Jaką rolę odgrywa szyjka macicy w ciąży?
Szyjka macicy to swego rodzaju łącznik między macicą a pochwą. Głównym jej zadaniem jest stanowienie ujścia dla comiesięcznego krwawienia, doprowadzanie plemników do macicy, a po zapłodnieniu ochrona płodu przed wydaleniem.
Szyjka macicy ma kształt rurki o długości od 3 do 5 cm, ale jej obraz zmienia się w zależności od dnia cyklu. Może być więc zamknięta lub rozpulchniona, twarda lub miękka. Jej zmiany (długość, twardość, rodzaj wytwarzanego śluzu) można nawet wykryć w samodzielnym badaniu palpacyjnym, które często jest podstawą określenia płodności w metodzie naturalnego planowania rodziny. Gdy kobieta nie jest w ciąży - szyjka nigdy nie jest szczelnie zamknięta.
Spis treści
- Jaką rolę odgrywa szyjka macicy w ciąży?
- Jak wygląda szyjka macicy w ciąży?
- Prawidłowa długość szyjki macicy w ciąży. Ile cm ma szyjka macicy?
- Szyjka macicy we wczesnej ciąży. Czym się charakteryzuje?
- Otwarta szyjka macicy w ciąży - co to znaczy?
- Zamknięta szyjka macicy - jak wyczuć i co oznacza?
- Miękka i rozpulchniona szyjka macicy w ciąży - co oznacza?
- Kiedy szyjka macicy jest niewydolna i co to oznacza?
- Badanie szyjki macicy w ciąży
Jak wygląda szyjka macicy w ciąży?
Gdy dojdzie do zapłodnienia, szyjka macicy zasklepia się tzw. czopem śluzowym powstałym z różnych wydzielin. Zamknięcie szyjki jest niezbędne, by utrzymać ciążę i chronić płód przed czynnikami zewnętrznymi. Sama szyjka przez cały okres ciąży powinna być twarda, zamknięta i długa. W prawidłowo przebiegającej ciąży zmiany na szyjce pojawiają się dopiero pod koniec trzeciego trymestru.
W ostatnich tygodniach ciąży szyjka ma prawo się skrócić i spulchnić. Na ostatnim etapie pojawia się rozwarcie, którego objawem jest wypadnięcie czopu śluzowego.
To znak, że poród jest bardzo blisko albo nawet już się rozpoczął. Szyjka macicy właśnie się przygotowuje do wydania dziecka na świat - toruje drogę, by mogło ono bez przeszkód opuścić macicę, przejść przez pochwę i znaleźć się na zewnątrz.
Prawidłowa długość szyjki macicy w ciąży. Ile cm ma szyjka macicy?
Bezpieczna długość szyjki macicy w ciąży to 3 cm. Przedział 2,5-3 cm wymaga ścisłej kontroli ginekologicznej. Szyjka krótsza niż wskazany zakres wymaga już leczenia, bo grozi wcześniejszym porodem.
Szyjka macicy we wczesnej ciąży. Czym się charakteryzuje?
W początkowym etapie ciąży szyjka macicy ma długość około 3-5 cm. Charakterystyczne dla tego okresu jest też to, że szyjka jest twarda i szczelnie zamknięta. Taki stan rzeczy w prawidłowo przebiegającej ciąży powinien utrzymać się do końcówki trzeciego trymestru.
Otwarta szyjka macicy w ciąży - co to znaczy?
W prawidłowo przebiegającej ciąży szyjka macicy przez cały czas powinna być zamknięta. Dzięki temu płód cały czas jest chroniony przed czynnikami zewnętrznymi. Szyjka powinna być przy tym wysoko uniesiona. Na końcówce ciąży otwarta szyjka macicy, której towarzyszy często wypadnięcie czopa śluzowego to znak, że rozpoczyna się poród. Na wcześniejszych etapach ciąży niestety to zły znak, świadczący o niewydolności szyjki macicy i groźbie przedwczesnego porodu lub poronienia.
Zamknięta szyjka macicy - jak wyczuć i co oznacza?
To czy szyjka macicy w ciąży jest otwarta lub zamknięta oceni ginekolog w badaniu palpacyjnym, dokładną jej budowę oceni natomiast na badaniu USG. Zamknięta szyjka osadzona wysoko w ciąży to dobry znak. Oznacza to, że płód jest bezpieczny i odizolowany od czynników zewnętrznych. Oceny szyjki dokonuje regularnie przy każdej wizycie kontrolnej lekarz prowadzący ciążę.
Miękka i rozpulchniona szyjka macicy w ciąży - co oznacza?
Pod koniec ciąży pod wpływem hormonów szyjka macicy zaczyna się rozpulchniać i staje się miękka. Takie zmiany mogą się pojawić nawet na 6 tygodni przed porodem i oznaczają to, że ciało intensywnie się do niego przygotowuje. Skala Bishopa pozwala ocenić gotowość szyjki macicy do porodu naturalnego.
Kiedy szyjka macicy jest niewydolna i co to oznacza?
Niewydolność szyjki macicy w ciąży oznacza wszelkie nieprawidłowości w jej strukturze czy formie i zaobserwowanie tych zmian na długo przed porodem np. w drugim trymestrze. Każda z nich powinna niepokoić, bo potencjalnie stanowi zagrożenie dla ciąży. W porę wykryta niewydolność szyjki macicy zwiększa szansę na donoszenie ciąży, bo umożliwia lekarzom podjęcie odpowiedniego leczenia.
Jakie nieprawidłowości mogą wystąpić w szyjce macicy podczas ciąży? Najczęściej mówimy tu o skracaniu się szyjki macicy i jej rozwarciu. To niebezpieczne zjawisko, jeśli wystąpiło na długo przed terminem porodu. Na skrócenie szyjki ma wpływ m.in. wielkość dziecka, które coraz bardziej napiera na szyjkę; uraz szyjki macicy; przebyte łyżeczkowanie macicy; wady wrodzone szyjki macicy; zmiany hormonalne itp.
Skracaniu się szyjki macicy mogą, choć nie muszą, towarzyszyć inne objawy. Mogą to być skurcze w ciąży, plamienia, bóle kręgosłupa.
Czytaj: Niewydolność szyjki macicy w ciąży a poród przedwczesny
Badanie szyjki macicy w ciąży
Odradza się przeprowadzanie takiego badania samodzielnie. Obserwacji szyjki powinien dokonywać lekarz ginekolog prowadzący ciążę przy każdej wizycie kontrolnej. Stan szyjki macicy można dokładniej określić badaniem USG.
Samobadanie szyjki macicy w ciąży
W szczególnych wypadkach przyszła mama może, odpowiednio poinstruowana przez swojego położnika, wykonywać samodzielnie badanie szyjki macicy. To jednak kwestia indywidualna, na takie samobadanie musi być zawsze zielone światło od lekarza prowadzącego. Co ważne ono nie zwalnia kobietę w ciąży od regularnych wizyty u ginekologa.
Jak lekarz mierzy długość szyjki macicy?
Ocenę szyjki macicy najlepiej pozostawić lekarzowi. Ten na podstawie badania palpacyjnego oceni jej długość, twardość i wysokość. USG przezpochwowe zaś pozwoli mu dokładnie zobrazować jej umiejscowienie oraz oba jaj ujścia - zewnętrzne i wewnętrzne. Zmierzy ją także od jednego do drugiego ujścia. Zgodnie ze stanowiskiem ekspertów perinatologii Fetal Medicine Foundation (FMF) ocena długości szyjki w dopochwowym USG jest uznawana za najlepsze badanie w diagnostyce niewydolności szyjki macicy oraz ocenie zagrożenia porodem przedwczesnym.
