Spis treści
- Ryby, których nie powinnaś jeść w ciąży
- Ryby z hodowli bardziej skażone
- Ryby w czasie ciąży o jeść je, czy nie?
Dieta w ciąży powinna być bogata w ryby morskie, które zawierają kwasy omega-3, konieczne do prawidłowego rozwoju dziecka. Ale ryby są z roku na rok bogatsze również w szkodliwe dla zdrowia metale ciężkie: rtęć, kadm, ołów, cynk i miedź, a także dioksyny.
Szczególnie niebezpieczna dla kobiet ciężarnych jest rtęć, która w postaci metylortęci wchłania się z przewodu pokarmowego do krwi i może przedostawać się przez łożysko do płodu. Skutkiem działania rtęci mogą być poważne komplikacje neurologiczne, takie jak niedorozwój umysłowy, uszkodzenie wzroku i słuchu u dziecka).
Czy można jakoś rozwiązać tę kwadraturę koła i dostarczyć dziecku, to czego potrzebuje, nie narażając go jednocześnie na kontakt z trucizną?
Czytaj: Dieta kobiety w ciąży powinna być bogata w ryby
Ryby, których nie powinnaś jeść w ciąży
Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) w 2004 r. wydał zalecenie niespożywania przez kobiety ciężarne gatunków ryb szczególnie zanieczyszczonych rtęcią: marlina, miecznika, rekina i tuńczyka. Na szczęście, w Polsce gatunki te – poza tuńczykiem – nie są popularne. Najwięcej rtęci jest w rybach drapieżnych i tych, które długo żyją (np. tuńczyki dożywają 10 lat).
– Jednak łosoś łososiowi nierówny – twierdzi prof. Małgorzata Kozłowska-Wojciechowska z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. – Jeśli jest poławiany w mocno zanieczyszczonych wodach, takich jak Bałtyk, także będzie zawierał rtęć, bo łatwo ją kumuluje. Może również zawierać bardzo szkodliwe dioksyny. Dlatego ja zalecałabym, aby kobiety w ciąży jadły łososia z dużą ostrożnością – maksymalnie 100 g w tygodniu.
Czytaj: Zdrowe odżywianie w ciąży: jak powinna wyglądać dieta ciężarnej
- Z ryb często spożywanych w Polsce najwięcej rtęci zawiera ryba maślana, poza tym: okoń, węgorz, płoć, dorsz (dane: Morski Instytut Rybacki w Gdyni, 2010).
- Najmniej rtęci zawierają: krewetki, małże, ostrygi, śledzie, sardynki, mintaj i świeży łosoś – tak podaje większość dostępnych źródeł.
Ryby z hodowli bardziej skażone
W 2004 r. naukowcy amerykańscy przebadali zawartość 14 szkodliwych substancji w łososiach wolno żyjących i hodowlanych. Wyszło im, że nawet najbardziej skażony dziki łosoś był lepszy niż najmniej skażony łosoś hodowlany – szczególnie wysoka była zawartość dioksyn.
Autorzy badań postulowali, aby nie jeść więcej niż pół porcji łososia z farm w ciągu miesiąca. Jednak europejskie i amerykańskie urzędy zajmujące się bezpieczeństwem żywienia, uzgodniły, że wyniki tego badania nie zmieniają dotychczasowych ustaleń i że spożywanie jednej porcji łososia tygodniowo jest nadal uważane za bezpieczne.
Pamiętaj:
- Eksperci są zgodni, że najzdrowsze są ryby z Pacyfiku i Oceanu Atlantyckiego. Mało zanieczyszczone jest również morze Północne.
- Nie są natomiast polecane ryby z hodowli, chociaż np. hodowle w Norwegii wydają się bezpieczne, zwłaszcza że od 2004 r. poprawiono jakość karmy, którą karmiono ryby hodowlane.
- Na pewno nie powinnaś jeść ryb ze słabo kontrolowanych hodowli w Azji: pangi, ryby maślanej, tilapii.
Ryby w czasie ciąży o jeść je, czy nie?
Obecność rtęci i jej potencjalny wpływ na dziecko jest obecnie najczęstszym straszakiem, którego się używa, ostrzegając przed jedzeniem ryb w ciąży. Jednak warto zwrócić uwagę, czy nie są strachy na wyrost. Oczywiście, warto wybierać te gatunki ryb, które rtęci mają najmniej, ale okazuje się, że wszystkie ryby występujące na polskim rynku – z wyjątkiem ryby maślanej – mają taką zawartość rtęci, że nie stanowi to zagrożenia dla zdrowia.
Dlatego coraz więcej jest głosów, że nie ma sensu straszyć nim ciężarnych, bo korzyść z jedzenia ryb wielokrotnie przewyższa ryzyko związane z rtęcią. Gdy od czasu do czasu zjesz małą porcję nawet mocno zanieczyszczonej ryby, nie jest to groźne, np. spożycie 100 g tuńczyka powoduje przeniknięcie do organizmu 0,38 ppm rtęci, co nie powoduje przekroczenia bezpiecznego dla zdrowia poziomu.
Naukowcy z Harvardu wykazali, że kobiety spożywające duże ilości ryb w czasie ciąży (powyżej 340 g) miały wyższe stężenia rtęci we krwi, ale ich dzieci... wykazywały również lepsze wyniki w rozwoju ośrodkowego układu nerwowego!
Miały lepiej rozwinięte umiejętności językowe i lepszą koordynację wzrokowo-ruchową niż dzieci matek, które jadły mniej ryb. Korzyści wynikające ze spożycia ryb były jeszcze bardziej widoczne, gdy mamy świadomie wybierały gatunki ryb o niskim ryzyku skażenia rtęcią.
miesięcznik "M jak mama"
