzenia

Rozwój społeczny i emocjonalny:

• Jest nieśmiały, boi się obcych
• Pokazuje mimiką radość, smutek, złość i zaskoczenie
• Reaguje na swoje imię
• Reaguje, gdy wychodzisz (patrzy, wyciąga ręce lub płacze)
• Uśmiecha się lub śmieje, gdy grasz z nim w "a ku-ku"

Rozwój komunikacyjny:

• Wydaje wiele różnych dźwięków, takich jak „mamamama” i „bababababa”
• Podnosi ramiona, gdy chce, abyś wzięła je na ręce

Rozwój poznawczy:

• Szuka przedmiotów, które znikną z pola widzenia (takich jak łyżka lub zabawka)
• Uderza o siebie zabawkami

Rozwój fizyczny:

• Samo przyjmuje pozycję siedzącą
• Przenosi rzeczy z jednej ręki do drugiej
• Używa palców do przesunięcia jedzenia w swoją stronę
• Siedzi bez podparcia

Rozwój społeczny i emocjonalny:

• Gra z tobą w gry, jak "kosi kosi łapki"

Kamienie milowe w zakresie języka/komunikacji

• Robi „pa pa”
• Mówi „mama” i „tata” 
• Rozumie „nie” (zatrzymuje się na chwilę lub zatrzymuje, gdy to mówisz)

Rozwój poznawczy:

• Wkłada coś do pojemnika, np. zabawki do pudełka
• Szuka rzeczy, które chowasz w czasie zabawy, np. zabawkę pod kocem

Rozwój fizyczny:

• Podciąga się, by wstać
• Chodzi, trzymając się mebli
• Pije z kubka bez pokrywki, jeśli mu go trzymasz
• Chwyta rzeczy kciukiem i palcem wskazującym, na przykład małe kawałki jedzenia

Rozwój społeczny i emocjonalny:

• Naśladuje inne dzieci podczas zabawy, na przykład wyciąga zabawki z pojemnika, gdy robi to inne dziecko
• Pokazuje na coś, co chce ci pokazać 
• Klaszcze, gdy jest podekscytowany
• Tuli lalki lub misie
• Okazuje uczucia (przytula lub całuje)

Rozwój komunikacyjny:

• Próbuje wypowiedzieć jedno lub dwa słowa oprócz „mama” lub „tata”, np. „pam” dla piłki lub „hau” dla psa
• Patrzy na znajomy przedmiot, jeśli go nazywasz
• Podąża za wskazówkami podawanymi zarówno gestem, jak i słowami. Na przykład daje ci zabawkę, kiedy wyciągasz rękę i mówisz: „Daj mi zabawkę”.

Rozwój poznawczy:

• Próbuje używać rzeczy we właściwy sposób, np. telefonu, kubka lub książki
• Układa co najmniej dwa małe przedmioty, takie jak klocki

Rozwój fizyczny:

• Sam robi kilka kroków
• Używa palców, aby jeść

Rozwój społeczny i emocjonalny:

• Oddala się od ciebie, ale stara się upewnić, że jesteś blisko
• Potrafi pokazać ci coś ciekawego
• Wyciąga ręce, abyś je umył
• Przegląda z tobą kilka stron w książce
• Pomaga ubrać się, wkładając rękę przez rękaw lub podnosząc stopę

Rozwój komunikacyjny:

• Wypowiada trzy lub więcej słów oprócz „mama” lub „tata”
• Wykonuje jednoetapowe wskazówki bez żadnych gestów, na przykład daje ci zabawkę, gdy mówisz „Daj mi”.

Rozwój poznawczy:

• Naśladuje twoje zachowania, takie jak zamiatanie
• Bawi się zabawkami w prosty sposób, np. pcha autko

Rozwój fizyczny:

• Idzie bez trzymania się nikogo ani niczego
• Rysuje bazgroły na kartce
• Pije z kubka bez pokrywki (choć czasami rozlewa płyn)
• Je sam palcami
• Próbuje użyć łyżki
• Wspina się i schodzi z kanapy lub krzesła bez pomocy

Rozwój społeczny i emocjonalny:

• Reaguje na czyjeś emocje, np. jest smutny, gdy ktoś płacze
• Patrzy na twoją twarz, aby zobaczyć, jak zareagujesz w nowej sytuacji

Rozwój komunikacyjny:

• Pokazuje obrazki w książce, gdy pytasz, na przykład „Gdzie jest niedźwiedź?”
• Łączy co najmniej dwa słowa, np. „Więcej mleka”.
• Umie pokazać co najmniej dwie części ciała, gdy poprosisz 
• Używa więcej gestów niż tylko machanie i wskazywanie, np. przesyłanie buziaka lub kiwanie głową tak

Rozwój poznawczy:

• Trzyma coś w jednej ręce, podczas gdy drugą ręką robi cos innego, np. otwiera pojemnik
• Próbuje używać przełączników, pokręteł lub przycisków na zabawce
• Bawi się więcej niż jedną zabawką w tym samym czasie, np. układa plastikowe jedzenia na talerzu i karmi lalkę

Rozwój fizyczny:

• Kopie piłkę
• Wchodzi (nie wspina się) po kilku schodach z pomocą lub bez
• Je łyżką

Rozwój społeczny i emocjonalny:

• Bawi się obok innych dzieci, a czasem z nimi
• Pokazuje, co potrafi, mówiąc: „Patrz na mnie!”
• Wykonuje proste czynnościami, gdy wydajesz polecenia, np. układa zabawki, gdy mówisz: „Czas sprzątania”.

Rozwój komunikacyjny:

• Mówi około 50 słów
• Mówi co najmniej dwa słowa z jednym słowem akcji, np. „Biegnie piesek”
• Nazywa rzeczy w książce, gdy wskazujesz i pytasz: „Co to jest?”
• Mówi słowa takie jak „ja” lub „my”

Rozwój poznawczy:

• Używa zabawek do udawania, na przykład karmi klockiem lalkę
• Umie rozwiązać proste problemy, np. wejść na stołek, aby do czegoś sięgnąć
• Wykonuje dwuetapowe instrukcje, takie jak „Odłóż zabawkę i zamknij drzwi”.
• Zna co najmniej jeden kolor, na przykład wskazuje na czerwoną kredkę, gdy pytasz „Która z nich jest czerwona?”

Rozwój fizyczny:

• Naciska klamkę lub odkręca zakrętkę słoika
• Sam zdejmuje ubrania, np. luźne spodnie lub rozpiętą kurtkę
• Skacze na obie stopy
• Przewraca strony książki, gdy mu czytasz

Rozwój społeczny i emocjonalny:

• Uspokaja się w ciągu 10 minut po tym, jak je zostawisz w przedszkolu
• Zauważa inne dzieci i dołącza do nich do zabawy

Rozwój komunikacyjny:

• Prowadzi dialog przynajmniej 2-3 zdaniowy
• Pyta „kto”, „co”, „gdzie” lub „dlaczego”, np. „Gdzie jest mama/tata?”
• Mówi, co dzieje się na obrazku lub książce, gdy zostaniesz zapytany
• Mówi jak ma na imię 
• Mówi na tyle dobrze, by inni mogli je zrozumieć

Rozwój poznawczy:

• Rysuje kółko, kiedy pokazujesz mu jak
• Unika dotykania gorących przedmiotów, takich jak kuchenka, gdy ostrzegasz, że się oparzy

Rozwój fizyczny:

• Umie nawlekać na sznurek przedmioty, takie jak duże koraliki lub makaron
• Ubiera się sam, np. luźne spodnie lub kurtkę
• Używa widelca

Rozwój społeczny i emocjonalny:

• Podczas zabawy udaje, że jest kimś innym (nauczycielem, superbohaterem, psem)
• Prosi, aby pobawić się z dziećmi, jeśli nikogo nie ma w pobliżu, na przykład „Czy mogę bawić się z Olą?”
• Pociesza innych, którzy są zranieni lub smutni, np. przytula płaczącego przyjaciela
• Unika niebezpieczeństw, takich jak skakanie z dużych wysokości na placu zabaw
• Lubi pomagać rodzicom w wykonywaniu ich obowiązków, np. sypie mąkę do miski
• Zmienia zachowanie w zależności od tego, gdzie się znajduje (w przedszkolu, bibliotece, na placu zabaw)

Rozwój komunikacyjny:

• Mówi zdania z co najmniej czterema słowami
• Mówi kilka słów z piosenki, historii lub rymowanki
• Mówi o przynajmniej jednej rzeczy, która wydarzyła się w ciągu dnia, na przykład „Grałem w piłkę nożną”.
• Odpowiada na proste pytania, takie jak „Po co ci kurtka?” lub „Do czego służy kredka?”

Rozwój poznawczy:

• Wymienia kilka kolorów przedmiotów
• Opowiada, co będzie dalej w znanej historii
• Rysuje osobę z trzema lub więcej częściami ciała

Rozwój fizyczny:

• Umie łapać dużą piłkę
• Nakłada sobie jedzenie lub nalewa wodę pod nadzorem osoby dorosłej
• Odpina niektóre przyciski w kurtce
• Trzyma kredkę lub ołówek między palcami i kciukiem (nie całą dlonią)

Rozwój społeczny i emocjonalny:

• Przestrzega zasad gry lub gra na zmianę podczas grania z innymi dziećmi
• Śpiewa, tańczy lub gra na zabawkowych instrumentach
• Wykonuje proste prace domowe, takie jak dopasowywanie skarpetek lub sprzątanie ze stołu po jedzeniu

Rozwój komunikacyjny:

• Opowiada historię, którą usłyszał lub wymyślił składającą z co najmniej dwóch wydarzeń. Na przykład kot utknął na drzewie, a strażak go uratował
• Odpowiada na proste pytania dotyczące książki lub opowiadania po jego przeczytaniu 
• Utrzymuje rozmowę z więcej niż trzema wymianami zdań
• Używa lub rozpoznaje proste rymy (lot-kot, kotek-płotek)

Rozwój poznawczy:

• Liczy do 10
• Nazywa niektóre liczby od 1 do 5, gdy na nie wskażesz
• Używa słów o czasie, takich jak „wczoraj”, „jutro”, „rano” lub „w nocy”
• Podczas aktywności skupia uwagę przez 5 do 10 minut. Na przykład w czasie opowiadania lub tworzenia obrazków
• Nazywa niektóre litery, gdy na nie wskazujesz

Rozwój fizyczny:

• Przyciska niektóre przyciski
• Podskakuje na jednej nodze