Za wysokie ciśnienie tętnicze to poważna dolegliwość, która wymaga zmiany stylu życia. Inaczej też wygląda przebieg ciąży i poród u kobiet z nadciśnieniem. Sprawdź, jak przebiega ciąża przyszłej mamy zmagającej się z za wysokim ciśnieniem, jaką dietę powinna stosować i jak wygląda poród przy wysokim ciśnieniu.
Spis treści:
- Nadciśnienie u kobiet w ciąży
- Opieka nad ciężarna z nadciśnieniem
- Dieta obniżająca ciśnienie w ciąży
- Aktywności fizyczna przy nadciśnieniu
- Poród z nadciśnieniem
- Połóg i laktacja u kobiet z wysokim ciśnieniem
Nadciśnienie u kobiet w ciąży
Nadciśnienie jest najczęściej występującym powikłaniem ciąży – dotyczy 8–10 proc. ciężarnych. Kryterium rozpoznania podwyższonego ciśnienia tętniczego jest takie samo jak dla całej populacji i wynosi powyżej 140/90 mm Hg.
Kryteria oceny ciśnienia tętniczego krwi oparte są na pomiarach wykonywanych podczas wizyt lekarskich, niezależnie od tego, czy kobieta stosuje leki hipotensyjne (czyli obniżające ciśnienie tętnicze).
Wyróżniane są trzy stopnie zaawansowania nadciśnienia, bowiem każde z nich stanowi inne ryzyko powikłań dla matki i płodu (główne powikłania występują u kobiet z ciężką postacią choroby):
- nadciśnienie łagodne – wartości ciśnienia od 140/90 do 149/99 mm Hg
- nadciśnienie umiarkowane – wartości ciśnienia od 150/100 do 159/109 mm Hg
- nadciśnienie ciężkie – wartość ciśnienia 160/100 mm Hg lub wyższa.
Opieka nad ciężarna z nadciśnieniem
Ciąża u kobiet z nadciśnieniem przewlekłym jest ciążą wysokiego ryzyka i może się wiązać z powikłaniami ze strony matki i płodu. Dlatego nadciśnienie w ciąży wymaga leczenia.
Jego celem leczenia jest utrzymywanie ciśnienia krwi poniżej wartości 150/100 mg Hg. Należy jednak unikać zbyt szybkiego obniżania ciśnienia krwi, gdyż może to stanowić zagrożenie dla prawidłowego rozwoju płodu.
Kobiety z przewlekłym nadciśnieniem tętniczym wtórnym powinny utrzymywać jego wartości poniżej 140/90 mm Hg oraz pozostawać pod stałą opieką lekarza położnika oraz lekarza prowadzącego chorobę przewlekłą.
Zalecane jest regularne mierzenie ciśnienia w domu (co najmniej dwa razy dziennie), gdyż w części przypadków podwyższone ciśnienie w gabinecie lekarskim jest tzw. efektem białego fartucha.
Prawidłowe leczenie chroni przed wystąpieniem ciężkiej postaci nadciśnienia oraz jego powikłań, zwłaszcza naczyniowych ośrodkowego układu nerwowego oraz układu sercowo-naczyniowego u matki. Odpowiednia terapia nie chroni jednak przed rozwinięciem się stanu przedrzucawkowego (białkomoczu).
W celu zapobiegania wystąpieniu stanu przedrzucawkowego u kobiet z nadciśnieniem przewlekłym zaleca się stosowanie kwasu acetylosalicylowego w dawce 75 mg dziennie (najlepiej wieczorem) począwszy od 12. tygodnia ciąży do czasu porodu. Ważna jest również regularna (według zaleceń lekarza) kontrola ilości białka w moczu (białkomoczu).
Dieta obniżająca ciśnienie w ciąży
Ciężarna z nadciśnieniem powinna stosować dietę lekkostrawną, bogatą w białko, wszystkie niezbędne witaminy oraz makroelementy i mikroelementy. Bardzo ważna jest suplementacja kwasu foliowego (najlepiej już przed ciążą), bowiem chroni to dziecko przed wadami rozwojowymi układu nerwowego.
Należy uważać na preparaty witaminy A, gdyż doustne przyjmowanie retinoidów (pochodnych witaminy A) w okresie ciąży może wywierać działanie teratogenne (uszkadzające płód).
Kobiety w ciąży z nadciśnieniem przewlekłym powinny ograniczyć spożywanie soli kuchennej, ponieważ jej nadmiar powoduje zatrzymywanie wody w organizmie oraz wzrost ciśnienia tętniczego.
Ponadto nadmiar soli powoduje zwiększone wchłanianie glukozy, co grozi wzrostem masy ciała oraz większą masą urodzeniową płodu.
Należy wybierać produkty spożywcze o jak najmniejszym stopniu przetworzenia, zwiększyć konsumpcję świeżych warzyw i owoców oraz odcedzać i płukać warzywa konserwowe.
Kobiety w ciąży powinny kontrolować ilość spożywanych w ciągu dnia kalorii, bowiem ich nadmiar wywiera negatywny wpływ zarówno na matkę, jak i na dziecko.
W pierwszym trymestrze ciąży zapotrzebowanie energetyczne niewiele się zwiększa (wyjątek stanowią kobiety, które przed zajściem w ciążę miały niedowagę), w drugim trymestrze jest większe o około 300 kcal, a w trzecim trymestrze o 400–500 kcal dziennie.
Aktywności fizyczna przy nadciśnieniu
Według najnowszych badań ciężarne nie muszą ograniczać aktywności fizycznej, a także leczyć się spoczynkiem w warunkach szpitalnych w przypadkach łagodnego i umiarkowanego stopnia nadciśnienia tętniczego.
Długotrwałe przebywanie w łóżku (unieruchomienie) zwiększa ryzyko wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, która w przypadku zatorowości płucnej stanowi ryzyko wystąpienia nagłego zgonu.
W ciężkich przypadkach nadciśnienia tętniczego wskazane jest natomiast ograniczenie aktywności fizycznej oraz leczenie szpitalne. Podczas hospitalizacji przeprowadza się badanie w kierunku białkomoczu oraz inne badania (morfologię krwi, elektrolity, bilirubinę, enzymy wątrobowe, parametry czynności nerek).
Monitoruje się również stan płodu. Gdy udaje się kontrolować ciśnienie, nie występuje białkomocz, a rozwój dziecka jest prawidłowy – ciężarna może zostać wypisana ze szpitala.
Częstość kontrolnych wizyt u lekarza jest uzależniona od stanu zdrowia kobiety, niemniej jednak jest większa niż w ciąży o prawidłowym przebiegu.
Lekarz prowadzący kontroluje ciśnienie krwi i zleca wykonywanie badań kontrolnych w kierunku białkomoczu (stanu przedrzucawkowego) oraz nadzoruje rozwój płodu – zazwyczaj za pomocą badania ultrasonograficznego.
Czytaj: Aktywność fizyczna w ciąży: spędź aktywne 9 miesięcy
Dieta w ciąży: jak powinno wyglądać zdrowe odżywianie w ciąży?
Poród z nadciśnieniem
Kobiety, które mają wartości ciśnienia krwi mniejsze niż 160/100 mm Hg, nie mają wskazań do wcześniejszego rozwiązania ciąży (przed 37. tygodniem). Termin późniejszego rozwiązania zależy od dobrostanu płodu. Uznaje się, iż optymalnym czasem zakończenia ciąży jest 38. i 39. tydzień.
U kobiet z nadciśnieniem tętniczym, spodziewających się noworodka płci męskiej, powinno się szczególnie kontrolować prawidłowy termin porodu, bowiem występuje u nich zdecydowanie większe ryzyko urodzenia nieżywego dziecka.
Wcześniejsze rozwiązanie ciąży jest wskazane w przypadku kobiet z ciężkim nadciśnieniem opornym na działanie terapeutyczne (zazwyczaj po wdrożeniu terapii kortykosteroidami w celu przyspieszenia dojrzewania płuc płodu).
Czytaj: Dystocja barkowa - powikłanie w trakcie porodu, które ciężko przewidzieć
Połóg i laktacja u kobiet z wysokim ciśnieniem
Należy dążyć do utrzymywania ciśnienia krwi poniżej 140/90 mm Hg. W okresie kilku dni po porodzie należy codziennie monitorować ciśnienie tętnicze, a następnie – co najmniej raz w tygodniu (w przypadku zmiany leku przeciwnadciśnieniowego).
Jeżeli podczas ciąży stosowano metyldopę, należy ją odstawić w ciągu dwóch dni po porodzie oraz zastąpić lekiem stosowanym przed zajściem w ciążę. Kobiety karmiące piersią mogą bezpiecznie stosować labetolol, nifedypinę, enalapril, kaptopril, atenolol i metoprolol
