Czym jest przepuklina? Najprościej rzecz ujmując, jest to uwypuklenie (wybrzuszenie) narządu bądź tkanki, które następuje w dwóch formach: w całości lub też części poza swoje prawidłowe anatomiczne usytuowanie. Wystąpienie tej przypadłości wiąże się z istnieniem miejsc w warstwie ciała, które mają zmniejszoną odporność. Najczęstszą formą, jaką przybiera przepuklina, jest uwypuklenie - chory łatwo może je zlokalizować jak i zbadać dotykiem. Obrzmieniu okolicy chorobowo zmienionej towarzyszy ból, uczucie dyskomfortu, które nasila się wraz z upływem dnia. Objawem towarzyszącym może być także zaburzenie funkcjonowania chorego organu. Przepuklina często pojawia się w okresie ciąży.
Spis treści
- Skąd się bierze przepuklina w ciąży?
- Rodzaje przepukliny w ciąży
- Jak leczyć przepuklinę w ciąży?
- Operacja przepukliny - kiedy ją wykonać?
Skąd się bierze przepuklina w ciąży?
Przepuklina w ciąży pojawia się najczęściej:
- w okolicach pępka
- uda
- w bliźnie po cesarskim cięciu
- pachwinie
- kręgosłupie (wypadnięcie dysku)
Najbardziej narażone na wystąpienie przepukliny w ciąży są kobiety, które rodziły kilka razy, mają nadwagę oraz te panie, które urodziły w wyniku cesarskiego cięcia. Uwaga! Ciąża nie jest bezpośrednią przyczyną pojawienia się przepukliny jak również powiększenia się już istniejącej.
Ruptura (inna nazwa przepukliny) u kobiet spodziewających się dziecka, jest wynikiem nadmiernego rozciągnięcia powłok brzusznych w skutek rozwijającego się płodu (włókna kolagenowe budujące tkanki miękkie pod wpływem hormonów tracą swoją wytrzymałość).
Tkanki wyścielające jamę brzuszną zostają osłabione przez nacisk. Wytrzymałość powłok jamy brzusznej narażona jest na zmniejszenie również na skutek innych czynników:
- wysiłek podczas wypróżnień, oddawania moczu
- przewlekłe choroby, którym towarzyszy kaszel, kichanie
- zaparcia
- nacisk macicy
Rodzaje przepukliny w ciąży
- Przepuklina brzuszna - popularna w tym przypadku jest tzw. przepuklina pooperacyjna, która pojawia się w miejscach zagojonych ran. Ciężarne, które w przeszłości przechodziły zabieg resekcji na przykład pęcherzyka żółciowego, podczas którego doszło do rozcięcia powłok brzusznych - rosnący w trakcie trwania ciąży obwód talii może stać się przyczynkiem do wystąpienia przepukliny w miejscu cięcia.
- Przepuklina pępkowa - jest najczęściej spotykanym rodzajem przepukliny brzusznej. Objawia się pojawieniem guzka w okolicy pępka bądź też w miejscu pępka. Występuje zazwyczaj w okresie trzeciego trymestru. Schorzenie to jest wrodzone. Zdarza się, że wada jest tak mała, iż do czasu pojawienia się ciąży nie daje żadnych widocznych symptomów. Dopiero rozwój ciąży, a z nim nadmierne rozciągnięcie powłok brzusznych sprawia, że dochodzi do osłabienia warstwy wewnętrznej mięśni brzucha, czego skutkiem jest powiększenie pierścienia pępkowego. Ten rodzaj przepukliny wiąże się z dużym dyskomfortem i bólem (ruptura ociera się o mięsień gładki).
- Przepuklina kręgosłupa (wypadnięcie dysku) - podczas ciąży najbardziej narażony na przeciążenie jest odcinek lędźwiowy. Objawem sugerującym przepuklinę kręgosłupa jest ból w krzyżu - promieniuje on do biodra i nogi, powodując problemy z poruszaniem. Ten rodzaj przepukliny jest wskazaniem do wykonania u pacjentki cesarskiego cięcia.
- Przepuklina udowa - w wyniku nacisku powstaje wybrzuszenie w górnej części uda, w pobliżu dolnej części pachwiny. Skutkiem jest osłabienie kanału udowego i pojawienie się tego rodzaju schorzenia. Przepuklina może przybierać różną wielkość, a to wiąże się w przypadku większych zmian z utrudnieniem wykonywania podstawowych czynności.
- Przepuklina pachwinowa - pojawia się w wyniku nacisku na ścianę brzucha. Objawem charakterystycznym na jaki uskarża się ciężarna jest uczucie ciężkości w okolicach krocza. Przepuklina w ciąży stanowi problem gdy powoduje ból, bądź jej pojawienie się prowadzi do powikłań - uwięźnięcie, martwica, zakażenie.
Jak leczyć przepuklinę w ciąży?
Najczęściej stosuje się leczenie zachowawcze mające na celu zmniejszyć dyskomfort, jaki powoduje wystąpienie przepukliny. Należy zadbać o to, by stan zdrowia ciężarnej nie uległ pogorszeniu, ani by schorzenie się nie powiększało. Ważne jest, aby przyszła mama przestrzegała zaleceń lekarza prowadzącego ciążę:
- nie przemęczała się
- nie dźwigała ciężarów
- zminimalizowała aktywność fizyczną (nie można w tym przypadku popadać jednak ze skrajności w skrajność i definitywnie zrezygnować z aktywności. Ruch jest ważny, ale wykonywany z umiarem)
- wyrzuciła z jadłospisu produkty, które wpływają na pojawienie się zaparć
Przepuklinie w ciąży często towarzyszy ból. Niewskazane jest, aby ciężarne przyjmowały leki przeciwbólowe. Alternatywą jest stosowanie technik relaksacyjnych, jak i zimnych okładów. W celu niedopuszczenia do rozwoju schorzenia stosuje się opaski, które mają za zadanie zapobiegać nadmiernemu wybrzuszeniu. Jednakże ta forma „leczenia” nie jest zbyt popularna - niesie bowiem za sobą pewne zagrożenia (zbyt duży ucisk na brzuch, który nie powinien być niczym krępowany), jak i może powodować ból. Obecność przepukliny w ciąży nie jest bezwzględnym wskazaniem do przeprowadzenia cesarskiego cięcia. O sposobie zakończenia ciąży decyduje lekarz ginekolog po uwzględnieniu opinii chirurga.
Operacja przepukliny - kiedy ją wykonać?
Jedynym sposobem na pozbycie się tej uciążliwej przypadłości jest zabieg operacyjny. Istnieją dwa sposoby leczenia: klasyczna oraz laparoskopowa. U kobiet w ciąży, u których pojawiła się przepuklina, zaleca się operację dopiero po urodzeniu dziecka (3-6 miesięcy po porodzie, gdy kobieta zregeneruje siły i organizm). Podczas trwania ciąży zabieg wykonywany jest tylko w sytuacji zagrożenia zdrowia matki bądź dziecka. Zaleca się przeprowadzenie operacji w drugim trymestrze ciąży.
Pilna interwencja chirurgiczna jest wtedy, gdy dojdzie do tzw. uwięźnięcia przepukliny (ostre powikłanie ruptury, do którego dochodzi, gdy za jelitem, które wcisnęło się do worka przepuklinowego, zacisną się powłoki brzuszne. Jelito w takiej sytuacji nie może się wycofać do jamy brzusznej - pokarm znajdujący się w tej części jelita nie przesuwa się dalej, a to powoduje niedrożność).
Każda ciężarna powinna niezwłocznie zgłosić się do lekarza jeżeli tylko zaobserwuje niepokojące objawy - wyczucie uwypukleń, które pojawiają się podczas śmiechu lub kaszlu, a znikają w trakcie normalnego oddechu. Pamiętajmy! Im wcześniej przepuklina zostanie rozpoznana, tym mniejsze ryzyko jej uwięźnięcia - co skutkować może poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.
Materiał powstał dzięki TourmedicaŹródła: W. Noszczyk „Chirurgia” t.1 - 2, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005 rok, A. Ścierski „Przepukliny pachwinowe i udowe u dorosłych”, wydawnictwo Alfa Medica Press, wydanie 1, Bielsko - Biała 2011 rok, czytelniamedyczna.pl
