Spis treści
- Domowe testy: różnorodny wybór
- Domowe testy: test ciążowy
- Domowe testy: test wykrywający Chlamydię
- Domowe testy: kontrola wycieku wód płodowych
- Domowe testy: test oznaczający florę pH pochwy
- Domowe testy: test do pomiaru glukozy we krwi
- Domowe testy: test owulacyjny
- Domowe testy: test płodności dla mężczyzn
- Domowe testy: testy genetyczne
Niektóre z testów dostępnych w aptece są w powszechnym użyciu, inne kupujemy dopiero wtedy, gdy zauważamy niepokojące objawy i chcemy wykluczyć jakąś chorobę. Dużą liczbę badań stanowią te związane z macierzyństwem, płodnością i typowo kobiecymi dolegliwościami.
Sprawdź, jakie domowe testy mogą ci się przydać, gdy przygotowujesz się do poczęcia dziecka, a także w trakcie 9 miesięcy ciąży.
Domowe testy: różnorodny wybór
Większość domowych badań opiera się na tej samej metodzie: zawierają substancję, która wchodzi w reakcję z poszukiwanym składnikiem (hormonem, przeciwciałem itd.). W jej wyniku zawarty w substancji barwnik zmienia kolor i zabarwia okienko testu (zabarwia się również pasek kontrolny, który weryfikuje poprawność wykonanego badania).
Domowe testy różnią się materiałem, na podstawie którego są wykonywane. Najczęściej kupowane – testy ciążowe – są robione na podstawie badania moczu. Ten rodzaj próbki pozwala na wykrycie nie tylko hormonu świadczącego o powstaniu zarodka, ale też wielu innych substancji: białka będącego sygnałem stanu zapalnego, ciał ketonowych (przy cukrzycy czy odwodnieniu), a także substancji odurzających.
Testy z krwi, pobieranej przez nakłucie opuszki palca specjalnym przyrządem i nanoszonej na pasek testu, pozwalają określić poziom niektórych substancji (np. glukozy) świadczących o infekcji lub chorobie. Badanie kału wykonuje się w kierunku wykrycia krwi utajonej, śliny – by wykryć np. zakażenie wirusem HIV, a nasienia – by ocenić męską płodność.
Domowe testy: test ciążowy
Najpopularniejsze domowy test to oczywiście test ciążowy. Pozytywny wynik wskazuje na zapłodnienie. To najszybszy i najprostszy sposób na potwierdzenie ciąży – pewniejszy niż takie objawy jak np. brak miesiączki. Jak działa? Wykrywa w moczu hormon hCG, czyli gonadotropinę kosmówkową, która produkowana jest przez zarodek i powoduje wytwarzanie przez organizm kobiety progesteronu – hormonu podtrzymującego ciążę.
Obecność hCG świadczy więc o zapłodnieniu i jest do wykrycia już w 8–10 dni po stosunku. Jak się go robi? Testy ciążowe mogą mieć trzy formy.
- Test płytkowy to kawałek plastikowej płytki z miejscem na podanie kilku kropel moczu (najlepiej tego porannego), pobranego specjalną pipetą.
- Test strumieniowy to test, na który należy skierować przez kilka sekund strumień moczu.
- Testy paskowe to specjalne paski, których końcówkę zanurza się w wypełnionym moczem pojemniku. Po wprowadzeniu próbki do testu, na pasku lub płytce po 1–5 minutach pojawia się pierwsza kreska, świadcząca o tym, że test został przeprowadzony poprawnie. Druga kreska (nawet słabo zabarwiona) jest widoczna, jeśli kobieta jest w ciąży. Jej brak świadczy o tym, że nie doszło do zapłodnienia. Aby uzyskać jak najbardziej wiarygodny wynik testu, należy przeprowadzić go wcześniej niż przed datą spodziewanej miesiączki.
Wiarygodność testu: 95–99 proc.Materiał do pobrania: moczCena: Komfort, strumieniowy, 4,95 zł; Quixx, płytkowy, 4,71 zł; Pre-Test, płytkowy, 8,49 zł.
Domowe testy: test wykrywający Chlamydię
Bakteria Chlamydia trachomatis jest przekazywana drogą płciową. Ponieważ może prowadzić do niepłodności i zaszkodzić zdrowiu dziecka (jest mu przekazywana podczas porodu), przed zajściem w ciążę warto się upewnić, czy nie cierpisz na chlamydiozę – chorobę wywoływaną przez tę bakterię. Jak działa? Test przeznaczony jest wyłącznie dla kobiet. Wykazuje obecność bakterii w wydzielinie z pochwy.
Nie jest przeznaczony dla kobiet w ciąży. Jak się go robi? Specjalnym patyczkiem, dołączonym do testu, należy pobrać próbkę z szyjki macicy, a następnie zanurzyć go w specjalnym roztworze. Po kilkunastu minutach roztwór wylewamy na specjalną płytkę i odczytujemy wynik. Nie należy stosować testu podczas miesiączki i przez trzy dni po jej zakończeniu ani w czasie infekcji dróg moczowych, aby nie zafałszować wyniku testu.Wiarygodność testu: 85–90 proc.Materiał do pobrania: wymaz z szyjki macicyCena: Viola Chlamydia test, ok. 65 zł.
Domowe testy: kontrola wycieku wód płodowych
Wcześniejsze pęknięcie worka owodniowego, spowodowane infekcją bakteryjną lub jego defektem, grozi zakażeniem płodu i komplikacjami. Taka sytuacja dotyczy kobiet z ciążą zagrożoną lub pań, które już przy poprzednich porodach miały podobne problemy; jest też możliwa po amniopunkcji. Kontrola ewentualnego wycieku wód płodowych jest wówczas konieczna, bo sytuacja taka wymaga szybkiej interwencji lekarskiej. Jak robi się domowe testy na kontrolę wycieku wód płodowych? Substancja znajdująca się w teście zmienia swój kolor w zależności od wartości pH.
Odczyn kwaśny płynu owodniowego jest zawsze wyższy niż 6,5, dlatego jego ewentualny wyciek widoczny jest na teście w postaci niebieskiego lub zielonkawego zabarwienia. Jak go zrobić? Test do wykrywania wycieku wód płodowych jest łatwy w użyciu, ma bowiem formę podpaski. Wystarczy włożyć wkładkę w bieliznę w momencie, gdy czujemy wilgoć, i odczekać kilka minut, a następnie obserwować wynik. Ewentualny wyciek moczu, który jest częstym zjawiskiem w ostatnich tygodniach ciąży, pozostawi na wkładce żółte zabarwienie.Wiarygodność testu: 95–100 proc.Cena: Clearblue, 90 zł/3 szt.
Domowe testy: test oznaczający florę pH pochwy
Flora bakteryjna, a dokładnie pałeczki kwasu mlekowego odpowiadają za prawidłowe pH pochwy, które wynosi 4–4,5. Nieprawidłowa kwasowość pochwy sprzyja infekcjom intymnym, a te podczas ciąży są niewskazane. Wyższe pH ułatwia bowiem przemieszczanie się mikroorganizmów chorobotwórczych w głąb organizmu, np. w kierunku macicy, co może prowadzić do komplikacji, a nawet do przedwczesnego porodu.
Jak działa? Test ma formę aplikatora nasączonego specjalnymi związkami chemicznymi, które pod wpływem różnej kwasowości zmieniają swoją barwę. Specjalna skala kolorystyczna dołączona do testu pozwala ocenić wysokość pH. Niektóre testy mają skalę co 1, inne co 0,3–0,5 jednostki – te ostatnie są najbardziej czułe i dokładne. Domowe testy oznaczające florę pochwy mogą być wykorzystywane także do kontroli wycieku wód płodowych – świadczy o tym pH wyższe niż 6,5. Jak go wykonać?
Testy na pH pochwy mogą mieć postać plastikowych aplikatorów, pasków lub rękawiczek (pasek testowy znajduje się na czubku palca wskazującego). Wprowadza się je do pochwy w ten sam sposób co tampon i delikatnie pobiera wymaz. Po wyjęciu testu wystarczy sprawdzić kolor wskaźnika i porównać go z dołączoną do zestawu skalą.Wiarygodność testu: w zależności od czułości wskaźników: 90–95 proc.Materiał do pobrania: wymaz z pochwyCena: Gineintima, 38 zł; Careplan VpH rękawiczka testowa, ok. 203 zł (50 szt.); paski pH 4.0–7.0 Merck, ok. 79 zł (100 szt.)
Domowe testy: test do pomiaru glukozy we krwi
Paski testowe przeznaczone są do mierzenia stężenia glukozy we krwi włośniczkowej, pobranej z palca za pomocą specjalnych nakłuwaczy, u osób chorych na cukrzycę, a także u kobiet z cukrzycą ciążową. Dzięki nim mama z cukrzycą ma możliwość systematycznego mierzenia poziomu glukozy o każdej porze dnia i w każdych warunkach, kontrolowania go i utrzymywania na odpowiednim poziomie. Na podstawie wyników przyszłe mamy określają również dawki insuliny, którą należy przyjąć lub intensywność swojej aktywności, mającej na celu „spalenie” cukru.
Jak działa? Do wykrywania glukozy używa się zwykle pasków nasączonych barwnikiem (chromogenem), w których zachodzi swoista reakcja enzymatyczna dla glukozy. Wynik przyszłej mamy z cukrzycą ciążową nie powinien przekraczać 90 mg/dl na czczo oraz 120–140 mg/dl po posiłku. Jak go wykonać? Do użycia pasków potrzebny jest glukometr – urządzenie, które mierzy poziom cukru. Aby dokonać pomiaru, należy wsunąć do glukometru pasek, nałożyć na niego kroplę krwi (do nakłuwania służy specjalne urządzenie), a po 30 sekundach odczytać na wyświetlaczu dokładny aktualny poziom glukozy we krwi.Wiarygodność testu: 95 proc.Materiał do pobrania: krewCena: Accu-Chek Go, ok. 4 zł (50 szt.); Diagnostic Gold Strip, ok. 4 zł (50 szt.); paski dla kobiet z cukrzycą ciążową są refundowane.
Domowe testy: test owulacyjny
Aby doszło do zapłodnienia, kobieta musi być w okresie owulacji, czyli jajeczkowania. Wówczas dojrzała komórka jajowa opuszcza jajnik i jest gotowa na spotkanie z plemnikiem. Dzieje się to mniej więcej w połowie cyklu. Dla par, które starają się o dziecko, test służy zwykle do oznaczenia momentu dającego największą szansę na poczęcie. Ale pomaga również kontrolować swoją płodność, w przypadku gdy kobieta nie chce w tym momencie zajść w ciążę. Jak działają domowe testy owulacyjne? Badanie polega na stwierdzeniu obecności hormonu luteinizującego (LH) o stężeniu równym lub wyższym niż 40 mIU/ml w moczu. Wzrost stężenia LH wskazuje na owulację.
Test może mieć formę paska do zanurzania w pojemniku z moczem lub płytki, na którą nanosi się mocz pipetą. Inna wersja testu opiera się na obserwacji śliny pod mikroskopem, która zmienia się w czasie dni płodnych kobiety. Jest to urządzenie wielokrotnego użytku, powiększające obraz aż 68-krotnie! Jak go wykonać? Wystarczy nanieść kilka kropel moczu na płytkę lub zanurzyć w nim pasek (do tego badania nie używamy moczu porannego). Po ok. 5 minutach pokaże się wynik, który należy zinterpretować zgodnie z załączoną instrukcją. Zazwyczaj o owulacji świadczą dwie intensywne kreski w polu testu. W przypadku testu ze śliny należy umieścić jej próbkę pod mikroskopem i obserwować wygląd. Porównanie z dołączonym wzornikiem pozwala określić, czy jest to moment jajeczkowania, czy też nie. Wiarogodność testu: z moczu – 98 proc., ze śliny – 98 proc.Materiał do pobrania: mocz lub ślinaCeny: Amil, płytkowy, 28,99 zł (5 szt.); LH Vitam, paskowy 15,99 zł (5 szt.); LH Test, paskowy 23,99 zł (5 szt.); Bobo Plan, płytkowy 54,49 zł (5 szt.), test ze śliny Afrodyta, 150 zł.
Domowe testy: test płodności dla mężczyzn
Domowe testy dotyczą nie tylko kobiet. Jaki test w domowym zaciszu mogą wykonać mężczyźni? Od jakości nasienia zależy płodność mężczyzny. Test powinien być wykonywany więcej niż jeden raz – w celu potwierdzenia wyniku. Jak działa?
Test opiera się na ocenie liczebności plemników lub liczby ruchliwych plemników w nasieniu. Prawidłowa liczba powoduje zabarwienie substancji dołączonej do testu, a kolor porównuje się do załączonej również skali. Prawidłowa jakość nasienia to 20 milionów/ml lub więcej aktywnych plemników. Otrzymanie dwóch dobrych wyników oznacza 86 proc. szans na płodność. Jak się go robi? Test jest łatwy w użyciu i pozwala szybko uzyskać wynik. Aby go wykonać, należy wprowadzić nasienie do pojemnika. Najwcześniej po 15 minutach, a najpóźniej po 12 godzinach nasienie oraz specjalny roztwór wprowadza się na płytkę testową i po 5 minutach odczytuje wynik. Drugi test należy powtórzyć co najmniej po upływie 7 dni. Przed wykonaniem testu należy unikać ejakulacji przez okres 3–10 dni. Wiarygodność testu: 97 proc. Materiał do pobrania: nasienieCena: FertilityScore, ok. 89 zł (2 szt.); Fertilcount ok. 95 zł (2 szt.)
Domowe testy: testy genetyczne
Domowe testy to również niektóre testy genetyczne. W tym celu zamawia się specjalne zestawy testowe (www.genomed.pl, www.medgen.pl, www.euroimmundna.pl). Pobrane próbki wymazu z jamy ustnej przesyła się pocztą i po jakimś czasie otrzymuje wynik. W ten sposób można zbadać np. ryzyko niepłodności męskiej czy nawracających poronień. Takie badania są jednak kosztowne: ich cena waha się od kilkuset do kilku tysięcy złotych. Testy genetyczne są zwykle wycinkiem postępowania diagnostycznego, ale wówczas nie są traktowane jako domowe badania przesiewowe.
