Operacji w ciąży nie da się przewidzieć ani uniknąć. Atak wyrostka, pęcherzyka żółciowego czy kolki nerkowej może się przydarzyć zawsze, także w ciągu dziewięciu miesięcy ciąży.
Dlatego warto się nauczyć rozpoznawać dolegliwości, żeby w razie ostrzegawczych sygnałów jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Im szybsza pomoc specjalisty, tym większa szansa, że wszystko skończy się szczęśliwie i urodzisz zdrowe dziecko.
Spis treści
- Operacje w ciąży - nie zawsze konieczne
- Operacja wyrostka w ciąży
- Zabieg usuwania kamieni z pęcherzyka żółciowego
- Operacja wycięcia torbieli jajnika w ciąży
- Operacja przy kamicy nerkowej
Operacje w ciąży - nie zawsze konieczne
Gdy coś złego dzieje się ze zdrowiem, przyszła mama zawsze przeżywa silny stres. Największy strach wywołuje operacja. Co stanie się z dzieckiem? Czy narkoza mu nie zaszkodzi?
To normalne, że się niepokoisz. Jednak nie zadręczaj się na zapas. Po pierwsze: o sposobie leczenia zawsze decyduje chirurg w porozumieniu z prowadzącym ciążę ginekologiem. Wybór skutecznej i bezpiecznej metody zależy od stanu zdrowia mamy i dziecka.
Zwykle ostry stan udaje się złagodzić lub zlikwidować odpowiednią dietą oraz lekami o działaniu przeciwbólowym lub przeciwzapalnym. Wtedy operację wykonuje się najwcześniej sześć tygodni po rozwiązaniu ciąży lub wcale, jeśli dolegliwości miną.
W cięższych przypadkach lekarze starają się odwlec zabieg chirurgiczny, dopóki dziecko nie będzie na tyle dojrzałe, żeby przyjść na świat. Wówczas najpierw rozwiązuje się ciążę za pomocą cesarskiego cięcia, a następnie operuje chory narząd.
Jeżeli jednak dolegliwość staje się groźna dla kobiety lub płodu, operację trzeba zrobić niezależnie od stopnia zaawansowania ciąży. Niestety, trzeba się liczyć z tym, że z powodu zabiegu chirurgicznego może dojść do skurczów macicy i w konsekwencji do przedwczesnego porodu.
Czytaj również: Niepokojące dolegliwości ciążowe: krwawienie, bóle brzucha, wymioty, biegunka w ciąży
Ból podbrzusza w ciąży. Jakie są przyczyny bólu w podbrzuszu?
Poród przedwczesny: 10 wskazówek, dzięki którym nie urodzisz za wcześnie
Operacja wyrostka w ciąży
Nagły silny ból w nadbrzuszu i w okolicy pępka, który narasta i koncentruje się po prawej stronie brzucha, może być sygnałem zapalenia wyrostka robaczkowego. Nasila się, kiedy kaszlesz lub jesteś w ruchu, łagodnieje, gdy położysz się na prawym boku z podkurczonymi nogami. Potem zwykle dołączają nudności i wymioty. Może się pojawić zaparcie, rzadziej biegunka, czasem rośnie temperatura.
Niekiedy ból pojawia się tam, gdzie teoretycznie nie powinno boleć, np. w okolicy prawego podżebrza. Dzieje się tak, ponieważ powiększająca się macica sprawia, że jelita zostają przesunięte do góry, więc i wyrostek znajduje się dużo wyżej niż zwykle. Sygnałem, że niedomaga wyrostek, jest też np. parcie na pęcherz czy częste oddawanie moczu.
Dlatego nawet pozornie błahego dyskomfortu ze strony organizmu nigdy nie wolno lekceważyć, żeby nie doprowadzić do poważnych komplikacji. Jeżeli objawy są charakterystyczne dla wyrostka, lekarz stawia rozpoznanie na podstawie wywiadu i badania brzucha.
W razie wątpliwości może skierować na morfologię (zwiększenie liczby białych ciałek krwi jest potwierdzeniem stanu zapalnego) i CRP (białko C-reaktywne jest podwyższone w stanach zapalnych organizmu) albo USG jamy brzusznej (doświadczony sonografista odróżni zmieniony wyrostek robaczkowy od zdrowego).
Zapalenie wyrostka robaczkowego – a nawet jego podejrzenie – u kobiety ciężarnej trzeba zoperować i usunąć, bez względu na zaawansowanie ciąży.
To ważne: jeśli doszło do perforacji wyrostka i wytworzenia ropnia, paradoksalnie operacja może nie być konieczna. W przypadku rozlanego zapalenia otrzewnej, które jest zagrożeniem dla kobiety i płodu, jest to wskazane.
Zabieg usuwania kamieni z pęcherzyka żółciowego
Ciężar, uczucie pełności czy gniecenia w okolicy prawego podżebrza to niektóre sygnały tego, że szwankuje pęcherzyk żółciowy (zwany woreczkiem). To najczęściej skutek błędu dietetycznego, ale może też do tego dojść na skutek zagęszczenia w pęcherzyku żółci, gdy za mało pijesz.
Jeżeli kamień zablokuje jej odpływ do dróg żółciowych, dochodzi do ostrego zapalenia pęcherzyka. Wtedy pojawia się silny ból (kolka z prawej strony nadbrzusza), który promieniuje do prawej łopatki lub pleców. Towarzyszą mu nudności lub wymioty, wzdęcia, czasem gorączka.
Na skutek zablokowania pęcherzyka gromadzi się w nim coraz więcej tkankowego płynu zapalnego. Pęcherzyk się powiększa, jest twardy. W końcu pozostaje w nim wodnisty płyn. Taki stan określany jest jako wodniak pęcherzyka żółciowego. Jeżeli dojdzie do zakażenia treści, tworzy się w nim ropniak.
To ważne: lekarz stawia wstępną diagnozę na podstawie klasycznych objawów – charakterystycznego bólu i powiększonego pęcherzyka, który daje sprężysty opór przy uciskaniu. Ale decydujące dla rozpoznania są USG jamy brzusznej i analiza biochemiczna krwi (próby wątrobowe).
Jeśli dolegliwości nie są silne, ulgę przynoszą środki rozkurczowe. Aby jednak nie dopuścić do powtórzenia się ataku, trzeba stosować lekkostrawną dietę, zrezygnować z potraw smażonych i wzdymających.
Ostre zapalenie pęcherzyka lekarz spróbuje złagodzić za pomocą środków rozkurczowych, przeciwbólowych i przeciwzapalnych podawanych dożylnie.
Czasem jedynym wyjściem jest dieta płynna. Jeśli objawy ustępują, to usunięcie pęcherzyka proponuje się po porodzie. Operację trzeba zrobić natychmiast w przypadku wodniaka i ropniaka, ponieważ mogą prowadzić do groźnych powikłań, np. zapalenia trzustki czy otrzewnej.
Zabieg chirurgiczny jest też potrzebny, gdy kamienie przedostaną się z pęcherzyka do dróg żółciowych i je zablokują. Czasami jest potrzeba leczenia endoskopowego (bez otwierania brzucha – specjalnym gastroskopem, czyli giętką rurką z kamerą, którą wkłada się przez usta i przełyk do żołądka). Jest to metoda ERCP, którą można wyciągnąć kamienie z przewodu żółciowego.
Czytaj również: Cholestaza - choroba wątroby - jak się objawia i czy jest niebezpieczna?
Ciąża zagrożona – coraz więcej szans dla mamy i dziecka
- CZY ZNIECZULENIE SZKODZI DZIECKU?
U kobiet ciężarnych zabiegi chirurgiczne przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym, czyli pod narkozą. Znieczulenie, nawet długotrwałe (rzadko trwa ponad godzinę), nie ma większego wpływu na dalszy przebieg ciąży.
- SKALPEL CZY LAPAROSKOP?
U kobiet w ciąży wykonuje się operacje metodą tradycyjną i laparoskopową – tę drugą wybiera się zwłaszcza w sytuacjach wątpliwych. Metoda ta szczególnie w I i II trymestrze ciąży, przy zachowaniu odpowiednich zasad bezpieczeństwa, pozwala na dokładne zdiagnozowanie i leczenie wielu schorzeń.
Operacja wycięcia torbieli jajnika w ciąży
Torbiele na ogół nie dają żadnych dolegliwości i nie zawsze wymagają leczenia. Czasem jednak potrafią dać się we znaki. Nagły ostry i narastający ból w dole brzucha może świadczyć o skręceniu torbieli.
To ważne: do postawienia diagnozy wystarczy USG narządu rodnego. Najczęściej dolegliwość próbuje się złagodzić lekami rozkurczowymi i przeciwzapalnymi. Jeżeli jednak nie pomagają albo lekarz stwierdzi zapalenie otrzewnej, trzeba natychmiast zrobić operację.
Operacja przy kamicy nerkowej
Jej objawy to: silny ból pleców w okolicy lędźwiowej, promieniujący do dołu brzucha, parcie na mocz, pieczenie w okolicach cewki przy oddawaniu moczu, częste bieganie do toalety, mdłości albo wymioty, czasem gorączka.
To ważne: terapia zależy od tego, gdzie znajduje się kamień (wykazuje to USG) oraz od wydolności nerek (podwyższony poziom mocznika i kreatyniny we krwi świadczą o tym, że nerki nie pracują prawidłowo). A także od tego, czy nie doszło do zakażenia bakteryjnego dróg moczowych (trzeba zrobić badanie moczu na posiew).
Jeżeli kamień jest umiejscowiony w nerce albo moczowodzie, ale nie blokuje odpływu moczu, ulgę przyniosą leki rozkurczowe, przeciwzapalne i przeciwbólowe. W przypadku ataku bakterii podaje się antybiotyk (dobrany na podstawie antybiogramu), który ma jak najmniej działań ubocznych.
Będziesz musiała dużo pić, żeby przepłukać nerki. Picie większej ilości płynów niesie tę dodatkową korzyść, że rozcieńczony mocz nie powoduje pieczenia podczas siusiania. Najzdrowsza jest niegazowana woda mineralna. Dobrze robi rozcieńczony sok z aronii lub czarnej porzeczki, bo dzięki dużej zawartości witaminy C zakwasza mocz i hamuje rozwój bakterii.
Włącz do swojego jadłospisu żurawinę (sok, konfitura) albo sięgnij po preparaty z wyciągiem z tych owoców, ponieważ mają działanie przeciwzapalne i zapobiegają osadzaniu się bakterii na ściankach dróg moczowych. Dodawaj do potraw natkę pietruszki, seler naciowy i korzeniowy, doprawiaj jagodami jałowca – produkty te oczyszczają drogi moczowe i nerki.
Jeżeli kamień usytuowany w moczowodzie blokuje odpływ moczu, ale pacjentka nie ma podwyższonej temperatury, lekarz może zdecydować o założeniu cewnika moczowodowego.
Jeśli zatrzymaniu moczu towarzyszy wysoka gorączka, trzeba założyć do nerki specjalny dren (nefrostomia). Cewnik i ewentualnie kamień zostanie usunięty operacyjnie po rozwiązaniu ciąży.
Operację trzeba zrobić natychmiast, gdy dojdzie do całkowitego zatrzymania moczu – sytuacja taka grozi zatruciem organizmu produktami przemiany materii.
Czytaj: Kolka nerkowa w ciąży: przyczyny, objawy, zapobieganie
