Skóra w ciąży bardzo się zmienia, co ma związek z działaniem hormonów. Do zmian pozytywnych skóry należy na przykład zmniejszenie łojotoku, co doceniają kobiety borykające się na co dzień z przetłuszczającą się cerą. Jedną z tych mniej przyjemnych jest natomiast wzrost wrażliwości na bodźce różnego typu i związane z tym większe ryzyko podrażnień skóry. Wśród wielu zmian jedną niełatwo przegapić. To swędzenie skóry w ciąży, które zwykle pojawia się znienacka i czasem trudno ustalić, z jakiej przyczyny. A te mogą być różne i często zależą od okresu ciąży.
Spis treści
- Swędzące ciało w pierwszym trymestrze
- Co pomoże na swędzenie w ciąży? To zależy od przyczyny
- Swędzenie brzucha w ciąży w drugim trymestrze
- Świąd skór - czy to cholestaza?
- Dermatoza ciężarnych
- To Ci pomoże:
Swędzące ciało w pierwszym trymestrze
Pierwszy trymestr ciąży to czas, kiedy skóra najsilniej reaguje na składniki kosmetyków, również te, z którymi stykała się przed ciążą. Ma to związek z wyższym poziomem estrogenów, z którego powodu łatwiej dochodzi do reakcji alergicznych. Nadmiar estrogenów sprawia również, że gruczoły łojowe pracują wolniej, przez co zmniejsza się grubość ochronnego płaszcza lipidowego naskórka. Skóra w ciąży łatwiej się przesusza, co również jest przyczyną swędzenia ciała.
Jak rozpoznać przyczyny swędzenia skóry w ciąży? Pierwszym objawem nadmiernej reakcji na składniki kosmetyku jest świąd skóry i podrażnienie w miejscu, w którym został on nałożony. Gdy zaś swędzenie ma związek z nadmierną suchością skóry, w pierwszej kolejności zaczynają swędzieć miejsca niemal zupełnie pozbawione gruczołów łojowych, np. swędząca skóra na nogach – podudzia, kolana oraz przedramiona i łokcie. Już od początku ciąży może też swędzieć skóra piersi, która rozciąga się, gdy biust zaczyna się powiększać, przygotowując do karmienia.
Co pomoże na swędzenie w ciąży? To zależy od przyczyny
- Jeśli swędzenie skóry w ciąży wywołane jest podrażnieniem, trzeba zmienić kosmetyki na takie do skóry wrażliwej.
- Jeśli problem swędzącej skóry spowodowało przesuszenie, pomoże regularne stosowanie balsamów natłuszczających, które odbudują barierę lipidową naskórka, najlepiej takich dla atopików, które w składzie mają kompleksy zmniejszające swędzenie. Można nakładać je nawet co kilka godzin, smarując wszystkie wysuszone miejsca.
- Swędzenie piersi w ciąży zmniejszy krem przeciw rozstępom lub krem do biustu z dodatkiem składników minimalizujących świąd, (np. peptydy awokado).
Uwaga: Bywa, że przyczyną swędzenia skóry na początku ciąży jest rozpoczynające się atopowe zapalenie skóry. To choroba o podłożu alergicznym, która podczas ciąży ujawnia się czasem u tych kobiet, które cierpiały na nią w okresie dzieciństwa. AZS można podejrzewać, jeśli skóra bardzo swędzi, pojawiają się na niej dziwne krostki i pęcherzyki, a zmiany lokują się na dłoniach, pod kolanami i w zgięciach łokci. Chorobę tę może stwierdzić tylko lekarz, najlepiej szukać pomocy u dermatologa lub dermatologa alergologa, który następnie powinien ściśle współpracować z lekarzem prowadzącym ciążę. W pielęgnacji domowej pomaga stosowanie emolientów przeznaczonych dla atopików – zarówno balsamów do codziennej pielęgnacji, jak i olejku lub emulsji do kąpieli natłuszczających.
Czytaj również: Pierwszy trymestr: skóra w ciąży. Tych kosmetyków nie używaj
Jak zmieniają się piersi w czasie ciąży i dlaczego rosną? To cię może zaskoczyć
Swędzenie brzucha w ciąży w drugim trymestrze
Świąd skóry, które pojawia się w 4., 5. miesiącu ciąży, zazwyczaj jest zupełnie normalne i związane jest z procesem rozciągania się skóry. Dochodzi do niego w dwóch przypadkach. Po pierwsze, jeśli przyszła mama za szybko przybiera na wadze. Gwałtowny przyrost tkanki tłuszczowej sprawia, że swędzi całe ciało. To swędzenie skóry jest jednak mało dokuczliwe, zazwyczaj wystarczy potrzeć skórę przez ubranie lub delikatnie się podrapać, by na pewien czas ustąpiło. Druga przyczyna swędzenia skóry w tym okresie to rozciąganie wywołane powiększającym się brzuszkiem. Najczęściej w pierwszej kolejności zaczynają swędzieć boki, a dopiero potem reszta skóry na brzuszku. Intensywność świądu nie u wszystkich kobiet jest taka sama: niektóre przyszłe mamy niemal go nie odczuwają, inne opisują go jako bardzo dokuczliwy.
Co pomoże na swędzenie brzucha w ciąży? Przykre uczucie swędzenia i pękania skóry można zmniejszyć, natłuszczając skórę za pomocą olejków pielęgnacyjnych (np. arganowego albo ze słodkich migdałów). Czasem pomaga też regularne wklepywanie kremu przeciw rozstępom w ciąży, w którego składzie są dodatkowo emolienty albo substancje przeciwświądowe. Jeśli swędzenie jest bardzo dokuczliwe, w ciągu dnia można stosować balsamy dla atopików, a wieczorem kąpać się w wodzie z dodatkiem emulsji natłuszczającej, co powinno zmniejszyć świąd.
Świąd skór - czy to cholestaza?
Dolegliwością, która może – ale oczywiście nie musi – pojawić się w trzecim trymestrze ciąży, jest cholestaza ciężarnych, określana czasem również jako świąd ciężarnych. Pierwsze jej objawy mogą pojawić się wcześniej, jednak u 80 proc. przyszłych mam, które miały cholestazę, objawy dały o sobie znać po 25. tygodniu ciąży. Charakterystyczny dla cholestazy ciążowej jest silny świąd skóry, który rozpoczyna się od swędzenia dłoni i stóp (swędzą również wewnętrzne strony dłoni i podeszwy stóp), a następnie obejmuje pozostałe części ciała – tułów, twarz, szyję, uszy, a nawet swędzenie skóry pleców.
Swędzenie skóry jest bardzo dokuczliwe i nasila się wieczorem oraz nocą, utrudniając albo uniemożliwiając normalny sen. Charakterystyczne jest to, że na skórze nie ma wysypki ani krostek. Na skutek drapania mogą się za to pojawić tzw. przeczosy, czyli drobne ranki naskórka. Cholestaza w ciąży jest chorobą wątroby i nieleczona może doprowadzić do jej uszkodzenia, jest też groźna dla dziecka. Jej objawami oprócz swędzenia może być też utrata apetytu, lekkie zażółcenie skóry, a nawet mdłości lub wymioty. Dlatego jeśli masz takie objawy, jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem prowadzącym ciążę.
Czytaj również: Cholestaza: jak ją rozpoznać? Zrób TEST na cholestazę
Dermatoza ciężarnych
Zdarza się, że zmiany hormonalne i metaboliczne, jakie podczas ciąży zachodzą w organizmie kobiety, powodują swędzące zmiany na skórze. Dolegliwości te określa się wspólnym mianem „dermatoz ciężarnych”, gdyż są one typowe dla okresu ciąży, przy czym mogą wystąpić praktycznie w każdym trymestrze. Do najczęstszych należą: swędząca osutka pokrzywkowo-grudkowa, opryszczka ciężarnych, grudkowe zapalenie skóry, liszajec opryszczkowaty oraz świerzbiączka. Ich wspólnym mianownikiem jest silne swędzenie skóry oraz grudki, krostki i wypryski, ulokowane na różnych częściach ciała.
Dla swędzącej osutki pokrzywkowo-grudkowej typową lokalizacją jest brzuch (zwłaszcza okolice rozstępów), pośladki i kończyny, nigdy natomiast nie występuje ona na twarzy. Z kolei grudkowe zapalenie skóry najpierw pojawia się na tułowiu, a potem na kończynach. Typowe dla liszajca opryszczkowatego jest formowanie się krostek w grupy i umiejscawianie pod pachami oraz w zgięciach kończyn. Niektóre z tych zmian skórnych (np. opryszczka lub liszajec) są nie tylko dokuczliwe dla mamy, ale też groźne dla płodu, wymagają więc leczenia za pomocą specyfików przepisanych przez lekarza, m.in. miejscowo stosowanych kortykosteroidów.
To Ci pomoże:
- EMOLIENTY
Sprawdzą się, jeśli skóra swędzi dlatego, że jest za sucha, podrażniona, zaczęła się łuszczyć albo pojawiły się zmiany typowe dla atopii, czyli zaczerwienienia, grudkowa wysypka. Balsam zawierający emolienty skutecznie złagodzi wtedy swędzenie, odbudowując uszkodzoną barierę ochronną naskórka i przywracając prawidłowe nawilżenie. W swędzącą skórę należy go wmasowywać nawet kilka razy dziennie, dopóki nie miną dolegliwości. Wsparciem kuracji może być codzienna wieczorna kąpiel w emolientach. Po myciu do wody w wannie warto wlać porcję emulsji emolientowej, która natłuści skórę. Po takiej kąpieli na noc nie trzeba już nakładać kremu. Najlepsze i najszybciej przynoszące ulgę są kosmetyki przeznaczone do pielęgnacji skóry atopowej. Atopii zawsze towarzyszy swędzenie, dlatego w balsamach, emulsjach czy kremach dla atopików są dodatkowo kompleksy substancji łagodzących swędzenie (zazwyczaj opatentowane przez producentów, którzy niechętnie dzielą się informacjami o ich składzie). Takie preparaty są łatwo dostępne w każdej aptece.
- MAŚCI ŁAGODZĄCE
Są dość tłuste, co w tym przypadku akurat jest zaletą, bo pokrywają swędzące i podrażnione miejsce wyczuwalnym filmem. To zazwyczaj szybko przynosi ulgę. Warto stosować np. maści z alantoiną i dekspantenolem. Oba te składniki przyspieszają gojenie się naskórka i zmniejszają swędzenie. Maści tego typu są najlepsze wówczas, gdy swędzenie ogranicza się do konkretnych miejsc o niezbyt dużej powierzchni. Choć są bardzo skuteczne, większość z nich jest bardzo gęsta i dlatego trudno je nałożyć na całe ciało.
- KREMY PRZECIW ROZSTĘPOM
Choć kojarzone są z innym obszarem pielęgnacji, wiele z nich pomaga nie tylko zmniejszyć ryzyko pojawienia się rozstępów, ale też łagodzi swędzenie wynikające z nadmiernego rozciągania się skóry, które pojawia się zwłaszcza na piersiach i na brzuszku. Działanie takie mają te kremy, w których składzie są emolienty, peptydy z awokado albo kompleksy składników o działaniu przeciwświądowym (producenci nie podają na opakowaniach ich składu).
- KĄPIELE W KROCHMALU
To metoda stosowana do natłuszczania skóry i łagodzenia świądu u niemowląt. Dorośli też mogą z niej korzystać, zwłaszcza gdy swędzą miejsca, do których trudno dosięgnąć, np. plecy. Krochmal można przygotować samodzielnie (korzystając np. z przepisów w serwisie Mjakmama.pl) albo kupić gotowy, i dolewać go do wody w wannie dwa razy w tygodniu. Gotowy krochmal do kąpieli można kupić w internecie, niektórych aptekach i w większości sklepów zielarskich.
- LEKI BEZ RECEPTY
Począwszy od II trymestru ciąży swędzenie można złagodzić lekami do stosowania miejscowego. Bez recepty dostępne są łagodne żele przeciwhistaminowe – jednak ze względu na to, że nie jest to kosmetyk, tylko lek, producenci przed zastosowaniem leku zalecają, by skonsultować się z lekarzem prowadzącym ciążę.
- LEKI NA RECEPTĘ
Gdy zawiodą wszystkie inne metody, a swędzenie jest bardzo uciążliwe, lekarz może przepisać silniejsze leki łagodzące świąd. W ciąży można stosować niektóre kortykosteroidy (w formie maści do stosowania miejscowego) – konkretny preparat zawsze indywidualnie dobiera dermatolog, biorąc pod uwagę m.in. stan skóry oraz tydzień ciąży
miesięcznik "M jak mama"
