Bostonka w ciąży może być niebezpieczna, chociaż sama choroba u kilkulatków nie stanowi zagrożenia. Choroba bostońska w ciąży, nazywana jest często przez lekarzy chorobą dłoni, stóp i jamy ustnej (Hand, Foot, and Mouth Syndrome - HFMS). Jest to związane z najczęstsza lokalizacją wysypki w postaci małych pęcherzyków lub grudek. Czy choroba bostońska w ciąży może zagrażać nienarodzonemu dziecku?
Spis treści
- Co wywołuje chorobę bostońską w ciąży?
- Czy bostonka jest niebezpieczna dla ciężarnej lub dla płodu?
- Jak objawia się bostonka w ciąży?
- Czy chorobę bostońską w ciąży się leczy?
- Karmienie piersią podczas bostonki
Co wywołuje chorobę bostońską w ciąży?
Popularna bostonka wywoływana jest przez enterowirusy wśród których najczęściej wymieniane są wirusy Coxsackie A5, A9, A10, A16, B1, a także enterowirus 71. Choroba bostońska jest łatwo rozpoznawaną chorobą zakaźną, które atakuje najczęściej dzieci poniżej 10. roku życia, a więc w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
Nie oznacza to jednak, że dorośli nie chorują na bostonkę, gdyż po jej przechorowaniu nabywamy trwałą odporność na tylko jednego wirusa, który wywołał u nas zakażenie. Możemy zatem przechodzić ją kilkukrotnie w ciągu życia. Zwykle choroba przebiega lekko lub bezobjawowo, jednak u osób z obniżoną odpornością, w tym u kobiet w ciąży, może przybierać znacznie cięższą postać.
Warto zaznaczyć, iż określenie „choroba bostońska” z medycznego punktu widzenia jest niepoprawne. W przeszłości istniało określenie „wysypka bostońska”, którą opisywane było zakażenie enterowirusem ECHO 16 i która wywołała epidemie zachorowań w 1951 roku właśnie w Bostonie.
Określenie to nie może być jednak stosowane zamiennie z chorobą dłoni, stóp i jamy ustnej. Nieprawidłowe nazewnictwo może być związane z podobieństwem do innej choroby wywoływanej przez enterowirusy nazywanej „choroba bornholmską”, która inaczej nazywana jest pluerodynią.
Czy bostonka jest niebezpieczna dla ciężarnej lub dla płodu?
Choroba bostońska z reguły przebiega łagodnie, jednak może być niebezpieczna, jeżeli do zakażenia dojdzie m.in. w I trymestrze ciąży. Według badań, zakażenie, które miało miejsce na początku ciąży, czyli do ok. 13. tygodnia jej trwania, może skutkować m.in. poronieniem oraz, bardzo rzadko, zapaleniem mięśnia sercowego u płodu.
Powikłania te są najczęściej powodowane przez enterowirusy z grupy Coxsackie B. Nie wykazano natomiast, aby enterowirusy ECHO również przyczyniały się do ich występowania. Znacznie mniej niebezpieczne dla rozwijającego się dziecka w brzuchu mamy jest zakażenie w II i III trymestrze.
Inną sytuacją, w której matka z chorobą bostońską może stanowić zagrożenie dla swojego dziecka, jest przeniesienie choroby na dziecko podczas cięcia cesarskiego. W sytuacji, kiedy zakażenie wirusami Coxsackie zostało potwierdzone przez odpowiednie testy, zaleca się przełożenie terminu planowego cięcia cesarskiego.
Jeżeli dojdzie jednak do okołoporodowego zakażenia, również nie ma powodu do szczególnych obaw, gdyż noworodki przechodzą z reguły zakażenie enterowirusami w sposób łagodny lub nawet bezobjawowy.
W związku z potencjalnym zagrożeniem, jakie niesie ze sobą choroba bostońska w I. trymestrze ciąży, przyszłe mamy powinny szczególnie unikać w tym okresie kontaktów z dziećmi w wieku przedszkolnym oraz wczesnoszkolnym.
Jak objawia się bostonka w ciąży?
Objawy bostonki u kobiet ciężarnych nie różnią się od tych, które występują poza okresem ciąży. Okres wylęgania wynosi najczęściej od 3 do 6 dni, jednak w przypadku wystąpienia krwotocznego zapalenia spojówek, od momentu zakażenia do wystąpienia objawów mogą minąć jedynie 24 godziny.
Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez kontakt z osobami zakażonymi, nawet tymi, które nie prezentują żadnych objawów, ale także przy kąpielach w niedezynfekowanych zbiornikach wodnych. Możliwymi drogami, którymi dochodzi do zakażenia bostonką są droga pokarmowa (jest to tzw. choroba brudnych rąk), kropelkowa oraz kontaktowa. Choroba bostońska może przebiegać najczęściej w formie herpanginy lub w postaci choroby dłoni, stóp i jamy ustnej.
-
Herpangina
Zapalenie gardła może być tutaj jedynym objawem lub jedną ze składowych całego obrazu klinicznego bostonki. Wysypka w postaci osutki pojawia się na łukach podniebiennych oraz języczku, a niekiedy także na migdałkach podniebiennych. W ciągu kolejnych 5-10 dni osutka ewoluuje w ograniczone owrzodzenia.
Dla herpanginy w przebiegu zakażenia enterowirusami charakterystyczny jest ostry początek choroby z wysoką gorączką dochodząca do 39,5 stopni Celsjusza, ból gardła, zaburzenia połykania, ból głowy oraz brak łaknienia.
-
Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej
Choroba ta występuje w dwóch postaciach: typowej oraz nietypowej. Postać typowa bostonki przebiega zwykle z niewysoką gorączką, która ustępuje po ok. 48 godzinach. Dodatkowo, po 1-2 dniach od wystąpienia gorączki, pojawiają się również zmiany w jamie ustnej, które przekształcają się później w plamki oraz owrzodzenia.
Na skórze możemy również zaobserwować osutkę, która lokalizuje się jak sama nazwa wskazuje na dłoniach oraz podeszwach stóp. Zmiany te są bolesne i zwykle ustępują po 7-10 dniach.
Postać nietypowa choroby dłoni, stóp i jamy ustnej występuje, kiedy w danej populacji pojawia się nowy typ enterowirusa. Przebiega ona wtedy z wyższą niż postać typowa gorączką oraz z bardziej nasilonymi zmianami skórnymi przyjmującymi postać dużych pęcherzy, strupów oraz nadżerek.
Po ok dwóch tygodniach od wystąpienia objawów następuje złuszczenie skóry dłoni i stóp, a także złuszczenie płytki paznokciowej. U kobiet chorujących wcześniej na atopowe zapalenie skóry, zmiany lokalizują się przede wszystkim w miejscach gdzie skóra jest zmieniona przez AZS.
Czy chorobę bostońską w ciąży się leczy?
Z powodu tego, że bostonka zwykle przebiega bardzo łagodnie, w jej leczeniu nie zostały zarejestrowane leki przeciwwirusowe. Najważniejsze, aby przyszła mama podczas choroby bostońskiej dbała o nawodnienie, nie przemęczała się, wypoczywała w łóżku i zażywała leki przeciwbólowe.
Najskuteczniejszym i najbezpieczniejszym lekiem dla kobiet w ciąży z tej grupy jest zdecydowanie paracetamol. W przypadku zmian na błonie śluzowej ust, zalecane jest wyeliminowanie z diety rzeczy kwaśnych, gdyż najlepiej tolerowane jest zimne jedzenie o neutralnym lub lekko zasadowym pH.
Nie istnieje również swoista szczepionka przeciwko enterowirusom non-polio. W profilaktyce zakażeń kluczowe jest przestrzeganie higieny osobistej i częste mycie rąk.
Warto jednak pamiętać, że każde zakażenie, które ma miejsce w okresie ciąży powinno być skonsultowane z lekarzem ginekologiem, gdyż wiele popularnych leków na przeziębienie nie powinno być stosowanych w tym czasie.
Czytaj również:
Różyczka w ciąży. Czym grozi ta choroba i jakie są jej objawy?
Wysypka w ciąży - skąd się biorą krostki na ciele i jakie są rodzaje wysypek w ciąży
Choroby zakaźne w ciąży - 14 najważniejszych pytań o choroby zakaźne w ciąży
Te wirusy zagrażają płodowi! 5 najniebezpieczniejszych wirusów dla ciężarnej
Karmienie piersią podczas bostonki
Zgodnie z zaleceniami WHO, dziecko powinno być karmione piersią przez minimum 6 miesięcy. Mleko matki jest źródłem nie tylko wszelkich potrzebnych dziecku składników odżywczych, ale także dostarcza mu bezcennych przeciwciał. Pomagają mu one w tym okresie życia, kiedy dopiero nabywa odporność na drobnoustroje żyjące w jego nowym otoczeniu. Z tego też powodu istnieje tylko kilka bezwzględnych przeciwwskazań do karmienia piersią. Są to:
- galaktozemia u dziecka
- wrodzona nietolerancja laktozy z laktozurią u dziecka
- zakażenie wirusem HIV u matki
- zakażenie wirusem HTLV-1 oraz HTLV-2
- aktywna gruźlica u matki
- przyjmowanie niektórych leków przeciwnowotworowych lub izotopów radioaktywnych
Choroba bostońska nie stanowi przeciwwskazań do karmienia piersią. Realnym problemem, który może wystąpić w sytuacji, kiedy matka przechodzi bostonkę, jest jej osłabienie z powodu choroby. W tym okresie warto pamiętać o odpowiednim nawodnieniu, odpoczynku oraz skorzystać z pomocy bliskich.
