To nieprawda, że smog jest tylko na dworze. Jego cząsteczki są tak małe, że bez trudu dostają się do mieszkań i domów - wnosimy je na ubraniu i na butach, przeciskają się też przez każdą, najmniejszą nawet szparę, a szerokim strumieniem dostają się w trakcie wieczornego wietrzenia.
W sezonie grzewczym powietrze w naszych domach i mieszkaniach może być nawet kilkakrotnie bardziej zanieczyszczone niż na zewnątrz. To, że jego jakość pozostawia wiele do życzenia, można poznać na kilka sposobów.
Zanieczyszczone cząsteczkami smogu powietrze niezbyt przyjemnie pachnie - niekiedy zapach ten jest ostry, "chemiczny", innym razem w powietrzu unosi się wyczuwalny, charakterystyczny dla jesieni i zimy aromat palonego drewna czy węgla.
Warto też uważnie obserwować domowników. Zarówno ci najmłodsi, jak i najstarsi - czyli najbardziej wrażliwi - mogą mieć wtedy problemy ze swobodnym oddychaniem i narzekać na kłopot z zaczerpnięciem oddechu.
U alergików z pewnością nasilą się dokuczliwe objawy alergii, takie jak katar czy kaszel oraz - w przypadku astmatyków - duszności. Niemal wszyscy częściej będą zapadać na infekcje układu oddechowego.
Czytaj: Oczyszczacz powietrza – skuteczna broń w walce ze smogiem
Test płatka kosmetycznego
Jakość powietrza w pomieszczeniu można również zmierzyć z pomocą dużego wacika kosmetycznego oraz odkurzacza. Wystarczy przyczepić płatek kosmetyczny do rury (najlepiej części wystające poza rurę owinąć paskiem taśmy klejącej, by ciąg powietrza nie wciągnął go do środka), a następnie włączyć odkurzacz na kilka minut.
A potem zobaczyć, jak wygląda płatek - jeśli w powietrzu są zanieczyszczenia, to z pewnością będzie to widoczne. Warto podkreślić, że przeciętny odkurzacz w ciągu kilku minut pracy zasysa tyle powietrza, ile wdycha człowiek w ciągu dwóch-trzech dób.
Urządzenia monitorujące jakość powietrza
Jednak pewność co do faktycznej jakości powietrza w mieszkaniu dadzą nam dopiero wyniki pomiarów jego jakości. Do jej monitorowania w warunkach domowych służą specjalne urządzenia, które można kupić w większości sklepów z elektroniką lub sprzętem gospodarstwa domowego.
- Mobilny czujnik smogu. Mierzy ilość i rodzaj pyłów zawieszonych w powietrzu. w tym PM1, PM2,5 oraz PM10, a niektóre modele mierzą także zawartość unoszących się w nim lotnych związków organicznych i formaldechydu. Jeśli ich bezpieczne stężenie zostanie przekroczone, urządzenie daje o tym znać głośnym sygnałem dźwiękowym, a wynik wyświetla dodatkowo na ekranie. Większość takich czujników ma wbudowany akumulator pozwalający na wielokrotne ich ładowanie, a na bateriach pracuje kilka godzin.
- Domowy miernik jakości powietrza. To stacjonarne urządzenie służące do pomiaru wewnątrz pomieszczeń. Zasada jego działania jest prosta: zasysa powietrze, które następnie trafia do specjalnej komory pomiarowej i tam zostaje poddane analizie. Zamontowane w takich urządzeniach czujniki (tzw. fotometry laserowe) są bardzo dokładne. Wyniki pomiaru można odczytać na wyświetlaczu wbudowanym w urządzenie, a w przypadku niektórych mierników - również w specjalnej aplikacji na własnym smartfonie. Z niektórymi takimi urządzeniami można również komunikować się przez WiFi i zdalnie kontrolować jakość powietrza w pomieszczeniu. Jeśli normy są przekroczone, mierniki ostrzegają o tym za pomocą sygnałów dźwiękowych oraz migoczących diod.
- Pyłomierz laserowy. Kieszonkowe urządzenie wyposażone w mały ekran oraz w laserowe detektory wykrywające pyły zawieszone, lotne związki organiczne i inne szkodliwe cząsteczki unoszące się w powietrzu. Większość takich pyłomierzy pozwala na pomiar najbardziej szkodliwych pyłów: PM1 (ultra-drobne cząstki o średnicy aerodynamicznej poniżej 0,1 μm), PM2,5 (pył zawieszony o średnicy nie większej niż 2,5 μm), PM10 (mieszanina cząsteczek o średnicy nie większej niż 10 μm), TVOC ( lotne związki organiczne) oraz HCHO - aldehyd mrówkowy, metanal. Każdy z mierzonych parametrów oznaczony jest innym kolorem, kolory informują również o przekroczeniu norm dla danej substancji (przykładowo kolor czerwony oznacza, że normy zostały przekroczone dość znacznie i mogą zagrażać zdrowiu). Zła jakość powietrza sygnalizowana jest również dźwiękiem. Dodatkowo mogą informować o ogólnym stanie powietrza (tzw. indeks jakości powietrza), jego temperaturze i wilgotności. Większość modeli ma także możliwość wyświetlenia daty i godziny pomiaru. Ponieważ pracują na akumulatorach, można z nich korzystać w dowolnym miejscu.
- Dane z monitoringu stacji pomiarowych. Dane takie publikują na swoich stronach wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska oraz niezależne stacje monitoringu. Można je odczytać w domu np. korzystając z aplikacji na smartfony. Jeśli powietrze na zewnątrz jest zanieczyszczone, z dużym prawdopodobieństwem jest tak samo brudne w mieszkaniu.
- Domowa stacja pogody. Większość takich urządzeń oprócz podawania temperatury, wilgotności czy ciśnienia podaje również stan powietrza. Niektóre z nich wyposażone są także w czujnik dwutlenku węgla.
Jeśli masz w domu oczyszczacz powietrza, zamontowane w nim czujniki dadzą znać, gdy jakość powietrza, którym oddychasz, znacząco się pogorszy, i automatycznie uruchomią urządzenie.
