Witamina D3 w ciąży. Dlaczego należy suplementować witaminę D w ciąży?

Witamina D w ciąży to główny suplement ciężarnych Polek - wszyscy wiemy, że witamina D3 jest dobra dla ciąży, dlatego należy ją suplementować. To wyjątkowy składnik, który działa niemal jak hormon.

Doniesienia o roli witaminy D3 w funkcjonowaniu ludzkiego organizmu wywołały niemal sensację w świecie medycznym. Kilka lat temu prestiżowy tygodnik „Time” umieścił „korzyści z witaminy D” na liście dziesięciu najważniejszych „przełomów medycznych” roku.

Spis treści

1. Właściwości witaminy D3 w ciąży
2. Wpływ witaminy D3 w ciąży na organizm mamy
3. Witamina D3 dobra w ciąży
4. Powszechny niedobór witaminy D3 w ciąży
5. Jak zaspokoić zapotrzebowanie na witaminę D3 w ciąży?
6. Dlaczego trzeba suplementować witaminę D3 w ciąży?

Właściwości witaminy D3 w ciąży

Naukowcy odkryli, że witamina D3 nie tylko buduje kościec i zapobiega krzywicy, ale może także chronić przed wieloma chorobami, m.in.: rakiem, cukrzycą, astmą, stwardnieniem rozsianym, schorzeniami sercowo-naczyniowymi, a nawet autyzmem. Niedobór witaminy D może więc mieć udział w wywoływaniu tych chorób lub wręcz je powodować.

Jednocześnie okazało się również, że witaminy D3 mamy stanowczo za mało – wśród kobiet w ciąży i noworodków jej niedobór jest powszechny (z wielu powodów, które wymieniamy dalej). Nasuwają się pytania: czym jest ta tajemnicza witamina, jak to możliwe, że jest tak wszechstronna, jak zapewnić jej optymalną ilość i ile to jest?

Wpływ witaminy D3 w ciąży na organizm mamy

Nazwa „witamina D” odnosi się do dwóch cząsteczek: D₃, produkowanej w skórze, i D₂, pochodzącej z roślin i trafiającej do organizmu z pokarmem. Obie formy muszą zostać przetworzone przez enzymy, aby stać się biologicznie aktywną formą 1.25D.

Witamina D₃ jest przetwarzana kilkakrotnie szybciej niż witamina D₂, i to o niej piszemy. Długo sądzono, że głównym jej działaniem jest regulacja poziomu wapnia w surowicy krwi, co wpływa na mineralizację kości, zapobiegając takim chorobom jak krzywica i osteoporoza. To oczywiście bardzo ważna funkcja, zwłaszcza podczas ciąży, gdy kształtuje się kościec dziecka.

Jednak w ostatnich latach odkryto, że witamina D₃ ma znacznie szersze działanie. Liczne badania wykazały, że jej niedobór ma związek z większością chorób cywilizacyjnych. Wymienia się tu: nowotwory, cukrzycę typu I i II, przeziębienia i grypy, osteoporozę, nadciśnienie tętnicze, stwardnienie rozsiane, choroby serca, astmę, alzheimera, autyzm.

Czytaj: Jak dbać o siebie w pierwszych tygodniach ciąży?

Profilaktyka antyalergiczna: czy można zapobiec alergii u dziecka?

Witamina D3 dobra w ciąży

A to jeszcze nie wszystko! Jak to możliwe, by jedna witamina miała aż tak wszechstronne działanie? Łatwiej to zrozumieć, gdy uświadomimy sobie, że witamina D… nie jest witaminą, a raczej hormonem.

Końcowym wynikiem metabolizmu witaminy D jest bowiem hormon (1.25D), który ma potężne zdolności. Udowodniono, że reguluje aktywność ponad 200 ludzkich genów, a to znaczy, że działa na organizm na ponad 200 sposobów. A przypuszcza się, hormon ten reguluje aktywność nawet 1000 różnych genów!

Jednym z najważniejszych genów regulowanych przez witaminę D₃ jest gen odpowiedzialny za produkcję katelicydyny – naturalnie powstającego antybiotyku o bardzo szerokim działaniu. Z badań amerykańskich wynika, że epidemie grypy, a nawet przeziębienia są spowodowane sezonowym deficytem witaminy D₃.

Według badaczy, dawka 2 000 IU (j.m., jednostki międzynarodowe) witaminy D₃ dziennie niemal zupełnie eliminuje występowanie przeziębienia i grypy.

Naukowcy przypuszczają, że duży wzrost zachorowań wśród dzieci na autyzm, astmę i cukrzycę typu I – obserwowany w ciągu ostatnich 20 lat – to może być skutek powszechnego zalecania unikania promieni słonecznych przez niemowlęta i kobiety w ciąży. Następstwem unikania słońca jest bowiem deficyt witaminy D, który mógł spowodować te choroby.

Czytaj: Witamina D – prawie jak hormon. Jak naprawdę działa witamina D3?

Kalendarz ciąży - ciąża tydzień po tygodniu - jak rozwija się maluszek w brzuchu mamy?

Powszechny niedobór witaminy D3 w ciąży

Okazuje się, że obecnie niedobór witaminy D3 w krajach uprzemysłowionych, także w Polsce, jest niemal powszechny. Głównym jej źródłem jest bowiem światło słoneczne, bo pod wpływem promieni UVB ludzka skóra produkuje witaminę D₃ (w pożywieniu jest jej niewiele, np. szklanka mleka to tylko 100 IU).

Tymczasem ludzie unikają przebywania na słońcu, bo może to powodować raka skóry. Chronimy się przed słońcem kremami z filtrem, zakrywamy całe ciało, pracujemy w zamkniętych, klimatyzowanych pomieszczeniach, jeździmy samochodami – to chroni nas przed rakiem skóry, ale jednocześnie powoduje duże niedobory witaminy D₃.

Także zanieczyszczenie powietrza i szerokość geograficzna mają znaczenie: kiedy słońce znajduje się nisko nad horyzontem, ozon, chmury i cząsteczki zanieczyszczeń znajdujące się w powietrzu odbijają promieniowanie UVB, dlatego produkcja witaminy D₃ w skórze nie zachodzi na początku i pod koniec dnia oraz przez cały dzień w miesiącach zimowych na szerokościach geograficznych powyżej 35 stopnia.

W północnej Europie, w tym w Polsce, okres zimowy, gdy skóra nie produkuje witaminy D₃, trwa od października do marca.

Jak zaspokoić zapotrzebowanie na witaminę D3 w ciąży?

Istnieją trzy sposoby uzupełniania deficytu: światło słoneczne, sztuczne promienie UVB (solarium) i suplementacja. Opalanie w solarium od razu z tej listy skreślamy – w ciąży jest ono zdecydowanie niewskazane. Natomiast słońca nie należy unikać, ważne jest tylko, by nie przebywać na nim zbyt długo, bo to prowadzi do oparzeń (a to właśnie one sprzyjają nowotworom).

W słoneczny, letni dzień ekspozycja w południe na światło słoneczne całego ciała (w kostiumie kąpielowym) przez 10–15 minut dostarcza ok. 10 000 IU witaminy D₃ w przypadku większości osób dorosłych. Jedna lub dwie ekspozycje w tygodniu powinny utrzymać poziom witaminy D₃ na idealnym poziomie.

Ale w ciąży od słońca powstają przebarwienia na skórze. Dlatego najlepszym sposobem uzupełnienia niedoborów jest suplementacja. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca, aby każda kobieta w ciąży stosowała preparat z witaminą D₃ od początku ciąży aż do końca okresu karmienia piersią. Obecnie PTGiP rekomenduje dawkę 2000 j.m. witaminy D₃ dziennie dla każdej ciężarnej.

Dlaczego trzeba suplementować witaminę D3 w ciąży?

Niestety, z badań przeprowadzonych w 2011 r. w Warszawie wynika, że niedobór występuje u 90 proc. przyszłych mam, choć prawie 80 proc. kobiet w ciąży stosuje preparaty wielowitaminowe.

Dlaczego tak jest? Odpowiedź znajdziesz w ramce powyżej. Najlepiej byłoby jednak dostosować ilość witaminy D₃ indywidualnie, odpowiednio do niedoborów, bo jej przyswajanie zależy na przykład od wagi ciała, koloru skóry i tego, ile czasu się przebywa na słońcu.

Tłuszcz absorbuje witaminę D₃, dlatego osoby otyłe potrzebują jej dużo więcej niż szczupłe. Skąd wiadomo, ile jej potrzebujemy? Deficyt witaminy D nie daje żadnych objawów. Jedynym sposobem sprawdzenia, ile jej mamy w organizmie, jest zbadanie stężenia serum 25(OH)D w surowicy krwi.

Wartość tę podaje się w dwóch jednostkach: ng/mL lub nmol/L. Według najnowszych badań, pożądane stężenie 25(OH)D powinno wynosić minimum 40 ng/mL. Jeśli jest dużo niższe, warto – w porozumieniu z lekarzem – rozważyć wyższe dawki suplemetacji.

Czytaj: Opalanie w ciąży: czy w ciąży wolno się wygrzewać na słońcu?

Jakie suplementy w ciąży powinno się przyjmować?

Zdrowe odżywianie w ciąży: jak powinna wyglądać dieta w ciąży?

miesięcznik "M jak mama"