Czym są pneumokoki?
Pneumokoki są bakteriami, które występują powszechnie w naszym otoczeniu i którymi bardzo łatwo się zarazić. Wiele osób jest ich nosicielami, choć często nie zdają sobie z tego sprawy. U osób, u których nie widać objawów, bakterie bytują tylko na błonach śluzowych nosogardzieli. Określa się ten stan jako zakażenie bezobjawowe.
O nieinwazyjnej chorobie pneumokokowej mówimy wówczas, gdy bakterie migrują np. do dolnych dróg oddechowych powodując objawy w postaci: kaszlu, problemów z oddychaniem lub gorączki. Dochodzi wówczas np. do zapalenia oskrzeli lub płuc. W tego typu infekcji bakterie nadal pozostają na błonach śluzowych i nie przenikają do krwi.
Pneumokoki mogą powodować też inwazyjną chorobę pneumokokową, która wymaga hospitalizacji i może skończyć się niepełnosprawnością na całe życie lub śmiercią. Ma to miejsce wówczas, gdy bakterie przenikają do krwiobiegu powodując zagrażającą życiu dysfunkcję narządową, czyli sepsę.
Skutki zarażenia pneumokokami
W zależności od serotypu pneumokoków, który określany jest na podstawie otoczki bakterii, możemy mieć do czynienia z różnymi konsekwencjami zakażenia.
Najczęściej zakażone pneumokokami maluchy mają:
- zapalenie ucha środkowego,
- zapalenie oskrzeli,
- zapalenie płuc.
Przy dużej zjadliwości bakterii może też dojść do:
- zapalenia płuc z bakteriemią,
- posocznicy,
- zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
Kto jest najbardziej narażony na zakażenie?
Jak pokazują statystyki, najbardziej podatne na zakażenie są maluchy do 2. roku życia. Ze względu na niewykształcone mechanizmy obronne układu odpornościowego najciężej przechodzą infekcje pneumokokowe. Jednak należy pamiętać, że dzieci w wieku przedszkolnym, których układ immunologiczny dopiero się kształtuje, również są podatne na infekcje tymi bakteriami.
W dużej mierze czynnikiem sprzyjającym zakażeniom jest przebywanie wśród innych dzieci. Jeśli więc dziecko chodzi do żłobka, przedszkola, wówczas zwiększone jest u niego ryzyko zakażenia.
Do grupy zwiększonego ryzyka należą także dzieci z osłabioną odpornością, m.in.. wcześniaki czy maluchy z chorobami takimi jak: cukrzyca, dysfunkcja śledziony, zespół nerczycowy lub po przeszczepach.
Czy jest lek na pneumokoki?
Wydawałoby się, że skoro pneumokoki są bakteriami, to w przypadku zakażenia nimi wystarczy antybiotyk, by skutecznie je zwalczyć. Sprawa jednak nie jest taka prosta. I choć część serotypów udaje się leczyć antybiotykami, to jednak niejednokrotnie można spotkać się z antybiotykoopornością.
W jaki sposób chronić się przed pneumokokami?
Coraz częściej, ze względu na nadużywanie antybiotyków i rosnącą antybiotykooporność wśród bakterii, obserwuje się występowanie infekcji trudnych do leczenia. Dlatego tak istotna jest profilaktyka, która w przypadku pneumokoków polega na szczepieniach. Do składu szczepionek wybiera się te serotypy, które najczęściej wywołują ciężkie i oporne na leczenie zakażenia, często związane z wysoką śmiertelnością. Bardzo ważne jest śledzenie aktualnej sytuacji epidemiologicznej, czyli oceny, które serotypy na danym terenie odpowiadają za zakażenie. Taką możliwość daje nam Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Układu Nerwowego (KOROUN).
W Polsce w ramach Programu Szczepień Ochronnych dostępne są dla dzieci dwie szczepionki. Aby dobrać właściwą, warto zasięgnąć porady lekarza.
