Cukrzyca ciążowa pojawia się u 3–4 proc. przyszłych mam. Możesz ją leczyć dietą, jeśli wiesz, co i jak jeść w cukrzycy ciążowej i czego unikać w diecie w cukrzycy ciążowej. Jak odżywiać się z cukrzycą ciążową, co jeść i jak często, a jakich produktów unikać w cukrzycy w ciąży?
Spis treści:
- Jak się odżywiać w cukrzycy ciążowej?
- Czego unikać w cukrzycy ciążowej - węglowodany
- Czego unikać w cukrzycy ciążowej - tłuszcze
- Dieta cukrzycowa w ciąży a białko
- Czym są wymienniki węglowodanowe (WW)?
- Czy trzeba kupić glukometr?
Sprawdź: Masz cukrzycę i nie wiesz, jak się odżywiać? Wypróbuj nasz nowy program dietetyczny
Czym jest krzywa cukrowa? Badanie, które ma każda przyszła mama
Jak się odżywiać w cukrzycy ciążowej?
Cukrzyca ciążowa jest przewlekłą chorobą przemiany materii, która powoduje brak lub nieprawidłowe działanie hormonu zwanego insuliną. Źródłem choroby są hormony ciążowe, które zaburzają działanie insuliny, wskutek czego stężenie cukru (glukozy) we krwi niebezpiecznie wzrasta.
Nadmiar glukozy może prowadzić do wielu powikłań ciąży, takich jak: makrosomia (nadmierna masa płodu), poród przedwczesny, wady u dziecka (np. niedojrzałość płuc, przerost mięśnia sercowego) czy nawet zgon wewnątrzmaciczny płodu.
Dlatego po wykryciu cukrzycy ciążowej najważniejszą sprawą jest taka dieta cukrzycowa w ciąży, aby stężenie cukru we krwi nie przekraczało określonych wartości.
Zanim dokładnie omówimy, co możesz jeść, a czego musisz unikać, warto wymienić najważniejsze zasady, których trzeba przestrzegać, aby cukrzyca w ciąży była pod kontrolą.
- Twoje dzienne zapotrzebowanie kaloryczne począwszy od II trymestru wynosi 1800–2000 kcal.
- Posiłki jedz o stałych porach, nie dopuszczając do długich przerw między nimi.
- Zjadaj sześć niezbyt obfitych posiłków dziennie: śniadanie, II śniadanie, obiad, podwieczorek, kolację i posiłek przed snem (o godz. 21–22).
- Do minimum ogranicz spożycie cukrów prostych: cukru, miodu, dżemu, słodyczy itp.
Czytaj: Jadłospis dla przyszłej mamy z cukrzycą - pobierz pdf
Czego unikać w cukrzycy ciążowej - węglowodany
Ich spożycie ma znaczenie zasadnicze, ponieważ te składniki pokarmowe bezpośrednio wpływają na stężenie glukozy we krwi. Węglowodany (inaczej sacharydy lub potocznie cukry) to związki pochodzenia głównie roślinnego, które są dla organizmu najważniejszym źródłem energii.
Dzielą się na: cukry proste, cukry złożone oraz nieulegające strawieniu (błonnik, pektyny). Zdecydowanie szkodliwe są dla ciebie cukry proste, a więc wszystko to, co jest słodkie. Jedzenie słodkości prowadzi do szybkiego wzrostu poziomu glukozy we krwi, więc trzeba je ograniczyć w diecie do minimum, a najlepiej wyeliminować.
Dotyczy to także soków owocowych i słodkich owoców (winogrona, banany, owoce suszone). Soki owocowe możesz pić tylko rozcieńczone wodą w stosunku 1:1. Z owoców najbardziej bezpieczne są grejpfruty i jabłka.
Uwaga: po godzinie 18-stej nie możesz jeść żadnych owoców ani pić soków owocowych! Niedozwolone są także słodziki zastępujące cukier i produkty, które je zawierają. Inaczej wygląda sprawa z węglowodanami złożonymi – one są potrzebne i według zaleceń dietetyków powinny znaleźć się w każdym twoim posiłku (w kontrolowanych ilościach).
Korzystnym dla ciebie węglowodanem złożonym jest zwłaszcza skrobia, zawarta w pełnych ziarnach zbóż i wytwarzanych z nich produktach oraz w nasionach warzyw strączkowych.
Szczególnie polecane produkty przy diecie cukrzycowej w ciąży to: pieczywo gruboziarniste i razowe, kasza gryczana i jęczmienna, płatki owsiane, ryż, ziemniaki, groch, fasola, soczewica oraz inne warzywa, zwłaszcza zielone, bo zawierają magnez, który pomaga we wchłanianiu cukru, obniżając jego poziom we krwi.
Na przykład zieloną sałatę i świeże ogórki możesz jeść w dowolnych ilościach, bo zawierają bardzo mało węglowodanów (ale uważaj, z czym je łączysz, np. śmietana nie jest dobrym pomysłem).
Czytaj: Indeks glikemiczny czyli węglowodany na indeksie
Czego unikać w cukrzycy ciążowej - tłuszcze
Powinny pokrywać 30 proc. twojego dziennego zapotrzebowania na kalorie, jednak musisz maksymalnie ograniczyć spożywanie tłuszczów zwierzęcych. Stosując dietę cukrzycową w ciąży wyeliminuj tłuste mięsa i wędliny, a także tłusty nabiał.
Zrezygnuj z masła, majonezu, śmietany, tłustych żółtych serów, a nawet pełnego mleka. Możesz pić mleko o zawartości tłuszczu 0,5 proc., jadać chude sery i naturalne jogurty. Z tłuszczów roślinnych szczególnie polecane są oliwa z oliwek (z pierwszego tłoczenia) i olej rzepakowy.
Mówiąc o tłuszczach, trzeba wspomnieć o tym, że powinnaś zrezygnować z jedzenia potraw smażonych. Możesz jeść mięsa pieczone na rożnie czy grillu (zwłaszcza w folii), a najbardziej polecaną techniką przyrządzania posiłków jest gotowanie – w wodzie i na parze.
Czytaj: Hiperglikemia: przyczyny i objawy. Jak leczyć wysoki cukier
Obserwuj siebie
Pamiętaj, że nie ma diety uniwersalnej. Cukrzyca w ciąży to bardzo poważna choroba, a każdy organizm może nieco inaczej reagować, i np. zdarza się, że uważane za bezpieczne i polecane pełnoziarniste pieczywo u niektórych kobiet wywołuje duży wzrost glikemii i trzeba je wykluczyć.
Najważniejsza jest więc obserwacja własnego organizmu poprzez systematyczne mierzenie poziomu cukru. Warto przynajmniej na początku prowadzić specjalny dzienniczek, w którym powinnaś dokładnie zapisywać wszystko, co jesz, liczyć wymienniki węglowodanowe i notować poziom cukru.
Widząc, jak twój organizm reaguje na poszczególne składniki diety, nauczysz się tak układać jadłospis, by był dostosowany do twoich indywidualnych wymagań. Uwaga: stres w ciąży może powodować wzrost poziomu glukozy we krwi, więc staraj się go ograniczać.
Twoim sprzymierzeńcem jest zaś wysiłek fizyczny, który poprawia spalanie glukozy. Dlatego jeśli dobrze się czujesz i nie ma innych przeciwwskazań, wykonuj specjalne ćwiczenia przyspieszające metabolizm.
Dieta cukrzycowa w ciąży a białko
Połowa twojego dziennego zapotrzebowania na białko powinna pochodzić z produktów zwierzęcych: mięsa, jaj i przetworów mlecznych. Musisz pamiętać, by mięso, wędliny i nabiał zawierały jak najmniej tłuszczu. W dowolnych ilościach możesz jeść chude mięsa, takie jak drób (bez skóry!), chuda cielęcina i ryby.
Także produkty z mleka muszą być chude. Z powodu zawartości cukru niewskazane są jogurty i serki owocowe. Dietetycy zalecają, aby w ogóle nie łączyć nabiału z owocami, staraj się więc wyeliminować lody i mleczne koktajle.
Słodkie mleko jest źródłem laktozy, dlatego jego ilość w diecie powinna być ograniczona do 300 ml dziennie. Bardziej polecane są fermentowane przetwory z mleka – kefir i jogurt naturalny. Jeśli chodzi o białko roślinne, jego bogatymi źródłami są rośliny strączkowe: soja, groch, fasola, soczewica.
Czytaj: Dieta kobiety w ciąży powinna być bogata w ryby - czy wiesz, dlaczego?
Czym są wymienniki węglowodanowe (WW)?
Aby łatwiej było obliczać ich zawartość w jedzeniu, stworzono specjalną jednostkę, tzw. wymiennik węglowodanowy (WW). Jest to taka ilość wagowa danego produktu, która zawiera 10 g węglowodanów.
I tak np. 1 WW odpowiada 50 g gotowanego makaronu (pół szklanki) czy kotletowi z piersi kurczaka (90 g), ale tylko 1/3 kajzerki czy 1 łyżeczce miodu. A więc 2 łyżeczki miodu dostarczają tyle węglowodanów, co cała szklanka makaronu albo dwa kotlety z kurczaka! Widać stąd wyraźnie, które jedzenie jest dla ciebie korzystniejsze.
Taka wiedza jest niezbędna przy komponowaniu jadłospisu, żeby się nie dziwić, że po zjedzeniu krakersa czy kilku słonych paluszków poziom cukru poszybował w górę. Na poprzedniej stronie jest tabelka wymienników węglowodanowych kilkunastu popularnych produktów (wyczerpujących tabel szukaj w poradni diabetologicznej lub na stronach internetowych poświęconych cukrzycy).
Dzienna liczba wymienników węglowodanowych w twojej diecie powinna mieścić się w przedziale 19–21 jednostek, w tym śniadanie powinno zawierać 4–5 jednostek, II śniadanie: 2–3 jednostki, obiad: 5, podwieczorek: 2–3, kolacja: 3–4 i ostatni posiłek: 1–2. Podczas jednego posiłku nie powinnaś dostarczać więcej niż 6 jednostek.
Czy trzeba kupić glukometr?
Stosowanie diety cukrzycowej w ciąży musi być połączone z regularnymi pomiarami stężenia glukozy we krwi. Służy do tego glukometr, czyli specjalne urządzenie z cieniutką igłą i paskiem pomiarowym (igłą nakłuwa się skórę na palcu i wyciska z niego na pasek odrobinę krwi, wynik wyświetla się po chwili).
Glukometr można kupić (już za 35 zł) lub wypożyczyć w niektórych poradniach diabetologicznych. Poziom cukru powinnaś mierzyć cztery razy dziennie: rano (na czczo), a potem godzinę po każdym głównym posiłku. Na czczo nie powinien on przekroczyć 90 mg%, a po posiłkach – 120 mg%.
Jeśli chcesz mieć dobre wyniki, musisz odpowiednio komponować wszystkie posiłki, bo węglowodany są obecne we wszystkich produktach, nawet w mięsie (tylko jest ich tam bardzo mało).
miesięcznik "M jak mama"
