Depresja poporodowa: co to jest i jak pokonać depresję po porodzie? Wywiad z ekspertem

Spis treści

1. Co to jest depresja poporodowa i kiedy występuje?
2. Jakie są objawy depresji poporodowej?
3. Odnoszę wrażenie, że większość kobiet, które urodziły dzieci, może przypisać sobie objawy depresji poporodowej...
4. Pacjenci z niechęcią odwiedzają psychiatrę. Czy warto przekonać młoda mamę, by jednak się leczyła?
5. Jak wygląda leczenie depresji poporodowej?
6. W naszym społeczeństwie nadal pokutuje mit Matki Polki, która pełna jest siły i energii. To bardzo obciąża psychikę kobiet...
7. Czy można się chronić przed depresją poporodową?
8. Jakie mogą być przyczyny depresji poporodowej?
9. Depresja poporodowa to choroba!

Co to jest depresja poporodowa i kiedy występuje?

- Depresja poporodowa występuje, według różnych źródeł, od 2-3 do 12 miesięcy po porodzie. Nie są to sztywne ramy czasowe, dlatego można mówić o przybliżonym czasie pojawienia się pierwszych objawów. Czasami depresja poporodowa jest trudna do zdiagnozowania, gdyż mylona jest z baby bluesem, który jest naturalnym stanem przejściowym wywołanym zmianą gospodarki hormonalnej.

Nie zapominajmy również, że często naturalnym stanem kobiety w ciągu kilku miesięcy po porodzie jest utrata masy ciała, zmęczenie, rozdrażnienie, spadek libido. Gdy diagnozuje się depresję poporodową, muszą występować dodatkowo konkretne objawy, dotyczące myśli, emocji czy zachowania kobiety.

Czytaj:  Naukowcy alarmują: kobiety, które chcą być IDEALNYMI MAMAMI, częściej popadają w DEPRESJĘ

Połóg: 10 objawów, które powinny niepokoić podczas połogu

Jakie są objawy depresji poporodowej?

Objawy depresji po porodowej można podzielić na cztery grupy. Pierwsze to te, dotyczące ciała (somatyczne). Są nimi:

• bezsenność,
• ubytek lub znaczny wzrost masy ciała,
• zmniejszenie popędu seksualnego,
• ciągłe przemęczenie,
• ogólne obniżenie napędu,
• spowolnienie podczas wykonywania czynności;

Druga grupa to objawy emocjonalne:

• zaniżona samoocena,
• obniżenie nastroju,
• zwiększona płaczliwość,
• rozdrażnienie,
• bierność,
• spadek zainteresowań,
• stany lękowe,
• depresja maskowana;

Trzecia grupa objawów, to objawy poznawcze:

• poczucie odrealnienia,ograniczonego kontaktu z rzeczywistością,
• kłopoty z koncentracją uwagi,
• powolne tempo pracy i myślenia;

I wreszcie ostatnie, związane z relacją z dzieckiem:

• czyli lęk dotyczący braku kompetencji wychowawczych,
• braku umiejętności zajmowania się dzieckiem,
• przesadne zamartwianie się o stan zdrowia dziecka, które jest zdrowe,
• osłabienie więzi z dzieckiem,
• obsesyjne myśli dotyczące skrzywdzenia dziecka, mogące prowadzić do określonych zamiarów.

Odnoszę wrażenie, że większość kobiet, które urodziły dzieci, może przypisać sobie objawy depresji poporodowej...

To istotna kwestia, dlatego bowiem objawy depresji poporodowej należy rozpatrywać według kategorii nasilenia, częstotliwości występowania oraz czasu ich trwania. Jestem przekonana, że każda mama może przyznać, iż doświadczyła wszystkich z wyżej wymienionych objawów po porodzie, ale nie miała depresji w rozumieniu klinicznym.

Należy także pamiętać, że depresja poporodowa może występować w postaci depresji maskowanej, czyli gdy kobieta bardzo szybko po porodzie świetnie radzi sobie sama ze wszystkimi obowiązkami, jest tak zwaną „idealną mamą”, a pojawiają się jedynie dyskretne symptomy, które nie przypominają na pierwszy rzut oka depresji. Każde nienaturalne, nawet subtelne, zmiany w zachowaniu są sygnałem, że możemy mieć do czynienia z poważnym problemem.

Czytaj: Depresja - przyczyny, objawy. Jak rozpoznać depresję u siebie lub bliskich?

Pacjenci z niechęcią odwiedzają psychiatrę. Czy warto przekonać młoda mamę, by jednak się leczyła?

Jej zbagatelizowanie ma wpływ na całą rodzinę. Kobieta zaczyna doświadczać objawów depresyjnych, dystansuje się od partnera, słabnie jej więź z dzieckiem i często z pozostałymi dziećmi, czuje się nierozumiana przez innych członków rodziny, zamyka się w sobie.

Narasta wtedy wzajemne rozdrażnienie, mogą mnożyć się konflikty wynikające z braku wiedzy i zrozumienia sytuacji, braku umiejętności udzielenia odpowiedniego wsparcia. Zdarza się, że w poczuciu bezradności, załamania i braku wsparcia kobieta dokonuje próby samobójczej lub desperackiego kroku w kierunku zrobienia krzywdy swojemu dziecku.

Jak wygląda leczenie depresji poporodowej?

Leczenie depresji poporodowej powinno rozpocząć się od konsultacji psychiatrycznej i terapeutycznej. Leczenie psychiatryczne za pomocą środków farmakologicznych jest trudniejsze, gdyż przedostają się one do mleka matki, dlatego kobieta powinna przebywać pod ścisłą kontrolą lekarza i w razie konieczności przerwać karmienie piersią na rzecz uregulowania własnego stanu psychicznego - te kwestie pozostają do indywidualnego uzgodnienia z lekarzem.

Istotne w leczeniu depresji poporodowej jest wsparcie ze strony najbliższych i umożliwienie kobiecie nawiązania i utrzymania więzi z dzieckiem, ale także umożliwienie jej skorzystania z pomocy psychoterapeuty. Wiele kobiet odrzuca terapię ze względu na brak pomocy w opiece nad dzieckiem.

Czytaj: Co to jest psychoza poporodowa?

W naszym społeczeństwie nadal pokutuje mit Matki Polki, która pełna jest siły i energii. To bardzo obciąża psychikę kobiet...

Spójrzmy na statystyki - według różnych źródeł od 5 do 25 proc. kobiet cierpi na depresję poporodową. To dużo, ale jest jeszcze druga strona medalu - blisko 25 proc. ojców doświadcza objawów zaburzeń depresyjnych.

Moje doświadczenie terapeutyczne pokazuje, że mężczyźni rzadko przyjmują taką hipotezę, że ich obniżenie nastroju może być związane z przyjściem na świat dziecka. Być może wydaje się to mało męskie, większość z nich stara się pokazać od jak najlepszej strony, czyli silnego, zaradnego męża i ojca.

Mimo że to się powoli zmienia, po narodzinach dziecka mężczyźni cały czas są aktywni zawodowo, przebywają z innymi ludźmi, stąd może istnieć stereotyp, że skoro mężczyzna nie zajmuje się dzieckiem 24 godziny na dobę, to nie powinien mieć depresji. Jednak choroba ta tak samo dotyka kobiet i mężczyzn.

Czytaj: Depresja poporodowa u mężczyzn - jak rozpoznać męską depresję poporodową?

Czy można się chronić przed depresją poporodową?

Trudno tu o jednoznaczną i kategoryczną odpowiedź, gdyż nie jesteśmy w stanie przewidzieć wszystkich okoliczności, jednak z całą pewnością kobieta może wpłynąć na to, w jaki sposób będzie wyglądało jej życie po urodzeniu dziecka.

Począwszy od zorganizowania sobie pierwszych tygodni po porodzie, np. w postaci urlopu męża, poproszenia o pomoc kogoś z rodziny, wcześniejszego ustalenia obowiązków, poprzez zorganizowanie czasu i przestrzeni wyłącznie dla siebie, do uczestniczenia w grupie kobiet w podobnej sytuacji i rozwijania swoich pasji.

Wszystko zależy indywidualnie od tego, co danej kobiecie jest na ten moment potrzebne i czego oczekuje. Przy okazji leczenia mówiłam o wsparciu – jeśli kobieta czuje, że w najbliższym otoczeniu są osoby, które ją rozumieją (a nie oceniają), są gotowe pomóc (ale nie kontrolować), wzmacniają pozytywne strony i pokazują, że można okazywać słabość i prosić o pomoc – to chyba jest idealna sytuacja pomagająca przetrwać trudniejszy czas.

Bardzo ważna jest obecność, zaangażowanie i wsparcie męża. Podobnie istotna jest rola innych kobiet, gdyż to najczęściej od nich (głównie od własnych mam) kobiety oczekują największego wsparcia.

Jakie mogą być przyczyny depresji poporodowej?

Z terapeutycznego punktu widzenia depresja poporodowa może pojawić się w związku z trudnym kontaktem kobiety z własną matką. Nowa sytuacja uruchamia w kobiecie identyfikację z obrazem i rolą matki, z jej pozytywnymi, a także negatywnymi cechami. Wchodzimy w tym miejscu w obszar wielu nieświadomych konfliktów, frustracji wynikającej z niespełnionych pragnień i oczekiwań, które niejednokrotnie wymagają dłuższej psychoterapii.

Bywa, że właśnie urodzenie dziecka budzi w kobiecie coś, co było uśpione przez wiele lat, czego do siebie nie dopuszczała. Dochodzi do konfrontacji wyobrażeń i nieświadomych lęków z rzeczywistością. Można powiedzieć, że w takim wypadku jest to dobry moment na to, by poukładać sobie wcześniejsze związki z ważnymi osobami po to, by z lepiej rozumieć siebie i z nową jakością tworzyć kolejne relacje.

Czytaj: "Żałuję, że zaszłam w ciążę". Poznajcie historie dziewczyn, które uważają ciąże za swój życiowy błąd >>

Mgr Barbara Michno-Wiecheć – psycholog, dyplomowana psychoterapeutka psychodynamiczna. Założycielka Gabinetu Psychologicznego Drugi Brzeg w Krakowie (https://www.psychologiczny.com.pl), od 10 lat pomaga innym w poszukiwaniach właściwej drogi do zrozumienia siebie. Prywatnie – żona i mama.