Jeszcze nie tak dawno wada wzroku w ciąży budziła duży niepokój u przyszłych mam. Wielu ginekologów i okulistów zalecało obligatoryjnie rozwiązanie ciąży przy wadzie wzroku poprzez cesarskie cięcie. Do tego wśród ciężarnych z wadą wzroku krążyły rozmaite mrożące krew w żyłach opowieści o wpływie porodu naturalnego na pogłębienie się wady wzroku, a nawet na utratę wzroku.
Obecnie wada wzroku nie jest wskazówką do wykonania cesarskiego cięcia. O to jak ciąża wpływa na wzrok i jakie mogą pojawić się problemy - zapytałyśmy dr. n. med. Adama Rojka, specjalistę chorób oczu, ze szpitala MSWiA w Łodzi.
Spis treści
- Czy ciąża jest wskazaniem do wizyty u okulisty?
- Wzrok w ciąży: co powinno zaniepokoić?
- Ciężarne z wadą wzroku - czy wzrok może się pogorszyć?
- Szkła kontaktowe - tak czy nie?
- Jak poród wpływa na oczy?
- Przy jakich wadach wzroku poród naturalny jest niewskazany?
- Jakie wady pozwalają na poród naturalny?
Czy ciąża jest wskazaniem do wizyty u okulisty?
Kobiety bez żadnej wady wzroku i schorzeń okulistycznych raczej nie mają powodu do zmartwień. Ciąża nie powinna stanowić dla ich oczu większego problemu. Zdarza się, że gdy ciężarnej spada ciśnienie, siatkówka dostaje trochę mniej krwi, a co za tym idzie – także i tlenu.
Efektem mogą być mroczki przed oczami. Wystarczy usiąść albo się położyć i odpocząć, a wszystko wróci do normy. Jeśli zdarza się to sporadycznie w ciąży, nie ma powodu do obaw.
Wzrok w ciąży: co powinno zaniepokoić?
Gdy mroczki pojawiają się częściej albo obraz jest zamazany lub zasłonięta jest część pola widzenia. Takie objawy mogą oznaczać zatrucie ciążowe – stan groźny i dla dziecka, i dla matki. Występujące wówczas wysokie ciśnienie może spowodować uszkodzenie siatkówki.
Na szczęście, bardzo rzadko dochodzi do takiej sytuacji – kobiety w ciąży dbają o siebie, ginekolodzy szybko reagują na pogorszenie zdrowia ciężarnych. Pod opieką okulisty powinny być kobiety w ciąży, które cierpią na cukrzycę i nadciśnienie, bo oba schorzenia mogą niekorzystnie wpływać na stan oczu i wzrok.
Ciężarne z jaskrą powinny wiedzieć, że nie wszystkie krople do oczu są bezpieczne, stąd konieczne wizyty u okulisty.
Ciężarne z wadą wzroku - czy wzrok może się pogorszyć?
Problemy ze wzrokiem najczęściej dotykają krótkowzroczne kobiety w ciąży. Zazwyczaj w okresie ciąży i połogu osłabia się tkanka łączna, z której zbudowana jest twardówka. Ciśnienie w oku rozpycha twardówkę, a ona może się nieco rozciągnąć. U krótkowidza skutkuje to powiększeniem wady. Niewielkim, na przykład o pół dioptrii, ale bywa, że trzeba na stałe wymienić szkła okularów minusowych.
Szkła kontaktowe - tak czy nie?
Z powodu zmian hormonalnych zmienia się skład łez, w niektórych przypadkach dochodzi do słabszego ich wydzielania. Pozbawione odpowiedniego nawilżenia oko jest bardziej wrażliwe i gorzej toleruje ciało obce, jakim jest bez wątpienia nawet najlepsza soczewka kontaktowa.
Ten stan może dodatkowo pogłębiać praca kobiet w ciąży w klimatyzowanym pomieszczeniu i długie przebywanie przed komputerem.
Niektóre kobiety w czasie ciąży nie tolerują soczewek kontaktowych i muszą nosić okulary. Zdarza się też, że taki łagodny zespół suchego oka występuje po porodzie. Jednak najczęściej po jakimś czasie dyskomfort mija. Może tu pomóc nawilżanie oka specjalnymi kroplami, czy tzw. sztucznymi łzami w kroplach.
Polecamy te bez dodatków konserwujących. Najczęściej po porodzie i połogu dyskomfort związany z noszeniem soczewek kontaktowych mija, ale zdarza się, że po ciąży oczy stają się bardziej wrażliwe i gorzej nawilżone i trzeba się pogodzić z koniecznością noszenia okularów.
Jak poród wpływa na oczy?
Poród jest olbrzymim wyzwaniem dla organizmu, a w czasie długotrwałego wysiłku wzrasta ciśnienie żylne w górnej części ciała – także w mózgu i gałkach ocznych. Krew tętnicza wciąż napływa, a żylna nie odpływa na skutek parcia. Dość częstym następstwem porodu są wybroczyny podspojówkowe – krwawe plamy na białej spojówce. To może nieładnie wygląda, ale jest niegroźne i mija.
Dużo rzadziej zdarza się, że wybroczyny pojawiają się na siatkówce. To nieco poważniejsze – zwykle krew też wchłania się bez śladu, ale bywa, że ślad pozostaje. Może to spowodować pogorszenie ostrości wzroku. Jednak u zdrowych kobiet, które nie mają problemów z oczami, poród to fizjologia.
Przy jakich wadach wzroku poród naturalny jest niewskazany?
Gdy istnieje podejrzenie, że wysiłek związany z porodem może zaszkodzić oczom. Tak dzieje się, gdy siatkówka jest bardzo cienka albo w złym stanie. Może dojść do jej rozdarcia i odwarstwienia, a następstwem jest wówczas pogorszenie wzroku, a nawet jego utrata. Siatkówkę można próbować „przykleić” operacyjnie, ale to dość skomplikowana sprawa, nie zawsze kończy się sukcesem. Powszechna jest opinia, że im większa krótkowzroczność u kobiet w ciąży, tym większe ryzyko przy porodzie. To nie musi być prawda.
Rzeczywiście, u krótkowidza często siatkówka jest cieńsza i delikatniejsza. Jednak zdarza się, że nawet przy sporej wadzie wzroku – minus siedem lub minus osiem dioptrii – jest w świetnym stanie i nie ma przeciwwskazań do porodu naturalnego.
Bywa też odwrotnie – że przy niskiej krótkowzroczności na siatkówce są zwyrodnienia i poród naturalny nie jest wskazany. Nie chodzi więc o dioptrie, tylko o stan dna oka. Może go ocenić okulista w czasie zwykłego badania ciężarnej.
Jakie wady pozwalają na poród naturalny?
Wizyta w gabinecie okulistycznym i rzeczowa rozmowa ze specjalistą powinny uspokoić. Od lat trwają dyskusje na temat wskazań do cesarskiego cięcia z powodów okulistycznych. Zdarzają się przypadki bezdyskusyjne – gdy ryzyko jest duże i poród naturalny stanowczo odradzamy.
Okuliści wychodzą jednak z zasady, by dmuchać na zimne i nawet, jeśli ryzyko pogorszenia wzroku nie jest ogromne, informujemy o tym pacjentki. Jednak w większości przypadków przyszłe mamy w okularach minusowych nie mają powodów do obaw, z powodzeniem mogą rodzić siłami natury.
Kobiety w ciąży z wadą wzroku plusową czyli nadwzrocznością lub astygmatyzmem tym bardziej nie powinny się obawiać porodu siłami natury.
Czytaj również: Cesarskie cięcie: jakie są wskazania do cesarki?
Powikłania ciąży: jakie choroby wpływają na przebieg ciąży i powodują powikłania ciąży
Paznokcie do porodu, tatuaż, soczewki kontaktowe - co przeszkadza w porodzie?
miesięcznik "M jak mama"
