Raport UNICEF pokazuje nie tylko, że spada poczucie szczęścia u dzieci, dowiadujemy się z niego również, że młodzi ludzie nie znają swoich praw. Słyszało o nich 89 proc. badanych, to mniej o sześć punktów procentowych w porównania do badania przeprowadzonego w 2019 r.
Raport zawiera wyniki badania przeprowadzonego na zlecenie UNICEF Polska przez IBRiS w październiku i listopadzie 2024 roku. Uczestniczyły w nim trzy grupy respondentów: dzieci (w wieku 12-17 lat), rodzice oraz nauczyciele.
Jakie wnioski z niego płyną? Te najważniejsze to:
- Regres w przestrzeganiu praw dziecka w szkole.
- Spadek roli szkoły jako głównego źródła informacji o prawach dziecka.
- Ograniczona decyzyjność dzieci i młodzieży.
- Małe zainteresowanie aktywnością społeczną.
- Stres szkolny jako najpoważniejszy problem młodzieży.
Według rodziców ich dzieci są szczęśliwe. One sądzą, że niekoniecznie
Ponad 80 proc. rodziców uważa swoje dzieci za szczęśliwe. Ponad 40 proc. młodych ludzi nie deklaruje poczucia szczęścia. Takie oświadczenie składa 59 proc. dzieci i młodzieży, a to wynik o 16 punktów procentowych gorszy od tego uzyskanego w 2019 r.
Co sprawia, że dzieci są szczęśliwe? Te najważniejsze powody to:
- spędzanie czasu z przyjaciółmi,
- czas wolny.
Rzadziej są to relacje z rodziną czy bycie kochanym (chociaż dla rodziców to wciąż kluczowe czynniki). Warto zwrócić uwagę na to, że rodzina jest też często wskazywana jako źródło negatywnych emocji. Częstym ich powodem jest również szkoła. 7 na 10 dzieci wskazuje na stres związany ze szkołą jako najpoważniejszy problem.
Przeprowadzone badania wskazują, że kondycja psychospołeczna dzieci i młodzieży pogarsza się. Spora i rosnąca część z nich nie odczuwa szczęścia, które jest istotnym komponentem pomyślnego rozwoju. Wśród problemów obniżających kondycję psychospołeczną dzieci i młodzieży dominuje stres doświadczany w szkole, ale także samotność i problemy z rówieśnikami, w tym z powodu przemocy z ich strony
- wymienia prof. Ewa Jarosz, ekspertka współpracująca z UNICEF Polska, Uniwersytet Śląski w Katowicach.
Dzieci wskazują, że nauczyciele nie przestrzegają ich praw
Ponad 70 proc. biorących udział w badaniu młodych ludzi uważa, że rodzice i inni członkowie rodziny respektują ich prawa. Zdecydowanie gorzej jest w środowisku szkolnym. Tylko 38 proc. uczniów wskazuje, że nauczyciele przestrzegają ich praw (to o 32 punkty procentowe mniej niż w 2019 roku).
Rodzice i ich podopieczni często nie znają praw dziecka, chociaż nauczyciele deklarują realizację edukacji na ten temat. Wzrósł odsetek badanych - w porównaniu do 2019 r. - którzy nie wiedzą, czy ta tematyka była poruszana. O prawach dziecka słyszało 89 proc. młodych ludzi - to o sześć punków procentowych mniej niż w 2019 r.
Polecany artykuł:
Wyniki badania pokazują również, że młodzi ludzie doświadczają przemocy. 13 proc. badanych deklaruje, że często doświadcza przemocy słownej (obrażanie, wyśmiewanie) - to o osiem punktów procentowych więcej niż w 2019 r. 12 proc. uczniów czuje się wykluczonych z grana rówieśników. Dla młodych przemoc jest zauważalnym i ważnym problemem, według relacji dzieci i ich rodziców nasila się przemoc rówieśnicza.
Zapewnienie dzieciom bezpieczeństwa i odpowiedniej przestrzeni do rozwoju to priorytet. Prawa dzieci i edukacja na ich temat są kluczowe w osiąganiu tego celu. Najmłodsi powinni je znać, rozumieć i świadomie z nich korzystać. To my, dorośli, jesteśmy odpowiedzialni za to, by były one promowane i wdrażane, ale do tego niezbędna jest nam również gruntowna znajomość i rozumienie praw dziecka. Ponadto prawo młodych osób do uczestniczenia w procesach decyzyjnych musi być dostrzegane i respektowane. Powinniśmy umożliwić dzieciom partycypowanie w życiu społecznym, tworzyć przestrzeń do realizacji ich inicjatyw i uwzględniać ich głos - szczególnie w sprawach, które ich dotyczą
- podkreśla Renata Bem, Dyrektor Generalna UNICEF Polska.
Raport pt. „Prawa dziecka w Polsce 2024” dostępny jest na stronie UNICEF-u: unicef.pl/prawadziecka2024.
Plebiscyt na Młodzieżowe Słowo Roku. Wszyscy zwycięzcy od pierwszej edycji [GALERIA]
