Spis treści
- Co to jest toksoplazmoza?
- Jak można się zarazić toksoplazmozą?
- Toksoplazmoza w ciąży najgroźniejsza jest w pierwszym trymestrze
- Toksoplazmoza w ciąży: sprawdź, czy jesteś odporna na tę chorobę
- Kontrola poziomu przeciwciał IgG i IgM w ciąży
- Jak uniknąć zakażenia toksoplazmozą w ciąży?
- Toksoplazmoza w ciąży - interpretacja wyników badań
- Leczenie toksoplazmozy w ciąży
- Polecamy film: Choroby przenoszone przez zwierzęta
Toksoplazmoza w ciąży jest jedną z chorób, której kobiety spodziewające się dziecka, jak i te, które dopiero planują zostać mamami, bardzo się obawiają. Dowiedz się, czym tak naprawdę jest ta choroba i jak powinna wyglądać poprawna interpretacja wyników badania w kierunku toksoplazmozy w ciąży.
Co to jest toksoplazmoza?
Toksoplazmoza to choroba wywołana przez pierwotniaka. Można się nią zarazić przez połknięcie oocyt znajdujących się w kocich odchodach, ale również w glebie (przez zabrudzenie otwartej rany), surowych warzywach i w nieugotowanym mięsie.
U dorosłych, zdrowych osób nie wymaga leczenia, a jej objawy przypominają grypę (ból mięśni, podwyższona temperatura, powiększone węzły chłonne), często jednak są tak słabe, że mijają niezauważone.
Większość długoletnich właścicieli kotów w jakimś momencie swojego życia przeszło toksoplazmozę, dzięki czemu są na nią uodpornieni. Dlatego kobiety, które zajdą w ciążę jakiś czas po zachorowaniu (najwcześniej 4–5 miesięcy), nie muszą bać się o zdrowie swojego dziecka.
Odporność na toksoplazmozę potwierdza się w badaniach krwi. Wysoki poziom IgG, a więc przeciwciał, świadczy o nabytej odporności na tę chorobę.
Jak można się zarazić toksoplazmozą?
Toksoplazmozą w ciąży nie można się zarazić, podając komuś rękę, kichając czy pijąc z tego samego kubka co zakażona osoba. Wywołującego chorobę pierwotniaka Toxoplasma gondii można "załapać" od kota, a dokładnie przez kontakt z jego odchodami.
Groźne więc dla ciężarnej jest wymienianie piasku z kuwety czworonoga. Warto jednak pamiętać, że, wbrew powszechnej opinii, kot nie jest jedynym źródłem infekcji. Znacznie częściej do zakażenia toksoplazmozą w ciąży dochodzi na skutek zjedzenia surowego lub półsurowego mięsa, a także picia mleka niepasteryzowanego prosto od krowy. Zagrożenie jest także możliwe podczas jedzenia owoców i warzyw zanieczyszczonych ziemią lub niedokładnie umytych.
Czytaj też: Badanie na toksoplazmozę i różyczkę - jak wygląda badanie IgG i IgM?
Toksoplazmoza w ciąży najgroźniejsza jest w pierwszym trymestrze
Toksoplazmoza w ciąży wywołana jest przez niewidocznego gołym okiem pierwotniaka. Infekcja u zdrowej osoby zwykle jest niegroźna i przebiega bez objawów. Zakażony często nawet nie wie, że jego organizm zmaga się z intruzem. Zdarza się, że jedynym objawem infekcji są powiększone węzły chłonne i krótkotrwałe osłabienie.
Jeśli do zakażenia doszło u kobiety przed ciążą, układ odpornościowy zapamiętuje pierwotniaka, potrafi się przed nim bronić, dzięki czemu ponowne zakażenie jest mało prawdopodobne. W takim przypadku dziecko w brzuchu jest bezpieczne. Jeśli jednak kobieta wcześniej nie przebyła infekcji pierwotniakiem toksoplazmozy, świeże zakażenie w stanie odmiennym może nieść ryzyko dla dziecka – tym większe, im młodszy wiek ciąży.
Ryzyko powikłań u dziecka jest bowiem odwrotnie proporcjonalne do czasu trwania ciąży: maleje z każdym kolejnym trymestrem. Poza tym, nawet jeśli dojdzie do zakażenia toksoplazmozą w ciąży, nie znaczy to, że dziecko urodzi się chore, większość dzieci rodzi się zdrowa.
Najbardziej niebezpieczne jest zakażenie w I trymestrze, bo może się skończyć poronieniem. Świeże zakażenie w II trymestrze może skutkować wadami układu nerwowego i oka, zaś w trzecim – anemią lub powiększeniem wątroby.
Toksoplazmoza w ciąży: sprawdź, czy jesteś odporna na tę chorobę
Ponad połowa kobiet ma już za sobą infekcję, choć wcale o tym nie wie. A to oznacza, że w ciąży nie muszą się obawiać toksoplazmozy tak bardzo jak koleżanki, które dotychczas nie zaraziły się pierwotniakiem.
Skoro zakażenie toksoplazmozą przed ciążą oznacza zabezpieczenie przed tą chorobą w czasie ciąży, to czy można to jakoś sprawdzić zawczasu, jeszcze przed poczęciem dziecka? Można. Wystarczy zbadać krew na obecność przeciwciał. Dowodem przebytej infekcji jest wykrycie we krwi specyficznych przeciwciał, tzw. klasy IgG, które pojawiają się 2–4 tygodnie po zakażeniu i utrzymują latami, zazwyczaj do końca życia.
Każda ciężarna, która dotychczas nie sprawdzała poziomu przeciwciał przeciwko toksoplazmozie we krwi, powinna go zbadać. Gdy okaże się, że nie zaraziła się chorobą, czyli stężenie IgG jest ujemne, rygorystycznie powinna przestrzegać zasad, które pozwolą jej uniknąć infekcji w ciąży.
>> Toksoplazmoza - objawy i leczenie toksoplazmozy w ciąży [WYWIAD]
Kontrola poziomu przeciwciał IgG i IgM w ciąży
Ważne jest także regularne kontrolowanie poziomu przeciwciał co 3 miesiące. Jednak wówczas istotniejsze od IgG jest wykrycie przeciwciał w klasie IgM. Wytwarzane są już około tygodnia po zakażeniu. Po kilku tygodniach ich liczba we krwi maleje, aż znikają zupełnie po kilku miesiącach. Są więc dowodem na świeżą infekcję, która w ciąży jest szczególnie groźna. G
dyby okazało się, że doszło do zakażenia, nie oznacza to od razu problemów. Nie każde zakażenie jest równoznaczne z powstaniem wad u dziecka. Po pierwsze, infekcję pierwotniakiem toksoplazmozy można leczyć, zmniejszając ryzyko przejścia pierwotniaków przez łożysko – zakażonetoksoplazmozą kobiety przyjmują zazwyczaj do końca ciąży (z krótkimi przerwami) lek - spiramycynę.
Poza tym do zakażenia mogło dojść niedługo przed poczęciem dziecka. Warto w takiej sytuacji wykonać badanie tzw. awidności przeciwciał IgG. Pozwala ono ustalić, czy infekcja jest świeża (niska awidność), czy przebyta kilka miesięcy lub lat wcześniej (wysoka awidność). Zbadanie awidności pomaga czasem podjąć lekarzom decyzję dotyczącą leczenia przyszłej mamy antybiotykiem.
Jak uniknąć zakażenia toksoplazmozą w ciąży?
Zakażenia toksoplazmozą w ciąży można uniknąć. Nie jest to ani trudne, ani skomplikowane. Wystarczy jedynie wiedzieć, jak to zrobić. Kluczem do sukcesu jest wiedza, a nie specjalistyczne zabiegi.
- Jeśli masz kota. Unikaj przytulania go, całowania. Nie śpij z nim w jednym łóżku. Nie pozwalaj mu chodzić po stole i kuchennych szafkach. Po zabawie z pupilem od razu umyj dokładnie ręce wodą z mydłem. Wymianę piasku w kuwecie zostaw innym członkom rodziny. Dbaj jednak o to, aby robili to codziennie. Jeśli z jakiegoś powodu sama musisz wyczyścić kuwetę, zawsze zakładaj gumowe rękawiczki.
- Jeśli gotujesz. Źródłem zakażenia może być surowe lub niedogotowane mięso, np. wieprzowe. W czasie ciąży zrezygnuj z jedzenia tatara, metki, białej kiełbasy, krwistych befsztyków. Nie próbuj surowego mięsa na kotlety, gdy je przyprawiasz. Dokładnie smaż i gotuj mięso. Po głębokim zamrożeniu i gotowaniu przez 20 minut mięso jest już bezpieczne. Po przyrządzeniu surowego mięsa dokładnie wymyj blat kuchenny i noże, wyparz deski do krojenia. Nie krój innych produktów nożem, którym przed chwilą porcjowałaś surowe mięso. Nie jedz nieumytych owoców ani warzyw. Specjaliści zalecają wręcz, aby myć je w rękawiczkach. Nie pij też mleka prosto od krowy – to jedno z możliwych źródeł zakażenia toksoplazmozą w ciąży.
- Jeśli lubisz prace ogrodowe. Pierwotniaki toksoplazmozy mogą się znajdować również w ziemi i w produktach zanieczyszczonych ziemią. Do prac w ogródku zawsze zakładaj więc gumowe rękawiczki, a po zabawie z dzieckiem w piaskownicy od razu dokładnie myj ręce.
- W restauracji i barze. Kiedy jesz poza domem, lepiej zrezygnuj z jedzenia surówek i sałatek ze świeżych jarzyn. Być może nie zostały dokładnie umyte.
Toksoplazmoza w ciąży - interpretacja wyników badań
Poniżej przedstawiamy schemat interpretacji wyników na obecność toksoplazmozy w ciąży. Pamiętaj, że zawsze należy skonsultować je z lekarzem.
- IgG ujemne i IgM ujemne - nie było infekcji, w ciąży badania kontrolne co 3 miesiące;
- IgG dodatnie a IgM ujemne - przebyte w przeszłości zakażenie (wyjątek – bardzo wysokie stężenie IgG, sprawdzić awidność przeciwciał)
- IgG ujemne a IgM dodatnie - świeża infekcja, konieczna pilna wizyta u lekarza, prawdopodobnie leczenie toksoplazmozy;
- IgG dodatnie i IgM dodatnie - niedawne zakażenie toksoplazmozą, można sprawdzić awidność (jeśli jest niska, prawdopodobnie trzeba rozpocząć leczenie ciężarnej).
Leczenie toksoplazmozy w ciąży
Leczenie toksoplazmozy w ciąży, podobnie jak i innych chorób, ograniczone jest wyjątkowym stanem kobiety spodziewającej się dziecka. Wielu lekarstw nie można więc stosować. Najczęściej z toksoplazmozą walczy się za pomocą antybiotyków, kobietom w ciąży podaje się sulfapirymidynę, rowamycynę lub klindamycynę.
Toksoplazmoza w ciąży, w pierwszym jej trymestrze, nie jest leczona za pomocą pirymetaminy. Do roku po porodzie kobieta powinna systematycznie sprawdzać poziom przeciwciał IgG i IgM w organizmie.
Polecamy film: Choroby przenoszone przez zwierzęta
miesięcznik "M jak mama"
