Popuszczanie moczu w ciąży podczas kaszlu, kichania, śmiechu czy podnoszenia ciężkich przedmiotów to zjawisko dość powszechne, dotyczy ponad połowy kobiet (niektóre nawet nie są świadome tego, że im się to zdarza). Jest to tak zwane wysiłkowe nietrzymanie moczu.
Wysiłkowe nietrzymanie moczu u większości kobiet ustępuje samoistnie w ciągu 6 miesięcy po porodzie, kiedy poziom hormonów wraca do normy, a wraz z nim napięcie mięśniowe. Nie zawsze jednak tak się dzieje, dlatego lepiej od początku tego problemu nie lekceważyć.
Spis treści
- Przyczyny nietrzymania moczu - osłabienie mięśni
- Co sprzyja nietrzymaniu moczu w ciąży?
- Ćwiczenia na popuszczanie moczu w ciąży
- Jak zapobiegać nietrzymaniu moczu?
- Co robić, gdy popuszczasz mocz w ciąży?
- Popuszczanie moczu po porodzie
Przyczyny nietrzymania moczu - osłabienie mięśni
Nietrzymanie moczu (NTM) związane jest czasem z pewnym wysiłkiem, któremu towarzyszy napinanie mięśni brzucha, stąd nazwa "wysiłkowe" nietrzymaniem moczu. U przyszłych mam występuje ono szczególnie często dlatego, że już sama ciąża jest czynnikiem sprzyjającym temu zjawisku.
Powiększona macica naciska na pęcherz moczowy, powodując jego opróżnianie, a rozluźnione i rozciągnięte mięśnie dna miednicy nie są w stanie tego wypływu powstrzymać. Bo podstawową przyczyną nietrzymania moczu jest osłabienie mięśni dna miednicy, które otaczają i podtrzymują pęcherz oraz cewkę moczową.
W czasie ciąży mięśnie te zostają osłabione. Dno miednicy ulega znacznemu rozciągnięciu na skutek działania hormonów – relaksyny i progesteronu. Jednocześnie coraz bardziej powiększająca się macica wywiera coraz większy nacisk na podtrzymujące ją mięśnie dna miednicy, co powoduje ich znaczne przeciążenie. Wysiłkowe nietrzymanie moczu może pojawić się w dowolnym okresie ciąży, ale najczęściej występuje w III trymestrze, gdy macica jest największa.
Co sprzyja nietrzymaniu moczu w ciąży?
Bezpośrednią przyczyną nietrzymania moczu w ciąży jest osłabienie mięśni dna miednicy, jednak istnieją pewne czynniki, które się do tego przyczyniają – to one mogą decydować o tym, że jedne kobiety są narażone na NTM bardziej niż inne. Dla laików ich związek z nietrzymaniem moczu może być wręcz zaskakujący – tym bardziej warto je poznać.
- Znaczna nadwaga. Otyłość stanowi udowodniony czynnik ryzyka rozwoju nietrzymania moczu, szczególnie typu wysiłkowego. Aż u 25 proc. kobiet cierpiących na nietrzymanie moczu wskaźnik masy ciała (BMI) wynosi ponad 30. Otyłe pacjentki czterokrotnie częściej zapadają na wysiłkowe nietrzymanie moczu niż kobiety o prawidłowej wadze. Zbyt duży ciężar ciała powoduje obciążenie mięśni brzusznych i mięśni dna miednicy. Zbędne kilogramy zwiększają ciśnienie śródbrzuszne i wewnątrzpęcherzowe, obciążają przeponę miednicy oraz osłabiają struktury mięśni dna miednicy.
- Palenie papierosów. Palenie tytoniu ma szkodliwy wpływ nie tylko na płuca i układ oddechowy, ale może też przyczynić się do powstania lub nasilenia NTM. Dym papierosowy drażni drogi oddechowe, przez co wywołuje częsty, silny i uporczywy kaszel, który zwiększa ciśnienie śródbrzuszne, osłabiając mięśnie dna miednicy. Dlatego też nałogowe palaczki są bardziej narażone na wystąpienie NTM niż kobiety, które nie palą.
- Duże spożycie kofeiny. Z badań amerykańskich wynika, że wypijanie dużych ilości napojów z kofeiną (powyżej 450 mg kofeiny dziennie) wiąże się ze zwiększonym ryzykiem nietrzymania moczu. Po uwzględnieniu innych czynników, takich jak wiek, waga, palenie papierosów, bardzo wysokie spożycie kofeiny było związane z 19-proc. wzrostem ryzyka. Trzeba więc – szczególnie w ciąży – uważnie kontrolować ilości przyjmowanej kofeiny, pamiętając, że jej źródłem jest nie tylko kawa, ale również czarna herbata, napoje typu cola, a także czekolada.
- Napoje gazowane. Także spożywanie innych płynów zwiększa ryzyko występowania NTM. Chodzi o alkohol – który teraz powinien być wyeliminowany całkowicie ze względu na szkodliwy wpływ na płód – oraz napoje gazowane. Te ostatnie są lubiane i chętnie wypijane przez niektóre przyszłe mamy, jednak lepiej byłoby z nich zrezygnować z kilku powodów: są bardzo słodkie (a więc kaloryczne), sprzyjają wzdęciom, a w dodatku negatywnie oddziałują na pęcherz.
Czytaj: Problemy intymne w ciąży i po porodzie. 3 pytania do fizjoterapeutki
Jak rozwiązać problem nietrzymania moczu po porodzie?
Ćwiczenia na popuszczanie moczu w ciąży
Najlepszym sposobem zapobiegania oraz leczenia tej dolegliwości jest systematyczne ćwiczenie mięśni dna miednicy, czyli wykonywanie tzw. ćwiczeń Kegla (od nazwiska lekarza, który je opracował). Polegają one na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu mięśni okalających cewkę moczową, pochwę i odbyt. Są to mięśnie, które zaciskasz, kiedy chcesz powstrzymać strumień wypływającego moczu.
Uwaga: częste napinanie tych mięśni podczas oddawania moczu nie jest jednak wskazane, gdyż może powodować niepełne opróżnienie pęcherza, a zalegający w nim mocz może wywołać infekcję. A zatem nie należy ćwiczyć podczas wizyty w toalecie.
Ale poza tym możesz wykonywać te ćwiczenia w różnych sytuacjach i okolicznościach, bo nikt się nie domyśli, że ćwiczysz. Możesz ćwiczyć leżąc, siedząc lub stojąc.
Jak ćwiczyć?
- Na początku zaciśnij mięśnie Kegla na 5 sekund, następnie je rozluźnij i po chwili zaciśnij ponownie. Zacznij od serii 10 takich skurczów i powtarzaj serie kilka razy w ciągu dnia.
- Stopniowo ćwicz coraz więcej i próbuj coraz dłużej wytrzymać z zaciśniętymi mięśniami (nie wstrzymując oddychania!). Wyniki badań potwierdzają dużą skuteczność tych ćwiczeń, jeśli są one wykonywane rzeczywiście systematycznie. Nie zniechęcaj się tym, że efekt nie będzie natychmiastowy – trzeba na niego poczekać co najmniej kilka tygodni. Ale ćwiczyć warto i nigdy nie jest na to za późno.
Czytaj: NIETRZYMANIE MOCZU po PORODZIE: JOGA pomaga uporać się z problemem?
Nietrzymanie moczu czy utrata płynu owodniowego
Jak zapobiegać nietrzymaniu moczu?
Jest to możliwe, musisz jednak być wytrwała:
- Systematycznie rób ćwiczenia mięśni dna miednicy, które polegają na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu tych partii mięśni.
- Nie dopuszczaj do nadwagi.
- Unikaj napojów podrażniających pęcherz: kawy, herbaty (i innych płynów z kofeiną), napojów gazowanych i alkoholi.
- Nie dopuszczaj do zaparć, ponieważ stolec również może uciskać pęcherz, a poza tym mocny wysiłek przy wypróżnianiu osłabia mięśnie dna miednicy.
- Nie pal papierosów, unikaj miejsc, w których palą inni.
Co robić, gdy popuszczasz mocz w ciąży?
Gdy już cierpisz na wysiłkowe nietrzymanie moczy w ciąży, nie ograniczaj ilości przyjmowanych płynów – powinnaś ich wypijać co najmniej 2 litry dziennie. Ograniczenie picia nie pomoże mięśniom, a może doprowadzić do infekcji dróg moczowych. Staraj się za to uprzedzać wszystkie "wypadki":
- Zaobserwuj, po jakim czasie od wypicia większej ilości napoju chce ci się siusiu i następnym razem pójdź do toalety nieco wcześniej, uprzedzając sygnał od organizmu.
- Jeśli popuszczasz mocz przy nagłym parciu na pęcherz, staraj się chodzić do toalety co 30–40 minut, zanim jeszcze poczujesz potrzebę. Po tygodniu stopniowo wydłużaj przerwy między wizytami w ubikacji.
- Jak najczęściej odwiedzaj toaletę.
- Spróbuj temu zapobiec
- Dbaj też o higienę intymną – często zmieniaj podpaski lub wkładki higieniczne, regularnie się podmywaj.
Uwaga: Jeśli przytrafi ci się zapalenie pęcherza (jego objawy to: częste parcie na mocz, pieczenie przy siusianiu, ból w podbrzuszu i mętny, zabarwiony krwią kolor moczu), zgłoś się do lekarza, aby przepisał ci odpowiednie antybiotyki.
Nieleczone zapalenie pęcherza może bowiem przejść w zapalenie nerek, a to już jest choroba groźniejsza dla płodu – w III trymestrze ciąży może doprowadzić do porodu przedwczesnego.
Pod koniec ciąży zwracaj uwagę, czy to, co bierzesz za nietrzymanie moczu, nie jest sączeniem się wód płodowych. Wody z pękniętego pęcherza płodowego nie zawsze wylewają się się gwałtownie, czasami sączą się powoli - zawsze trzeba wtedy skontaktować się z lekarzem. Najłatwiej odróżnić te płyny po zapachu - wody mają charakterystyczną woń podobną do zapachu świeżych ryb.
Popuszczanie moczu po porodzie
Zdarza się, że po porodzie nietrzymanie moczu nie ustępuje samoistnie, a z czasem jeszcze się nasila. Nie wahaj się pójść z tym do lekarza – ginekologa lub urologa. Absolutnie nie powinnaś się wstydzić – im wcześniej zaczniesz leczenie, tym łatwiej i szybciej pozbędziesz się problemu.
Obecnie specjaliści mają do wyboru kilka metod terapii, dostosowanych do stopnia zaawansowania choroby – od używania specjalnych stożków i wkładek dopochwowych, przez leczenie farmakologiczne, po operację.
