Spis treści
- Żółw domowy - rodzaje
- Żółwie - błotny, stepowy i inne gatunki
- Żółw - cena
- Żółw - jak wygląda?
- Żółw - choroby
- Żółw hodowlany - jak o niego dbać?
- Żółw - co może jeść?
Żółw to niezwykle interesujące zwierzę. Żółwie można podziwiać w środowisku naturalnym, lecz istnieje także możliwość ich hodowania. Dowiedz się, jak należy o nie dbać w warunkach domowych, jakie gatunki najlepiej wybrać oraz na jakie choroby najczęściej cierpią żółwie.
Żółw domowy - rodzaje
Żółwie domowe można podzielić na dwa rodzaje – żółwie lądowe oraz żółwie wodno-lądowe. Najczęstszymi gatunkami żółwi hodowlanych lądowych są: żółw stepowy i żółw grecki. Do wodno-lądowych można zaliczyć natomiast żółwie czerwonolice, żółwie żółtolice oraz żółwie chińskie. Żółwie te nie osiągają spektakularnych rozmiarów, dlatego też sprawdzają się w roli pupila domowego.
Wg obowiązującego rozporządzenia Ministra Środowiska (z 2011 r.), niektóre gatunki żółwi nie mogą żyć w środowisku naturalnym, muszą żyć w niewoli. Należy do nich żółw jaszczurowaty, żółw malowany, żółw ostrogrzbiety oraz żółw ozdobny.
Żółwie - błotny, stepowy i inne gatunki
Żółwie należą do rzędu owodniowców z gromady zauropsydów. Na świecie żyje blisko 365 gatunków żółwi. Można podzielić je na mięsożerne i roślinożerne oraz wodne i lądowe. Żółwie występują na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy. Na terenie Polski jedynym żółwiem żyjącym naturalnie jest żółw błotny. Istnieje jednak kilka gatunków introdukowanych na nasze tereny, m.in.: żółw stepowy, żółwiak drapieżny, żółw jaszczurkowaty, żółw ostrogrzbiety, żółw grecki, żółw czerwonolicy.
i
Żółw - cena
Ceny żółwi hodowlanych są bardzo zróżnicowane. Zależą przede wszystkim od gatunku. Żółw ostrogrzbiety kosztuje około 30 zł.
Ceny północnoamerykańskich żółwi czerwonolicych i żółtolicych zaczynają się już od kilkudziesięciu złotych, jednakże można znaleźć znacznie droższe osobniki (w granicach 100-200 zł). W podobnym przedziale cenowym są żółwie chińskie.
Niewielkie ozdobne żółwie z Ameryki Północnej – hieroglifowy, żółtobrzuchy, Pseudemys Nelsoni, Pseudemys Peninsularis, Pseudemys Texana kosztują około 45-60 zł.
Znacznie droższe są żółwie lądowe. Ceny żółwi greckich i stepowych wahają się w przedziale 400-550 zł. Afrykański żółw zawiasowy (Kinixys belliana) może kosztować nawet około 1000 zł.
i
Żółw - jak wygląda?
Cechą charakterystyczną żółwi jest dwuwarstwowy pancerz, złożony z szeregu płytek kostnych.. Pełni on funkcję ochronną. Część grzbietowa to karapaks, a część brzuszna – plastron. Głowa żółwia zakończona jest rogowym dziobem, a ogon krótki i spiczasty.
Wymiary żółwia zależne są od jego gatunku. Żółw egipski dorasta do zaledwie 14 cm długości, a żółw skórzasty może urosnąć nawet do 2 m długości.
Żółwie pojawiły się na świecie na przełomie paleozoiku i mezozoiku, czyli ok. 225 mln lat temu.
Żółwi nie należy chować luzem w mieszkaniu. Do najczęściej popełnianych błędów hodowlanych należy puszczanie żółwi lądowych po podłodze, gdzie znajdują się roztocza, bakterie i włosy. Żółwie mają tendencję do wciągania wszystkich zanieczyszczeń. Ponadto na podłodze nigdy nie uzyskamy temperatury 27-28ºC, a taką temperaturę powinniśmy zapewnić żółwiowi.
Trzymanie żółwia na podłodze nie gwarantuje mu również żadnego bezpieczeństwa, gdyż może zostać zdeptany lub zaatakowany przez inne zwierzęta domowe (np. psy lub koty). Poza tym żółwie wymagają odpowiedniego podłoża. Śliska podłoga, na której zwierzę nie ma przyczepności, może spowodować kontuzję, a nawet zwyrodnienie stawów!
Żółwie potrzebują także dużej wilgotności powietrza i (o czym nie każdy pamięta) dostępu do słońca. Dlatego trzymanie ich luzem na podłodze nie zapewnia im potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania warunków.
i
Żółw - choroby
Żółwie mogą zapadać na różnego rodzaju choroby. Niektóre z nich są związane z niewłaściwą opieką nad pupilem, inne natomiast występują samoistnie.
Do najczęstszych dolegliwości żółwi hodowlanych należą: anemia, biegunka, brak apetytu, choroby nerek, cukrzyca, herpeswiroza, infekcje skórne, katar, metaboliczna choroba kośćca, rany, okaleczenia, infekcje oczu, pasożyty wewnętrzne i zewnętrzne, przerost listwy rogowej (dzioba), dna moczanowa i zapalenie stawów, syndrom wyjałowionego jelita, zaparcia, zwyrodnienie stawów biodrowych, żółtaczka.
Szczególnie groźnymi chorobami dla żółwi są: zatrucie, zaklinowanie jelita, zapalenie płuc, zaparcie jaj, zapalenie jamy ustnej, wymioty, pękniecie lub złamanie pęcherza, posocznica, ropień uszu lub kończyn, martwiczne zapalenie skóry, grzybica pancerza, choroby górnych dróg oddechowych.
Żółw nie powie ci o swojej chorobie. Rozmiękczenie pancerza, obrzęk oczu, brak apetytu – to świadczy o tym, że dzieje się coś złego.
Pierwszym objawem niedoborów pokarmowych jest rozmiękczenie pancerza. Pancerz zdrowego żółwia nie ugina się pod uciskiem palców. Drugim objawem, który powinien wzbudzić niepokój, jest obrzęk oczu. To objaw niedoborów pokarmowych, niedoboru witaminy A lub infekcji górnych dróg oddechowych, towarzyszy temu często brak apetytu.
Żółwie są nosicielami różnych patogenów, m.in. salmonelli, dlatego aby uniknąć zarażenia, należy przestrzegać podstawowych zasad higieny podczas kontaktu z tymi zwierzętami.
i
Żółw hodowlany - jak o niego dbać?
Zarówno żółwie lądowe, jak i żółwie wodno-lądowe, muszą mieszkać w terrarium lub specjalnym akwarium. Najlepiej aby było ono szklane, choć na rynku można kupić także plastikowe. Ważne też, aby terrarium nie było za małe – żółwie muszą poruszać się w nim swobodnie i mieć wystarczająco miejsca do zaspokojenia potrzeby ruchu. Minimalnej wielkości terrarium ma wymiary 60x100x40 cm. Żółwiom powinno się zapewnić warunki zbliżone do naturalnych.
Wyposażenie terrarium dla żółwia wodno-lądowego to bardziej skomplikowana sprawa. Niezbędnym elementem wypełniającym jest woda. Dno można wypełnić specjalnym żwirkiem. Ważne, aby żółw miał też możliwość wyjścia na powierzchnię. Dlatego też, decydując się na żółwia wodno-lądowego, należy zakupić terrarium z wyspą. W terrarium warto umieścić domek, do którego żółw będzie mógł się chować. Można go wykonać samodzielnie z ceraminczej doniczki, kory lub drewna albo zakupić gotowy w sklepie zoologicznym.
Terrarium żółwia lądowego powinno być wyposażone w lampy grzewcze oraz lampę UVB, która emituje promieniowanie ultrafioletowe, niezbędne do prawidłowego rozwoju tych zwierząt. Żółwie lubią ciepło – prawidłowy rozwój zagwarantuje im temperatura 27-28ºC. Lampa grzewcza zapewnia temperaturę miejscową nawet do 35ºC. Aby utrzymać wodę w stałej temperaturze, należy zakupić grzałkę. W utrzymaniu czystości wody pomoże dobry filtr.
Warto także zaopatrzyć się w termometr i higrometr, aby móc kontrolować temperaturę i wilgotność powietrza.
Dla żółwi lądowych istotnym elementem jest podłoże. Najlepiej sprawdzi się naturalna darń lub kora wymieszana z sianem.
W terrarium należy umieścić dwie miseczki – jedną na wodę, a drugą na pożywienie.
Wszystkie żółwie są jajorodne.
Żółw - co może jeść?
Dieta żółwi różni się w zależności od rodzaju. Żółwie wodno-lądowe mogą jeść ryby słodkowodne, takie jak gupiki, mieczyki, karasie itp., w całości oraz mrożone. Można podawać im także suszone stynki, ślimaki wodne i lądowe, dżdżownice, krewetki, rośliny wodne (moczarka, hiacynt wodny, wgłębka, rzęsa, liście mniszka lekarskiego oraz babki).
Nie mogą jeść natomiast mięsa ssaków i ptaków, sera, jajek na twardo, karmy przeznaczonej dla innych zwierząt oraz sałaty.
Chelonologia to dział zoologii zajmujący się żółwiami.
Żółwie lądowe są roślinożerne. Ich dieta powinna zawierać dużo błonnika, a mało cukrów i białka. Można karmić je wieloma pospolitymi roślinami polnymi (mniszek lekarski, babka szerokolistna i lancetowata, wszystkie odmiany koniczyny, liście pokrzywy, przywronik pospolity, powój polny, podagrycznik), liśćmi niektórych drzewek i krzewów (liście truskawki, malin, jeżyn, pelargonii, lilaka, fiołka afrykańskiego, bazylii, tymianku, jaśminu, bratka, cynii) oraz zielonymi częściami niektórych warzyw.
Żółwi nie powinno się karmić owocami i warzywami, gdyż mają one za mało błonnika, a za dużo białka lub posiadają szkodliwy dla żółwi kwas szczawiowy.
Źródła:J. Pęconek, J. Szczawiński, M. Szczawińska, Żółwie a salmonelozy u ludzi [w:] „Życie weterynaryjne” 2009/ 84(9).
J. Pasterny, Preferencje żywieniowe żółwi lądowych najczęściej utrzymywanych w warunkach domowych [w:] „Życie weterynaryjne” 2017/ 92(9)
