Grypa u kobiet w ciąży – objawy, leczenie, powikłania

Spis treści

1. Jak przenosi się wirus grypy?
2. Jakie są objawy grypy w ciąży?
3. Jak leczyć grypę u ciężarnych?
4. Jakie leki przeciwgrypowe są bezpieczne w ciąży?
5. Jak grypa w ciąży wpływa na płód?
6. Jak kobiety w ciąży winny zapobiegać zachorowaniu na grypę?

Grypa w ciąży to poważna dolegliwość. Dla kobiet w ciąży grypa jest szczególnie niebezpieczna, ponieważ stwierdza się u nich wyższe ryzyko powikłań pogrypowych, a ponadto choroba ta może być groźna także dla płodu.

W przypadku wystąpienia grypy w ciąży, należy wdrożyć skuteczne środki zaradcze, aby uniknąć przykrych konsekwencji. Przede wszystkim jednak  warto poznać wroga. Jakie są przyczyny, objawy grypy i jak leczyć grypę w ciąży?

Sprawdź w artykule:

1. Jak przenosi się wirus grypy?
2. Jakie są objawy grypy w ciąży?
3. Jak leczyć grypę w ciąży?
4. Jakie leki na grypę są bezpieczne w ciąży?
5. Jak grypa w ciąży wpływa na płód?
6. Jak w ciąży zapobiegać zachorowaniu na grypę?

Jak przenosi się wirus grypy?

Grypa to schorzenie znane już w starożytności – opisana m.in. przez  Hipokratesa. Lata minęły, a wirus grypy, choć zmieniony, wciąż atakuje ludzi w każdym wieku oraz w różnej kondycji zdrowotnej, w tym także kobiety ciężarne.

Wirus grypy przypomina kulę pokrytą białkami, jest jak zwinięty w kulkę jeż z wystającymi kolcami. Rozróżnia się dwa rodzaje białek otoczki wirusa grypy: neuraminidazę (oznaczoną literą N; białko N) i hemaglutyninę (oznaczoną literą H; białko H). Nazwy te są o tyle istotne, że od rodzaju tych białek zależy podtyp wirusa grypy, np. H1N1 lub H3N2.

Wirus grypy przenosi się drogą kropelkową. Wystarczy, że osoba zakażona kichnie lub kaszlnie, aby zarazić innych ludzi znajdujących się w promieniu dwóch metrów. Ale to niejedyny sposób transmisji zakażenia.

Wirus przenosi się także przez kontakt z przedmiotami zakażonymi wydzieliną dróg oddechowych chorego, czyli przez kontakt np. z klamkami, których uprzednio on dotykał, poręczami w autobusie, klawiaturą czy myszką komputerową w pracy, pilotem do telewizora czy z kubkami w domu.

Od zakażenia do wystąpienia pierwszych oznak choroby mija od 1 do 7 dni ‒ zwykle około dwóch. Chory zaraża nawet w okresie od dwóch dni przed ujawnieniem się choroby do około sześciu dni po wystąpieniu jej pierwszych objawów.

Jakie są objawy grypy w ciąży?

Objawy grypy są dość typowe. Charakterystyczne jest to, że grypa rozwija się błyskawicznie. Dosłownie w ciągu godziny lub dwóch potrafi zwalić z nóg. W przeciwieństwie do zwykłego przeziębienia zaczyna się nagle i bardzo gwałtownie, a jej rozwój przebiega w ciągu kilku godzin.

Choroba powoduje takie osłabienie i uczucie rozbicia, że nawet wyjście do pobliskiego sklepu wydaje się tak trudne, jak wejście na Mount Everest. Chory, a zwłaszcza ciężarna, nie ma wyjścia ‒ musi pozostać w łóżku.

Wśród dolegliwości dominuje:

• gorączka powyżej 38°C;
• osłabienie;
• silne bóle mięśni, stawów i głowy;
• dreszcze będące konsekwencją wysokiej gorączki;
• brak apetytu;
• inne objawy ‒ takie jak suchy kaszel, ból gardła ‒ nie są bardzo nasilone.

Choroba utrzymuje się kilka dni ‒ zwykle od 5 do 7 dni. Uczucie osłabienia może trwać jednak kilka tygodni, zwłaszcza u kobiet w ciąży, które i tak często odczuwają zmęczenie w związku z zachodzącymi w ich organizmie zmianami.

Jak leczyć grypę u ciężarnych?

• Pacjentka winna bezwzględnie pozostać w łóżku. Nie ma mowy o pójściu do pracy, do koleżanki lub wykonywaniu prac domowych. Jak słusznie mawiały nasze mamy i babcie: grypę trzeba wyleżeć. Jedynym odstępstwem od tej zasady może być wizyta u lekarza. Lepiej jednak umówić prywatną wizytę domową lub – ze względu na stan – domagać się w poradni bezzwłocznego przyjęcia przez internistę lub lekarza rodzinnego poza kolejnością. To właśnie lekarze pierwsze kontaktu, a nie ginekolog prowadzący ciążę, zajmują się leczeniem grypy.

• Należy pić dużo płynów. Wysoka temperatura i przyspieszony, na skutek gorączki, oddech prowadzą do odwodnienia, a ono z kolei pogarsza samopoczucie, które podczas grypy jest i tak złe. Dlatego należy regularnie uzupełniać płyny. Wskazane jest picie wody, słabej herbaty z cytryną, rozcieńczonych soków owocowych i warzywnych, a także rosołu.

• Należy spożywać lekkostrawne posiłki. Jeśli występuje brak apetytu, wystarczy od czasu do czasu drobna przekąska, np. niewielka porcja kaszy jaglanej (działa antywirusowo), porcja kisielu, kanapka, banan, gotowane mięso lub filiżanka rosołu. Należy unikać dań smażonych i tłustych.`

• Wskazane jest robienie zimnych okładów na czoło, skronie, łydki. Jeśli pacjentka nie uskarża się na marznięcie ani nie ma dreszczy, nie powinna okrywać się kołdrą i kilkoma kocami, ponieważ utrudnia to ucieczkę ciepła z organizmu, a tym samym zbicie gorączki. W ostateczności można zastosować chłodny prysznic lub kąpiel. Należy jednak pamiętać, że temperatura wody nie powinna być niższa od temperatury ciała więcej niż o 1–2°C.

Czytaj: Jak długo żyją zarazki? Dezynfekcja mieszkania po chorobie dziecka

Choroby GROŹNE W CIĄŻY: zobacz jakich chorób się WYSTRZEGAĆ!

Domowe sposoby na przeziębienie w ciąży

Jakie leki przeciwgrypowe są bezpieczne w ciąży?

Leki przeciwgorączkowe. Można sięgnąć po paracetamol w tabletkach (działa przeciwgorączkowo i przeciwbólowo), jednak należy pamiętać, że nie można go zażywać długotrwale. W ciąży należy unikać przyjmowania aspiryny i ibuprofenu.

Leczenie wspomagające. Gdy grypie towarzyszy katar, można sięgnąć po roztwory wody morskiej do nosa, najlepiej hipertoniczne. Nie należy jednak stosować ani kropli, ani tabletek powodujących obkurczenie naczyń śluzówki nosa – w ciąży są one przeciwwskazane. Ból gardła złagodzi płukanka z wody z solą lub napar z rumianku. Powlekająco na gardło, czyli ochronnie, działa także ciepłe mleko z łyżeczką masła i miodu.

Kobiety w ciąży z grypą mogą także stosować preparaty dla przeziębionych ciężarnych, których szeroka gama dostępna jest w aptekach. Witamina C nie ma potwierdzonego działania wspomagającego¹, podobnie jak leki homeopatyczne2. Jeśli jednak przyszła mama przyjęła takie preparaty, nie zaszkodzi.

Leki na receptę – należy stosować wyłącznie leki przepisane przez lekarza, zgodnie z jego zaleceniami.

Antybiotyki w okresie ciąży? Nie należy oponować, jeśli pomimo złego samopoczucia i wysokiej gorączki lekarz nie przepisuje kobiecie w ciąży antybiotykoterapii. Ta grupa leków jest nieskuteczna wobec wirusów, a grypę wywołuje przecież wirus. Dlatego antybiotyk może tylko dodatkowo osłabić organizm ciężarnej, wywołując biegunkę lub ból brzucha.

Poza tym im mniej leków w ciąży, tym lepiej. Dla dobra dziecka stosuje się je, gdy są niezbędne, a nie na wszelki wypadek. Czasem jednak zastosowanie antybiotyku jest konieczne, np. gdy po kilku dniach choroby dochodzi do powikłań (bakteryjnego zapalenia płuc, zapalenia ucha lub anginy).

W przypadku gdy choroba ma ciężki przebieg lekarz po wykonaniu szybkiego testu na grypę może zalecić stosowanie leku przeciwwirusowego. Nie jest on jednak stosowany rutynowo. Ważne: jeśli po 3–4 dniach pacjentka nie odczuwa poprawy ‒ wciąż ma wysoką gorączkę, a kaszel i osłabienie nasilają się ‒ koniecznie powinna zgłosić się do lekarza.

Zobacz jak odróżnić grypę od przeziębienia!

Jak kobiety w ciąży winny zapobiegać zachorowaniu na grypę?

Jak mówi stara maksyma: lepiej zapobiegać niż leczyć. Ba! Ale jak to zrobić w czasie ciąży? Przecież nie można zamknąć się w domu i unikać kontaktu z ludźmi. Zresztą to też nie gwarantuje stuprocentowej ochrony, bo ktoś z domowników może przecież zachorować i przynieść chorobę do domu.

Ponadto obrona się przed zachorowaniem w ciąży jest trudniejsza niż w okresie pozaciążowym, ponieważ przyszła mama ma osłabiony układ odpornościowy. Dlatego najlepszym sposobem ochrony przed wirusem jest zaszczepienie się przeciwko grypie^3,4,5.

Wprawdzie nie wyklucza to możliwości zakażenia, ale nawet gdyby do tego doszło, to infekcja będzie miała przebieg bezobjawowy albo objawy choroby będą znacznie łagodniejsze, a ryzyko wystąpienia powikłań pogrypowych – znikome.

• W sezonie jesienno-zimowym należy unikać zatłoczonych miejsc, starać się nie chodzić zbyt często np. do supermarketów czy do kina. Zanim przyszła mama odwiedzi znajomych lub zaprosi kogoś do siebie winna upewnić się, że są oni w pełni zdrowi. Jeśli to możliwe, należy także ograniczyć jazdę środkami komunikacji publicznej. Jeśli nie można uniknąć jazdy autobusem lub tramwajem, należy zmienić miejsce, gdy ktoś w pobliżu kaszle lub często kicha. Poręcze należy chwytać przez rękawiczki, które z kolei warto często prać.
• Należy porozmawiać  z lekarzem o szczepieniu przeciw grypie. To szczególnie istotne, jeśli na co dzień ciężarna ma kontakt z wieloma osobami lub korzysta z komunikacji publicznej. Szczepienie trzeba powtarzać co roku, ponieważ skład szczepionki corocznie ulega zmianie ‒ szczepienie z poprzednich lat nie ochroni organizmu w danym sezonie. Inaktywowaną szczepionkę przeciw grypie można podawać w każdym trymestrze ciąży³. Szczepienie jest zdecydowanie bezpieczniejsze niż ryzyko związane z zachorowaniem na grypę podczas ciąży. Ponadto badania wykazują, że przeciwciała przeciwko grypie wytworzone przez kobietę podczas ciąży chronią również dziecko przez pierwsze miesiące jego życia.
• Należy co najmniej dziesięć razy dziennie myć dokładnie ręce. To bardzo skuteczny, a wciąż niedoceniany sposób zapobiegania zakażeniu. Ręce należy myć (wodą z mydłem przez 20 sekund, czyli tyle, ile zajmuje zaśpiewanie piosenki Wlazł kotek na płotek) po każdym kontakcie z innymi ludźmi, pobycie w toalecie, przed jedzeniem, po wejściu do domu, po dotykaniu lub wycieraniu nosa, po zasłanianiu ust podczas kichania i kaszlu.
• W domu i w miejscu pracy często dotykane przedmioty (takie jak np. klamki, klawiatura komputera i klucze) winny być spryskiwane środkami dezynfekującymi ‒ są to miejsca będące bardzo częstym źródłem zakażenia.
• Należy często wietrzyć mieszkanie i pomieszczenia w miejscu pracy. Podczas kaszlu lub kichania zawsze trzeba pamiętać o zasłanianiu ust chusteczką jednorazową, którą następnie należy bezzwłocznie wyrzucić do kosza. O przestrzeganie tych reguł należy poprosić także osoby z otoczenia. Jeśli dostęp do chusteczek w danym momencie jest utrudniony, podczas kaszlu lepiej zasłaniać usta przedramieniem niż dłonią.
• Należy dbać o urozmaiconą dietę i postarać się, aby nie brakowało w niej warzyw i owoców.

Czytaj: Szczepienia w ciąży - kiedy warto je robić?

Dieta w ciąży: jak powinna wyglądać zdrowa dieta ciężarnej?

Dozwolone i zabronione leki w ciąży

Co zrobić, żeby nie zachorować w ciąży?

miesięcznik "M jak mama"