Badania, które trzeba wykonać w pierwszym trymestrze ciąży

Badań w pierwszym trymestrze ciąży, które należy w tym czasie wykonać, jest wiele. Wszystko dla dobra i bezpieczeństwa mamy i dziecka. Wyniki badań znajdujących się w kalendarzu badań ciążowych to podstawowe dane dla lekarza prowadzącego ciążę, który dzięki nim jest w stanie w porę wykryć zagrożenia dla jej przebiegu.

Interpretacja badań jest potrzebna, by wiedzieć, czy w organizmie matki nie czają się choroby zagrażające dziecku i czy ciąża przebiega prawidłowo. Ewentualne złe wyniki badań są wskazaniem do rozpoczęcia leczenia, które ma uchronić płód przed konsekwencjami choroby matki, dlatego tak ważne jest, by potencjalne zagrożenie wykryć jak najwcześniej.

W końcu pierwsze trzy miesiące ciąży są dla dziecka najważniejsze. Zobacz, jakie badania wykonać w 1 trymestrze ciąży - zapoznaj się z listą najważniejszych.

Spis treści

1. Badania należy wykonać w 1 trymestrze ciąży?
2. Kalendarz badań w ciąży: do 10. tygodnia ciąży lub w chwili pierwszego zgłoszenia się
3. Kalendarz badań w ciąży: 11–14 tydzień ciąży

Czytaj: Czy to w ciąży bezpieczne?

Pozytywny test ciążowy: i co dalej? Sprawdź, co powinnaś teraz zrobić!

1 trymestr ciąży trwa od 1 do 3 miesiąca ciąży i od 1 do 13 tygodnia ciąży.

Badania należy wykonać w 1 trymestrze ciąży?

• Badania potwierdzające ciążę

Nie zawsze wystarczy samo badanie ginekologiczne. By stwierdzić wczesną ciążę lub potwierdzić jej istnienie, lekarz na pierwszej wizycie powinien przeprowadzić trans-waginalne badanie USG m. in. po to, by wykluczyć ciążę pozamaciczną.

Czasem dla całkowitej pewności zleca również pacjentce wykonanie badania wykrywającego ciążowy hormon HCG, który z dużą dokładnością jest w stanie nie tylko wykazać ciążę, ale również określić jej wiek.

• Wywiad z pacjentką

Podczas pierwszej wizyty u ginekologa i po potwierdzeniu ciąży, lekarz musi przeprowadzić z ciężarną wywiad. Interesuje go przede wszystkim historia chorób przebytych lub obecnych, stosowanie hormonalnej antykoncepcji, historia poprzednich ciąż i porodów oraz dane dotyczące najbliższej rodziny (np. choroby matki). Wywiad z pacjentką jest uzupełnieniem badania w ważne informacje, które pozwalają lekarzowi określić np. ryzyko wystąpienia powikłań w ciąży.

• Morfologia krwi

To badanie będzie zlecane ciężarnej na każdej wizycie w czasie trwania ciąży. Morfologia pozwala wykryć w porę nieprawidłowości i odstępstwa od normy (niedobory np. żelaza) i umożliwić lekarzowi poprawienie tych wyników odpowiednim leczeniem.

Badanie krwi ma również za zadanie wykryć ewentualne infekcje w organizmie matki. Pierwsze badania ogólne krwi rozbudowuje się jeszcze dodatkowo o badania glukozy we krwi (sprawdzenie pod kątem cukrzycy), oznaczenie TSH.

• Badanie ogólne moczu

To kolejne badanie, które wielokrotnie będzie się powtarzać w ciągu całej ciąży. Mocz jest kontrolowany pod kątem wykrycia między innymi stanów zapalnych w obrębie dróg moczowych.

Jeśli badanie wykaże obecność jakiejś infekcji, lekarz musi wdrożyć odpowiednie leczenie. Nieleczone infekcje mogą bowiem zagrażać zdrowiu dziecka i zahamować jego rozwój.

• Oznaczenie grupy krwi

Zwykle na badanie kieruje się nie tylko przyszłą mamę, ale i jej partnera. Jest to ważna informacja dla lekarza, czy w ciąży nie zachodzi konflikt serologiczny pomiędzy krwinkami matki a krwinkami rozwijającego się dziecka, które mogło odziedziczyć grupę krwi po ojcu.

Samo badanie grupy krwi u matki jest istotne również na wypadek konieczności transfuzji krwi w czasie ciąży.

Czytaj: Test ph pochwy - na czym polega i dlaczego jest tak ważny w ciąży?

Beta hCG w ciąży. Co oznacza poziom hCG i jakie są normy hCG?

Wypróbuj kalkulator ciąży i dowiedz się, w którym tygodniu ciąży jesteś

• Badanie USG przezpochwowe

Badanie USG wykonuje się co najmniej raz w pierwszym trymestrze. Jest nie tylko potwierdzeniem ciąży, ale również służy skontrolowaniu, czy płód dobrze się rozwija. W pierwszym trymestrze badanie USG może stwierdzić ułożenie płodu, ilość wód płodowych, czynność serca płodu czy wielkość płodu w odniesieniu do wieku ciąży. USG pozwala również określić, w jakim stanie jest kosmówka (z niej powstanie łożysko).

• Badanie USG przezierności karkowej (fałdu karkowego)

Badanie to wykonuje się przed 14. tygodniem ciąży. Przy pomocy USG lekarz określa parametry obrzęku tkanki podskórnej w okolicy karku dziecka. Fałd karkowy daje informację, czy istnieje podwyższone ryzyko wystąpienia u dziecka niektórych wad wrodzonych np. Zespołu Downa, Zespołu Turnera czy Zespołu Edwardsa.

• Badanie wymazu śluzu z pochwy – cytologia w ciąży

Badanie to przeprowadza się w pierwszym trymestrze a potem powtarza jeszcze na końcówce ciąży. Cytologia służy do wykrycia już wczesnego stadium raka szyjki macicy, który daje największe szanse na wyleczenie. Cytologia polega na pobraniu próbki złuszczonego nabłonka szyjki macicy do badania.

• Badania z krwi na wirusy chorób zakaźnych: HIV, toksoplazmoza, cytomegalia, różyczka, HCV, WR

W tych badaniach najważniejsze jest nie tylko stwierdzenie, czy przyszła mama na nie choruje (HIV, HCV), ale czy np. posiada przeciwciała chroniące ją i dziecko przed zakażeniem (dotyczy cytomegalii, różyczki i toksoplazmozy).

• Badanie USG gruczołów sutkowych

Zwykle to badanie zlecane jest na samym początku ciąży. Ma być nie tylko profilaktyką w wykryciu niepokojących zmian w piersiach, ale również potwierdzić zdolność przyszłej mamy do wykarmienia swojego dziecka.

• Badanie ginekologiczne przy każdej wizycie

Podczas każdej kontrolnej wizyty u ginekologa w pierwszym trymestrze kobieta powinna być badana ginekologicznie, przy pomocy wziernika. Dzięki temu, lekarz jest w stanie ocenić m. in. stan szyjki macicy, czy np. nie stwarza ona ryzyka przedwczesnego porodu.

• Pomiar ciśnienia krwi, wagi

Pomiary wykonywane są przy każdej wizycie u lekarza prowadzącego ciążę po to, by śledzić na bieżąco stan ciężarnej. Ciśnienie krwi daje pierwsze sygnały, że w organizmie dzieje się coś niepokojącego. Skoki ciśnienia u ciężarnej mogą być bowiem bardzo groźne dla dziecka. Mierzenie przyrostu wagi u przyszłej mamy ma pomóc kontrolować przebieg ciąży.

Czytaj: Jak zmienia się ciało w ciąży? To cię zaskoczy!

Waga w ciąży: ile można przytyć w ciąży?

Badania w 2 trymestrze ciąży. Jakie badania należy wykonać w drugim trymestrze?

Kalendarz ciąży - Co się dzieje w poszczególnych etapach ciąży?

Fakty i mity o higienie intymnej w ciąży

Zdrowe odżywianie w ciąży: jak powinna wyglądać dieta ciężarnej?

Kalendarz badań w ciąży: do 10. tygodnia ciąży lub w chwili pierwszego zgłoszenia się

1. Grupa krwi i Rh, o ile ciężarna nie posiada odpowiednio udokumentowanego badania grupy krwi.
2. Przeciwciała odpornościowe do antygenów krwinek czerwonych.
3. Morfologia krwi.
4. Badanie ogólne moczu.
5. Badanie cytologiczne, o ile nie było wykonane w ciągu ostatnich 6 miesięcy.
6. Badanie stężenia glukozy we krwi na czczo, ewentualnie OGTT u kobiet z czynnikami ryzyka GDM.
7. Badanie VDRL.
8. Zalecenie kontroli stomatologicznej.
9. Badanie HIV i HCV.
10. Badanie w kierunku toksoplazmozy (IgG, IgM), o ile ciężarna nie przedstawi wyniku potwierdzającego występowanie przeciwciał IgG sprzed ciąży.
11. Badanie w kierunku różyczki (IgG, IgM), o ile ciężarna nie chorowała lub nie była szczepiona lub w przypadku braku informacji.
12. Oznaczenie TSH.

Kalendarz badań w ciąży: 11–14 tydzień ciąży

1. Badanie ultrasonograficzne zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników.