Koronawirus to groźny patogen, który początkowo siał spustoszenie w Chinach, a dziś dotarł już do każdego kraju na świecie. Obawy przed koronawirusem mają wszyscy szczególnie jednak kobiety w ciąży, które boją się o zdrowie swoje i swojego nienarodzonego dziecka. Czy koronawirus stanowi zagrożenie dla kobiet w ciąży i czy dzieci zakażonych mam mogą urodzić się zdrowe?
Spis treści
- Koronawirus w ciąży - czy jest groźny dla przyszłej mamy?
- Jak COVID wpływa na zdrowie płodu?
- Jak w obliczu zagrożenia koronawirusem powinny postępować kobiety w ciąży?
- Jak w obecnej sytuacji powinna wyglądać wizyta kontrolna kobiety w ciąży?
- Najczęstsze pytania o koronawirusa w ciąży
Koronawirus w ciąży - czy jest groźny dla przyszłej mamy?
Koronawirus prowadzi do silnych infekcji układu oddechowego. Szczególnie zagrożone są nim osoby o obniżonej odporności. Obserwacje pokazują, że najwyższa śmiertelność dotyczy seniorów zakażonych wirusem. A jak jest z kobietami w ciąży, których odporność z powodów fizjologicznych również jest słabsza?
Do tej pory nie stwierdzono, aby kobiety w ciąży były bardziej podatne na zakażenie. Badania cytowane we wrześniu 2020 roku prze3z WHO pokazują, że kobiety w ciąży chore na COVID-19 rzadziej skarzą się objawy, takie jak gorączka, kaszel czy osłabienie.
Ale jednocześnie - według opublikowanych badań - kobiety w ciąży z COVID-19, które mają tzw. choroby współistniejące, jak cukrzyca lub przewlekłe nadciśnienie są bardziej narażone na poważne komplikacje zdrowotne z powodu COVID-19.
Jak COVID wpływa na zdrowie płodu?
Nie ma dostatecznych danych na temat przebiegu infekcji koronawirusa u ciężarnych i jej wpływu na płód. Jednak większość badań jest optymistyczna. W płynie owodniowym, krwi pępowinowej czy w mleku matek chorych na COVID nie stwierdzono obecności wirusa.
W marcu świat obiegła wiadomość o narodzinach zdrowego noworodka, wydanego na świat przez zakażoną koronawirusem matkę. Poród dla bezpieczeństwa przeprowadzono przez cesarskie cięcie. Koronawirusa nie odkryto ani w łożysku, ani w wymazie z gardła noworodka.
Włoscy lekarze nazywali to cudem, zwłaszcza że podobna sytuacja w Chinach zakończyła się inaczej, choć lekarze nie są do końca przekonani o drodze zakażenia – być może malec zaraził się koronawirsuem już po porodzie.
Tymczasem dane z hrabstwa Los Angeles, które postanowiły monitorować ciężarne z COVID w pierwszych miesiącach pandemii wykazały, że żadne z nowo narodzonych dzieci nie było zakażone. Niestety, obserwacje pokazują, że ciąża pod znakiem COVID może prowadzić do przedwczesnych porodów.
Czytaj:
Maski na twarz - czy chronią przed koronawirusem?
Koronawirus - wirus z Chin. Czy jest szczególnie groźny dla dzieci?
Dzieci rzadziej chorują na koronawirusa
Jakie warzywa i owoce jeść, aby zwiększyć odporność i nie chorować w ciąży?
Jak w obliczu zagrożenia koronawirusem powinny postępować kobiety w ciąży?
- bardzo dbały o codzienna higienę – wskazane jest regularne i częste mycie rąk, najlepiej preparatami dezynfekującymi, czyli zabijającymi wirusy,
- unikały dotykania twarzy brudnymi dłońmi – szczególnie oczu i ust, które są głównymi „wrotami dostępu” dla bakterii i wirusów,
- kobiety w ciąży powinny unikać przebywania w tłumie (w supermarketach, w komunikacji miejskiej itd.), aby zmniejszyć ryzyko kontaktu z potencjalnymi nosicielami – nie tylko koronawirusa,
- warto zrezygnować z wyjazdów – nie tylko do Chin, ale również do krajów, w których odkryto ogniska zachorowań – np. popularnych wśród turystów północnych Włoch,
- wzmacniać odporność naturalnymi środkami, takimi jak czosnek, tran, syrop w cebuli, witamina C.
Warto też pamiętać, że wszystkie niepokojące objawy koronawirusa w ciąży, zaobserwowane przez ciężarne kobiety powinny być zgłoszone do odpowiednich służb. Warto zwracać uwagę przede wszystkim na wysoką gorączkę, ataki kaszlu i duszności.
Jeśli masz wątpliwości co do dobrostanu swojego lub dziecka podczas okresu kwarantanny skontaktuj się ze swoją położną - ona udzieli ci informacji, co powinnaś zrobić.
Jak w obecnej sytuacji powinna wyglądać wizyta kontrolna kobiety w ciąży?
Na to pytanie odpowiedział nam dr Jacek Tulimowski:
- Mamy obecnie trudną sytuację epidemiologiczną, dlatego stosujemy wewnętrzne zalecenia, które powinny zabezpieczyć zarówno pacjentkę, jak i lekarza przed rozprzestrzenieniem się wirusa. Po pierwsze w gabinecie powinny znaleźć się płyny do dezynfekcji dłoni: każda pacjentka po wejściu do poczekalni musi umyć nimi ręce. Przed wejściem do gabinetu ma mierzoną temperaturę.
W czasie badania ginekologicznego lekarz musi mieć maseczkę oraz rękawiczki na obu dłoniach. Wskazane jest milczenie – przekazujemy tylko najważniejsze informacje – wiadomo, że wirus rozprzestrzenia się też w czasie mówienia. Podczas badania USG pacjentka musi leżeć na plecach i mieć twarz odwróconą w stronę ściany, aby jednak wirusy nie osiadały na niej i aby nie stała się ona źródłem zarazków, kozetka powinna być odsunięta od muru minimalnie na pół metra.
Żel do USG powinno się nakładać bezpośrednio na brzuch kobiety, aby uniknąć kontaktu pojemnika z wielorazową głowicą aparatu USG (to ważne, mimo że głowica jest chroniona jednorazowymi lateksowymi osłonami).
Po wyjściu pacjentki z gabinetu, zarówno kozetka, jak i fotel, biurko, ściana i wszystkie inne sprzęty i powinny zostać zdezynfekowane.
Najczęstsze pytania o koronawirusa w ciąży
1. Co się stanie, jeżeli zostanę zarażona koronawirusem w trakcie ciąży?
Odporność kobiet w ciąży jest znacznie osłabiona, w związku z czym są one bardziej narażone na powikłania, szczególnie gdy cierpią na cukrzycę lub występuje u nich toczeń.
Według danych z raportu WHO spośród 147 zbadanych kobiet, u których podejrzewano lub które były zakażone koronawirusem, 8 proc. z nich miało również ciężką chorobę, a 1 proc. - było w stanie krytycznym.
Jeśli kobieta w ciąży zostanie poddana 14-dniowej kwarantannie, powinna przełożyć wszystkie zaplanowane na ten czas rutynowe wizyty i badania (stanowisko specjalistów z RCOG).
Placówki dedykowane do opieki nad osobami chorymi na koronawirusa (potwierdzone przypadki zachorowania) powinny zapewnić specjalne pomieszczenia dla kobiet w ciąży i rodzących zakażonych wirusem lub z podejrzeniem zakażenia.
W zaleceniach Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Położnictwa i Ginekologii oraz Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Perinatologii można przeczytać, że "opiekę nad ciężarną powinien sprawować interdyscyplinarny zespół specjalistów, a hospitalizacja ciężarnej diagnozowanej lub ze stwierdzoną infekcją wymaga wyznaczenia specjalnego dedykowanego sprzętu do monitorowania stanu jej i dziecka (np. aparatów KTG i USG)".
2. Jak przebiega poród w przypadku kobiety zakażonej wirusem?
Konsultanci Krajowi w Dziedzinie Położnictwa i Ginekologii, Neonatologii, Prezes Polskiego Towarzystwa Położników i Ginekologów oraz Prezes Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego rekomendują, by "w przypadku potwierdzonego zakażenia wirusem COVID-19 rozważyć rozwiązanie pacjentki cięciem cesarskim ze wskazań epidemiologicznych, poza sytuacją gdy poród jest zaawansowany, przebiega dynamicznie lub rokuje zakończenie w przeciągu krótkiego czasu".
Natomiast Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) informuje, że droga porodu powinna być dostosowana do konkretnego przypadku na podstawie wskazań położniczych i preferencji kobiety. WHO uznaje za najlepsze wykonywanie cięć cesarskich jedynie w przypadku wskazań medycznych.
Rekomendowanym przez Royal College Obstetricians and Gynecologists (RCOG)oraz polskich Konsultantów Krajowych w Dziedzinie Położnictwa i Ginekologii oraz Perinatologii miejscem porodu dla kobiety z podejrzeniem infekcji lub zakażonej COVID-19 jest szpital, jeśli to możliwe placówka dedykowana do opieki nad osobami zakażonymi koronawirusem.
3. Czy w czasie pandemii dopuszczalne są porody rodzinne?
Zgodnie z wytycznymi Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Położnictwa i Ginekologii oraz Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Perinatologii, ze względu na ryzyko epidemiologiczne nie zaleca się odwiedzin na oddziałach szpitalnych oraz obecności osób towarzyszących podczas porodu - w tym także ojców podczas porodów rodzinnych.
4. Czy mogę zarazić wirusem moje dziecko?
W chwili obecnej nie ma danych sugerujących podwyższone ryzyko poronienia związane z COVID-19. Zdaniem dr Denise J. Jamieson, M.D., M.P.H., z Uniwersytetu Emory of Medicine nie ma dowodów na to, że matka mogłaby przekazać wirusa swojemu nienarodzeniu dziecku.
Uważa się też, że bardzo mało prawdopodobne jest, by infekcja u matki mogła powodować wystąpienie wad wrodzonych u dziecka. Naukowe pismo medyczne The Lancet opublikowało wyniki badań, które opisują obserwację dziewięciu kobiet w ciąży zakażonych wirusem w Wuhan. Żadne z dzieci urodzonych przez te kobiety poprzez cesarskie cięcie nie było chore.
Od czasu wybuchu epidemii zostały zaobserwowane przypadki porodów przedwczesnych u kobiet zakażonych wirusem, jednak nie jest jasne czy te przedwczesne porody miały bezpośredni związek z infekcją COVID-19.
5. Czy powinnam kontynuować karmienie piersią, jeśli podejrzewam, że mogłam zostać zarażona?Mimo że wirus nie został wykryty w mleku matki, nie ma dowodów na to, że nie może on być przez to mleko przenoszony. Można jedynie wnioskować, że istnieje prawdopodobieństwo na obecność wirusa w mleku matki, ale nikt tej pewności nie ma. Rozwiązaniem może być odsunięcie dzieci od karmienia piersią w przypadku występowania u matki kaszlu lub gorączki i podejrzenia o występowanie wirusa.
Jeżeli jednak matka chce karmić piersią, ważne, aby przed odciąganiem pokarmu mleka za pomocą ręcznego lub elektrycznego laktatora umyć ręce przed dotknięciem jakiejkolwiek części laktatora lub butelki oraz przestrzegać zaleceń dotyczących czyszczenia sprzętu po każdym użyciu.
6. Jakie dodatkowe kroki powinnam podjąć, żeby chronić siebie i swoją rodzinę?
Staraj się również nie dotykać oczu, nosa oraz ust, zwłaszcza jeżeli masz w domu malucha lub przedszkolaka, który dotyka każdej powierzchni wokół siebie.
Jeśli dzielisz biurko ze współpracownikiem, warto codziennie przed rozpoczęciem pracy, wytrzeć biurko środkiem odkażającym. Pamiętaj, żeby odkażać również swój telefon komórkowy.
Ważne! Przygotuj kopię wyników badań prenatalnych na wypadek zakłóceń działania opieki zdrowotnej.
Dołącz do akcji #MamyWkoronie
Zachęcamy każdą mamę, która została zmuszona urodzić dziecko w czasach epidemii do dzielenia się swoimi doświadczeniami, do podtrzymywania na duchu kobiet, które mają to dopiero przed sobą. Pokażmy, że my - kobiety jesteśmy razem i zawsze możemy liczyć na swoje wsparcie.
