Ciąża nie jest okresem, który chroni przed problemami zdrowotnymi innej natury niż położnicze – mogą się zdarzyć choroby wymagające interwencji chirurgicznej. Jeżeli istnieje możliwość odroczenia operacji (np. z pierwszego trymestru na drugi czy z okresu ciąży na okres połogu), to oczywiście należy taką decyzję podjąć. Ale nie zawsze jest to możliwe – czasem zabieg trzeba wykonać szybko.
Spis treści
- Choroby wymagające operacji w ciąży
- Metody operacji w ciąży: laparotomia
- Metody operacji w ciąży: laparoskopia
- Która metoda jest lepsza w ciąży?
Choroby wymagające operacji w ciąży
Dotyczy to np. takich sytuacji jak:
- ostre zapalenie wyrostka robaczkowego,
- choroby pęcherzyka żółciowego (kamica żółciowa, ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego),
- niedrożność przewodu pokarmowego,
- choroby zapalne jelit.
Operuje się też nowotwory złośliwe i niezłośliwe (o średnicy powyżej 6–7 cm). Operacje ze wskazań nagłych nie są przeciwwskazane w ciąży, jednak stosowane metody leczenia muszą być zmodyfikowane ze względu na obecność płodu.
Szczególnie rozważnego i ostrożnego postępowania wymagają zabiegi wykonywane w obrębie jamy brzusznej. Można je przeprowadzać dwiema metodami – wykonując klasyczną laparotomię lub znacznie mniej inwazyjną laparoskopię.
Czytaj również: Gdzie boli wyrostek? Jak rozpoznać zwykły ból brzucha od bólu wyrostka?
Zabiegi chirurgiczne w ciąży - czy ciężarna może być operowana?
Metody operacji w ciąży: laparotomia
Ten termin medyczny oznacza tradycyjny sposób operowania, czyli otwarcie jamy brzusznej – w znieczuleniu ogólnym – polegające na przecięciu skóry, mięśni i otrzewnej, umożliwiające następnie eksplorację wnętrza jamy brzusznej. Metoda tama bardzo szeroki zakres stosowania – dzięki niej można wykonać każdą operację.
Jest jednak inwazyjna, co wiąże się z silnym bólem po operacji, długim okresem rekonwalescencji i znacznym ryzykiem powikłań. Blizna po laparotomii jest rozległa, rana goi się minimum 5–7 dni i stanowi potencjalne wrota przepukliny pooperacyjnej.
Metody operacji w ciąży: laparoskopia
To nowoczesna metoda operacyjna, w której nie wykonuje się szerokiego rozcięcia powłok brzucha. Do jamy brzusznej (po wcześniejszym wypełnieniu jej dwutlenkiem węgla) przez trzy kilkumilimetrowe nacięcia wprowadza się urządzenie transmitujące obraz i najczęściej dwa narzędzia chirurgiczne, pozwalające na przeprowadzenie zabiegu. Operator wykonuje zabieg, obserwując obraz transmitowany na ekran monitora.
W porównaniu z metodą tradycyjną laparoskopia ma wiele zalet:
- zmniejszenie bólu pooperacyjnego,
- skrócenie okresu rekonwalescencji,
- dobry efekt kosmetyczny (minimalna rana),
- mniej powikłań.
Wskazania do laparoskopii operacyjnej w ciąży to:
- kamica żółciowa,
- zapalenie pęcherzyka żółciowego,
- zapalenie wyrostka robaczkowego,
- usuwanie guzów w zakresie przydatków.
Jednak zakres jej stosowania jest mniejszy, np. nie leczy się w ten sposób ostrej niedrożności przewodu pokarmowego. Czasem metoda leczenia chirurgicznego zależy od wielkości macicy, tzn. stopnia zaawansowania ciąży, np. przy zapaleniu wyrostka robaczkowego laparoskopię stosuje się tylko do 20. tygodnia ciąży.
Która metoda jest lepsza w ciąży?
O ile to możliwe, u ciężarnych w pierwszej kolejności należy rozważyć laparoskopię. To metoda, która powoduje mniejsze krwawienie, mniejszą traumatyzację tkanek, wiąże się z wcześniejszym uruchomieniem po operacji, mniejszym zużyciem środków znieczulających i przeciwbólowych.
Jednak laparoskopię można wykonać najpóźniej do 26.–28. tygodnia ciąży. Później – już tylko laparotomię, i to wyłącznie w sytuacjach ratowania życia matki lub dziecka.
Trzeba pamiętać, że nawet mało inwazyjne techniki operacyjne nie redukują całkowicie ryzyka powstawania zrostów, dlatego przed zabiegiem chirurgicznym warto zastosować profilaktykę przeciwzrostową.
Choroby zakaźne w ciąży - 14 najważniejszych pytań
miesięcznik "M jak mama"
