Autyzm wirtualny – nowe zagrożenie dla rozwoju dziecka?
Termin „autyzm wirtualny” lub „autyzm cyfrowy” coraz częściej pojawia się w dyskusjach na temat rozwoju dzieci. Choć nie jest to oficjalna jednostka chorobowa, problem jest coraz bardziej widoczny, szczególnie wśród najmłodszych. W Wielkiej Brytanii nawet niemowlęta spędzają przed ekranem ponad godzinę dziennie. Tymczasem Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, by dzieci do 2. roku życia w ogóle nie korzystały z ekranów, a między 2. a 4. rokiem życia – maksymalnie godzinę dziennie, najlepiej w kilku krótszych blokach.
Objawy autyzmu wirtualnego – jak je rozpoznać?
W podcaście „Psyche” psycholog dziecięcy Katarzyna Przybyła omówiła objawy autyzmu wirtualnego, które mogą przypominać autyzm. Należy jednak pamiętać, że autyzm to zaburzenie rozwojowe, którego pierwsze symptomy, takie jak brak kontaktu wzrokowego, problemy z mową i specyficzne zabawy, można zaobserwować już u kilkunastomiesięcznych dzieci.
Autyzm wirtualny, zwany również wtórnym lub cyfrowym, nie jest chorobą, ale zaburzeniem zachowania wynikającym z nadmiernego korzystania z ekranów i interaktywnych zabawek. Rumuński psycholog kliniczny Marius Zamfir zauważył, że wielogodzinne korzystanie z technologii przez dzieci do 3. roku życia może wywoływać objawy podobne do autyzmu.
Do najczęstszych objawów autyzmu wirtualnego należą:
- Izolacja i ograniczenie kontaktów z innymi ludźmi.
- Drażliwość i agresja po odebraniu telefonu lub tabletu.
- Opóźnienie rozwoju psychicznego.
Ekspertka podkreśla, że zajęte telefonem dziecko jest „wyłączone” z otaczającej je rzeczywistości.
Nie jest w stanie zaobserwować reakcji między mamą, tatą, rodzeństwem. Nie jest w stanie rozwijać języka, uczyć się o emocjach. Jest pochłonięte zupełnie czymś innym. To skutkuje upośledzeniem jego funkcji, bo ich nie rozwija
– wyjaśnia Katarzyna Przybyła.
Uzależnienie od ekranów – realne zagrożenie już od najmłodszych lat
Dzieci, nawet roczne, mogą uzależnić się od technologii. Już kilkuminutowe oglądanie bajki może wpływać na ich drażliwość i płaczliwość. Problemem jest również telewizor grający w tle, który utrudnia budowanie relacji z rodzicami, np. podczas posiłków. Dziecko może mieć trudności z poznawaniem smaków i struktur jedzenia.
Jak zapobiegać autyzmowi wirtualnemu?
Dobra wiadomość jest taka, że objawy autyzmu wirtualnego są odwracalne. Kluczem jest stopniowe ograniczanie korzystania z technologii i proponowanie dziecku alternatywnych form spędzania czasu. Ważne jest również dawanie dobrego przykładu.
Dzieci uczą się przez naśladowanie, modelowanie. Czyli my jako rodzice również musimy pokazać, że nie siedzimy cały dzień w telefonie
– podkreśla Katarzyna Przybyła.
Ile czasu dziecko może spędzać przed ekranem?
Specjaliści zalecają następujące limity czasu ekranowego:
- Dzieci do 2. roku życia: 0 minut.
- Dzieci od 2 do 5 lat: 20 minut dziennie.
- Dzieci w wieku wczesnoszkolnym (6-10 lat): 60 minut dziennie.
- Starsze dzieci i nastolatki: maksymalnie dwie godziny dziennie.
Pamiętaj, że nadmierny kontakt z ekranami może negatywnie wpłynąć na rozwój dziecka. Bądź świadomym rodzicem i chroń swoje dziecko przed zagrożeniami cyfrowego świata.
