Witamina K występuje w trzech głównych formach - K1 (fitochinon) obecna w zielonych warzywach liściastych, K2 (menachinon) znajdująca się w produktach zwierzęcych oraz w postaci syntetycznej, K3 (menadion). Dorosłe organizmy są zdolne do syntezowania witaminy K dzięki działalności bakterii jelitowych, co różni się od sytuacji noworodków, których układ pokarmowy jeszcze nie produkuje tej witaminy w wystarczających ilościach. Niemowlęta rodzą się z naturalnie niskim poziomem witaminy K.
Witamina K jest niezbędna dla noworodków
Ze względu na ograniczone przenikanie witaminy K przez łożysko mamy, noworodki są szczególnie narażone na niedobory, co może prowadzić do skazy krwotocznej. Z tego powodu, niezależnie od sposobu żywienia (karmienie piersią czy mieszanką), wszystkim noworodkom zaleca się podanie jednorazowej dawki witaminy K tuż po urodzeniu, najczęściej w formie zastrzyku domięśniowego, by zapewnić ochronę przed krwawieniami.
Dlaczego noworodki potrzebują witaminy K?
Podawanie witaminy K noworodkom jest konieczne ze względu na to, że w czasie ciąży tylko niewielka ilość tej witaminy przenika przez łożysko, a jelita noworodka na początku życia nie są jeszcze w stanie produkować jej samodzielnie. Dodatkowo, mleko matki zawiera niewystarczającą ilość witaminy K, co zwiększa ryzyko wystąpienia skazy krwotocznej - stanu, który może prowadzić do niekontrolowanych krwawień wewnętrznych i zewnętrznych, a w skrajnych przypadkach - do krwawień do mózgu.
Witamina K - normy i dawkowanie
Standardowa dawka witaminy K dla noworodków urodzonych o czasie wynosi 1 mg i podawana jest domięśniowo. Dla wcześniaków i noworodków o niskiej masie urodzeniowej dawki są indywidualnie dostosowywane - od 0,2 mg do 0,5 mg, w zależności od wagi ciała. Chociaż możliwe jest podanie witaminy K doustnie, metoda ta jest uznawana za mniej efektywną i wymaga kilkukrotnych dawek, co może być problematyczne w zapewnieniu, że dziecko rzeczywiście przyswoiło odpowiednią ilość witaminy.
Zapotrzebowanie na witaminę K
W diecie dorosłych i dzieci powyżej pierwszego roku życia witamina K powinna być dostarczana naturalnie poprzez spożywanie zróżnicowanych pokarmów. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę K różni się w zależności od wieku, płci i wagi ciała. Obejmuje ono:
- Niemowlęta: 5-10 µg,
- Dzieci w wieku 1-3 lat: 15 µg, 4-6 lat: 20 µg, 7-9 lat: 25 µg,
- Chłopcy w wieku 10-18 lat: 40-65 µg,
- Dziewczynki w wieku 10-18 lat: 40-55 µg,
- Dorosłe kobiety: 55 µg,
- Dorośli mężczyźni: 65 µg.
