Progesteron w ciąży. Poziom progesteronu - czym grozi niedobór progesteronu?

2020-10-14 14:55

Progesteron, żeński hormon płciowy, jest niezwykle istotny dla rozwoju ciąży, zwłaszcza w jej pierwszych tygodniach. Niedobór progesteronu może spowodować poronienie lub zakłócić prawidłowy przebieg ciąży. Przeczytaj albo posłuchaj, od czego zależy poziom progesteronu i co zrobić w przypadku jego niedoboru.

Progesteron podtrzymuje ciążę

i

Autor: photos.com

Progesteron to hormon niezbędny do zaistnienia i podtrzymania ciąży. Stężenie progesteronu wzrasta w drugiej fazie cyklu miesiączkowego – w tzw. fazie lutealnej. Jego zadaniem jest przygotowanie macicy do zagnieżdżenia się komórki jajowej, a następnie do utrzymania ciąży.

Oprócz regulacji układu rozrodczego ma istotny wpływ na gruczoły piersiowe i ośrodkowy układ nerwowy.

Spis treści

  1. Czym grozi niedobór progesteronu?
  2. Znaczenie progesteronu w ciąży
  3. Niedobór progesteronu w ciąży
  4. Kiedy przyjmować w ciąży progesteron
  5. Progesteron a profilaktyka poronień
  6. Progesteron w ciąży: zalecana ostrożność!
  7. Palenie może obniżać poziom progesteronu

Czym grozi niedobór progesteronu?

Gdy progesteronu jest za mało mogą wystąpić zaburzenia miesiączkowania - miesiączki stają się nieregularne, krwawienia mogą być bardzo obfite lub bardzo skąpe, czasem w ogóle nie pojawiają się nawet przez kilka miesięcy.

Gdy kobieta jest w ciąży, niedobór progesteronu może skutkować poronieniem. Zbyt mała ilość tego hormonu występuje zazwyczaj na skutek niedostatecznej produkcji przez jajniki – mówimy wtedy o niewydolności fazy lutealnej.

Znaczenie progesteronu w ciąży

Progesteron jest niezbędny do podtrzymania ciąży. Początkowo, do 8–13 tygodnia ciąży, jest produkowany przez ciałko żółte, czyli pęcherzyk jajnikowy, który po zapłodnieniu nie zanika, lecz przekształca się w ciałko ciążowe.

Na tym etapie zadaniem progesteronu jest przygotowanie śluzówki macicy na przyjęcie zapłodnionego jaja płodowego – umożliwia on zagnieżdżenie się jaja.

Następnie progesteron zaczyna być wydzielany przez łożysko i nadal podtrzymuje ciążę, chroniąc mięsień macicy przed przedwczesną czynnością skurczową. Progesteron dba o utrzymanie ciąży i jej bezpieczny rozwój, zapobiega przedwczesnemu porodowi, umożliwia przyjście na świat dziecka we właściwym terminie.

Jest więc hormonem, który można nazwać strażnikiem ciąży. Podczas 9 miesięcy oczekiwania na dziecko stężenie progesteronu we krwi wzrasta prawie stukrotnie. Przed porodem jego poziom nieco spada, co jest dla macicy sygnałem do silniejszych skurczów i rozpoczęcia akcji porodowej.

Jakie badania są obowiązkowe w ciąży?

Niedobór progesteronu w ciąży

Jeśli przyszła mama ma zbyt niski poziom progesteronu, oznacza to, że błona macicy nie jest dobrze przygotowana na przyjęcie zarodka. Wówczas jest ona słabo ukrwiona i cienka. Zarodek nie może więc rozwijać się prawidłowo, a u kobiety pojawia się plamienie, ból w podbrzuszu, skurcze macicy.

Lekarz w takim przypadku może zalecić ciężarnej przyjmowanie progesteronu w formie syntetycznej (tzw. progestageny). Do stosowania w ciąży dopuszczone są: syntetyczny mikronizowany progesteron w formie: dopochwowej, domięśniowej i w formie zastrzyków podskórnych lub dydrogesteron podawany doustnie w tabletkach.

W wyjątkowych przypadkach progesteron stosuje się nie tylko w przypadku zagrożenia poronieniem we wczesnej ciąży (do 12.–13. tygodnia), ale także w ciąży dojrzałej, w profilaktyce porodu przedwczesnego – hormon ten bowiem bardzo korzystnie działa również w przypadku niewydolności szyjki macicy.

W zaawansowanej ciąży stosuje się głównie progesteron w tabletkach dopochwowych i zastrzykach. Tabletki dopochwowe mają bardzo szybkie działanie miejscowe, ale trzeba je aplikować dwa razy dziennie i nie mogą być stosowane u kobiet reagujących na nie uczuleniem.

Z kolei zastrzyk jest nieprzyjemny i dlatego stosowany rzadziej, choć ta postać progesteronu wykazuje się bardzo długim działaniem.

Kiedy przyjmować w ciąży progesteron

Przyjmowanie progesteronu lub dydrogesteronu w czasie ciąży lekarz może ci zalecić, gdy:

  • odczuwasz we wczesnej ciąży dolegliwości, takie jak: bóle brzucha, skurcze macicy, krwawisz lub masz plamienia – w takim przypadku może zagrażać ci poronienie; w wielu sytuacjach zażywanie progesteronu lub dydrogesteronu na wczesnym etapie ciąży pomaga ją podtrzymać i ułatwia jej rozwój do momentu, w którym Twój organizm sam będzie w stanie dostarczyć odpowiednią ilość hormonu;
  • jeśli wystąpiły u ciebie aspekty kliniczne, takie jak np. niewydolność szyjki macicy, czyli jej przedwczesne skracanie się; w 23 tygodniu ciąży lekarz ocenia stan szyjki, np. w badaniu ultrasonograficznym, i jeśli dostrzeże ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego – zaleci przyjmowanie progesteronu;
  • jeśli w zaawansowanej ciąży występuje zagrożenie porodem przedwczesnym (np. przy zbyt wczesnych skurczach) – lekarz może podać leki hamujące czynność skurczową macicy w połączeniu ze sterydem (przyspieszającym dojrzewanie pęcherzyków płucnych dziecka) i progesteronem; hormon ten nie jest w takim przypadku lekiem podstawowym, ale poprawia skuteczność środków hamujących czynność skurczową macicy.
Dobrze wiedzieć

Progesteron a profilaktyka poronień

prof. dr hab. n. med. Jarosław Kalinka, ginekolog położnik, kierownik Kliniki Perinatologii i Katedry Ginekologii i Położnictwa UM w Łodzi oraz Oddziału Perinatologii WSS im. M. Madurowicza w Łodzi

W ostatnich latach pojawiło się wiele istotnych dowodów naukowych świadczących o przydatności progesteronu w profilaktyce wystąpienia porodu przedwczesnego, głównie w grupie ciężarnych z ciążą pojedynczą i w grupie kobiet wysokiego ryzyka.

Wyniki badań wskazują na istotne zmniejszenie odsetka porodów przedwczesnych, a tym samym zmniejszenie częstości urodzeń noworodków z małą masą ciała. Stosowanie progesteronu jest szczególnie uzasadnione u wieloródek z przebytym porodem przedwczesnym lub nawracającymi poronieniami, a także u ciężarnych ze skróconą szyjką macicy. Jak dotąd nie wykazano, aby progesteron był skuteczny w profilaktyce porodu przedwczesnego w przypadku ciąży wielopłodowej.

Progesteron w ciąży: zalecana ostrożność!

Progesteron uważany jest za lek bezpieczny zarówno dla matki, jak i dziecka. Należy jednak pamiętać, że jego metabolizm odbywa się głównie w wątrobie, a wydalany jest przez nerki. Dlatego, zdaniem prof. Jarosława Kalinki, należy go stosować ostrożnie, zwłaszcza jeżeli u ciężarnej występują zaburzenia tych narządów.

W takich przypadkach można zastosować lek w formie dopochwowej, dzięki czemu dostaje się on bezpośrednio do łożyska, omijając metabolizm wątrobowy.

Ostrożność zaleca się również w stosowaniu progesteronu we wczesnej ciąży, gdyż nadmierne dawki tego hormonu mogą wpłynąć na ryzyko wystąpienia u dziecka drobnych wad związanych z układem moczowym. Przy zastosowaniu optymalnej dawki hormonu takie komplikacje nie występują.

Palenie może obniżać poziom progesteronu

Palenie papierosów jest czynnikiem, który zaburza funkcjonowanie łożyska (poprzez zawarte w dymie niebezpieczne związki, m.in. kadm), co może mieć znaczący wpływ na obniżenie stężenia progesteronu. A niski poziom tego hormonu stwarza ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego.

Nie przegap: Nieregularne miesiączki, cykle bezowulacyjne, problemy z ciążą - to mogą być objawy wysokiej prolaktyny

Estrogen - jeden z najważniejszych hormonów żeńskich

Ciąża zagrożona - jakie są przyczyny ciąży zagrożonej?

Hormony – dlaczego rządzą naszym ciałem?

Oksytocyna - jak działa hormon miłości i przywiązania

miesięcznik "M jak mama"