Wielka piątka to zestaw pięciu najważniejszych suplementów ciążowych, czyli najistotniejszych dla ciąży składników odżywczych. Jakich? Postaramy się wyjaśnić, jakie witaminy i minerały wchodzą w skład wielkiej piątki i czy rzeczywiście wszystkie je trzeba przyjmować w czasie oczekiwania na dziecko.
Spis treści
- Jakie suplementy wchodzą w skład wielkiej piątki?
- Suplementacja jodu w ciąży
- Suplementacja kwasów DHA w ciąży
- Suplementacja kwasu foliowego w ciąży
- Suplementacja witaminy D w ciąży
- Suplementacja żelaza w ciąży
- Wielka piątka: suplementy w ciąży a przyszłość dziecka
Jakie suplementy wchodzą w skład wielkiej piątki?
W ciąży trudności może sprawiać pacjentkom nie tylko ułożenie odpowiedniego jadłospisu, ale i uzupełnianie diety powszechnie dostępnymi suplementami. W rozmaitych sklepach dostępne są przeróżne z nich, jednakże nie każdy preparat, który przeznaczony jest dla kobiet ciężarnych, rzeczywiście jest niezbędny dla prawidłowego przebiegu ciąży i porodu.
Kobiety ciężarne są bombardowane informacjami o tym, co, kiedy i w jakich ilościach powinny spożywać oraz suplementować. Część ze słyszanych przez nie zaleceń jest zgodna z prawdą, część zaś niekoniecznie – ostatecznie ciężko może być pacjentkom decydować.
Najlepiej w takiej sytuacji opierać się na tzw. wielkiej piątce, czyli zbiorze suplementów, których przyjmowanie - zdaniem ogromnej większości specjalistów - jest w ciąży bezwzględnie ważne.
Do wielkiej piątki należą:
- kwas foliowy,
- witamina D3,
- jod,
- DHA
- oraz żelazo.
Suplementacja jodu w ciąży
Jod jest pierwiastkiem istotnym przede wszystkim dla funkcji tarczycy. W ciąży zapotrzebowanie na jod wzrasta znacząco, bo nawet 2-4-krotnie. Polskie pacjentki ogólnie wyjątkowo często cierpią z powodu niedoboru jodu, dlatego też zalecana jest jego suplementacja w czasie ciąży.
Dzięki takiemu postępowanie możliwe jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia zaburzeń czynności tarczycy u dziecka, które skutkować mogą nawet zaburzeniami rozwoju intelektualnego.
Z jodem powszechnie kojarzone są wyjazdy nad polskie morze i rzeczywiście, nadmorskie powietrze jest bogate w tę substancję. Chcąc dostarczyć sobie do organizmu jodu w ten właśnie sposób, najkorzystniej jest wyjechać nad Bałtyk jesienią, ponieważ właśnie podczas sztormów powietrze zawiera go najwięcej.
Wdychanie jodu jak najbardziej może pomóc uzupełnić jego niedobory, nie zastępuje ono jednak suplementowania tej substancji przez ciężarną.
Czytaj również: Jak rozwija się płód tydzień po tygodniu?
KWAS FOLIOWY w ciąży. Dawkowanie kwasu foliowego
Co warto wiedzieć o witaminach w ciąży? Wywiad z ginekologiem
Suplementacja kwasów DHA w ciąży
Kwas DHA (kwas dokozaheksaenowy) należy do kwasów tłuszczowych omega-3, o których pozytywnym wpływie na zdrowie od lat mówi się dość dużo. Działanie DHA jest całkiem interesujące, substancja wpływa bowiem na rozwój płodowego układu nerwowego, jak i na jego narząd wzroku.
Jest on jednak istotny nie tylko dla dziecka, ale i dla matki – według doniesień naukowców suplementowanie kwasu DHA zmniejsza ryzyko stanu przedrzucawkowego i porodu przedwczesnego, ale i zmniejsza ono zagrożenie wystąpieniem u matki depresji poporodowej.
Kwas DHA dostarczać można do organizmu wraz z pożywieniem – jego bogatym źródłem są chociażby tłuste ryby morskie, algi oraz owoce morza. Tutaj jednak należy poczynić pewną uwagę – otóż obecnie, ze względu na ryzyko różnych zanieczyszczeń, spożywanie ryb morskich przez ciężarne niekoniecznie jest zalecane.
Ze względu na taką właśnie sytuację bezpieczniejsze wydaje się sięganie po zawierające DHA suplementy czy spożywanie innych zawierających go produktów, takich jak np. orzechy włoskie czy pestki dyni.
Suplementacja kwasu foliowego w ciąży
Kwas foliowy to substancja, którą powinno się przyjmować w trakcie ciąży, a najlepiej jeszcze przed podjęciem starań o dziecko. Bierze on udział w syntezie krwinek, ale i ma ogromny wręcz wpływ na kształtowanie się płodowego układu nerwowego – suplementacja kwasu foliowego w ciąży w znaczącym stopniu zmniejsza ryzyko wad cewy nerwowej.
Kwas foliowy znaleźć można chociażby w warzywach, takich jak np. buraki, brukselka czy jarmuż. Zapotrzebowanie ciężarnej na ten składnik jest jednak tak duże, że bezapelacyjnie niezbędna – ze względu na dobro dziecka – konieczna jest jego suplementacja.
Suplementacja witaminy D w ciąży
W ostatnich latach o witaminie D w świecie medycznym wspomina się coraz więcej – jej deficyty powiązywane są m.in. z zaburzeniami odporności czy zaburzeniami psychicznymi, takimi jak np. depresja. Ogólnie witamina ta w organizmie odgrywa bardzo ważną rolę – ma ona wpływ właśnie na układ odpornościowy, ale i uzależnione są od niej kondycja kości czy zębów.
W Polsce – ze względu na stosunkowo niewielką ilość słonecznych dni w ciągu roku – według przypuszczeń lekarzy większość ludzi cierpi na niedobory witaminy D. Szczególnie wyraźne mogły one stać się od 2020 roku, kiedy – z powodu pandemii COVID-19 – zdecydowanie więcej czasu pacjenci spędzają zamknięci w swoich własnych czterech ścianach.
Pacjentki będące w ciąży ogólnie powinny więc dbać o dostarczanie witaminy D do swojego organizmu. Pokarmami, które w nią obfitują, są m.in. tłuste ryby, żółtka jaj czy sery. Mimo różnych modyfikacji diety, konieczne zazwyczaj i tak jest jej suplementowanie.
Należy jednak zwrócić uwagę na to, że o pomoc w ustaleniu odpowiedniej dawki witaminy D pacjentka powinna poprosić swojego lekarza – szkodliwy jest bowiem zarówno niedobór, jak i nadmiar witaminy D.
Suplementacja żelaza w ciąży
W przeszłości do wielkiej piątki bezsprzecznie zaliczano żelazo. Substancja jest istotna przede wszystkim w procesie produkcji krwinek (wchodzi ona w skład hemoglobiny) i jej niedobór – który u ciężarnych spotykany jest stosunkowo często – grozi wystąpieniem niedokrwistości, czyli anemii, która jest stanem groźnym zarówno dla matki, jak i jej dziecka.
Kiedyś żelazo było zalecane wszystkim ciężarnym, obecnie jednak zdania ekspertów są podzielone. Część trzyma się poprzednich zaleceń i uważa, że pacjentki w ciąży rutynowo powinny przyjmować preparaty żelaza, inni natomiast przekonują, że nie każda przyszłą mama musi je przyjmować.
Suplementację powinno się stosować wtedy, gdy u pacjentki stwierdzona zostanie niedokrwistość lub gdy sukcesywnie spada u niej poziom hemoglobiny.
Ostatecznie żelazo można suplementować, jak i starać się dostarczać je do organizmu wraz z pokarmami – bogate w nie jest m.in. mięso, zielone warzywa oraz kasze. Warto tutaj jednak podkreślić, że wchłanianie żelaza dostarczonego wraz z pożywieniem jest stosunkowo niskie.
Ogólnie najbezpieczniej przed rozpoczęciem suplementacji żelaza skonsultować się ze swoim ginekologiem i podążać za otrzymanymi od niego zaleceniami.
Wielka piątka: suplementy w ciąży a przyszłość dziecka
Suplementacja różnych substancji w ciąży jest zdecydowanie ważniejsza, niż można by tylko potencjalnie przypuszczać. To bowiem, jak żywi się przyszła mama, wpływa nie tylko na przebieg ciąży i rozwój wewnątrzmaciczny dziecka, ale i na całe jego późniejsze życie.
Okazuje się bowiem, że np. deficyty witaminy D we wczesnym życiu mogą mieć związek z występowaniem u dzieci alergii, niedobory tej substancji – w świetle ostatnio przeprowadzanych badań – mogą mieć także pewien związek z występowaniem schizofrenii.
W różnych źródłach natknąć się można na naprawdę rozmaite zalecenia dotyczące diety czy suplementów w ciąży – nietrudno się dziwić, że ostatecznie ciężarne mogą się nimi czuć przytłoczone i nie wiedzieć, jak powinny się odżywiać.
Z tego powodu w sytuacji, gdy pacjentka ma jakiekolwiek wątpliwości, za najbezpieczniejsze uznać można regularne konsultowanie się z prowadzącym ciążę lekarzem i stosowanie się do jego rad.
Czytaj również: Prawdy i mity o DHA. Co musisz wiedzieć o tym kwasie tłuszczowym w ciąży?
Dieta bogata w żelazo w ciąży – produkty bogate w żelazo dla ciężarnych
Zdrowa dieta dla ciężarnych, czyli odżywianie przyszłej mamy pod lupą
