Spis treści
- Rodzaje szczepień u psów
- Kalendarz szczepienia psa
- Kiedy szczepionka zaczyna działać?
- Jak przygotować psa do szczepienia?
- Co robić po szczepieniu psa
Szczepienie psa, podobnie jak u człowieka, ma olbrzymie znaczenie dla zdrowia, gdyż pozwala ochronić zwierzaka przed chorobami, które nie tylko wyniszczają jego organizm, ale wręcz mogą skończyć się śmiercią. Mechanizm nabywania odporności jest zresztą podobny: po otrzymaniu szczepionki do organizmu wnika niewielka ilość patogenu – bakterii lub wirusa. Ponieważ jest go niewiele, organizm zwierzęcia szybko sobie z nim radzi. Jednocześnie jednak, dzięki tzw. pamięci immunologicznej, układ odpornościowy "zapamiętuje" wroga – gdy będzie miał z nim kontakt po raz kolejny, w organizmie będą już przeciwciała, które nie dopuszczą do rozwoju infekcji, lub sprawią, że jej przebieg będzie dużo łagodniejszy.
Szczepionka, w zależności od rodzaju, zawiera albo żywy, lecz osłabiony patogen, inaczej zwany również antygenem – wówczas mówimy, że są to szczepionki atenuowane, albo martwy patogen (tzw. szczepionki inaktywowane). Istnieją również szczepionki, które mają w składzie jedynie fragmenty drobnoustroju wywołującego chorobę – tyle zaledwie, by wywołać reakcję organizmu, lecz mu nie zaszkodzić. Szczepionki mogą być albo monowalentne (chronią przed jedną chorobą), albo poliwalentne, inaczej skojarzone – dzięki zawartości kilku antygenów pozwalają uodpornić zwierzę na różne choroby.
Zaleca się, by cykl szczepień rozpoczynać po ukończeniu 8. tygodnia życia – wcześniejsze szczepienia mogą być nieskuteczne ze względu na przeciwciała, które szczeniak otrzymał od suki wraz z siarą.
Rodzaje szczepień u psów
Zgodnie z zaleceniami WSAVA, czyli światowej organizacji skupiającej lekarzy weterynarii, szczepienia dla psów można podzielić na trzy główne grupy:
- szczepienia zasadnicze – tzw. Core Vaccination. Szczepieniom z tej grupy powinno być poddany każdy pies. Należą do nich szczepienia przeciw wściekliźnie, parwowirozie, nosówce, chorobie Rubartha.
- szczepienia dodatkowe - Noncore vaccination. Są one zalecane wówczas, kiedy w związku ze stanem zdrowia lub trybem życia dany pies może być zagrożony konkretnymi chorobami. Należą do nich np. szczepienie przeciw boreliozie (dla zwierząt, które żyją na terenach opanowanych przez kleszcze), leptospirozie (jeśli zwierzę często spaceruje po lesie lub ma tendencję do polowania na gryzonie), czy dermatofitozę lub herpeswirozę (w przypadku hodowli).
Kalendarz szczepienia psa
Szczepionkę podaje się indywidualnie, w zależności m.in. od stanu zdrowia zwierzaka. Ze szczepieniem nie warto jednak zwlekać, choćby z tego powodu, że dla szczeniąt pewne choroby są groźniejsze, niż dla starszych psów, a pomiędzy różnymi szczepieniami należy zachować pewien odstęp ze względu na to, ze tuż po szczepieniu organizm jest osłabiony i kolejna szczepionka mogłaby skutkować infekcją.
Dlatego opracowano kalendarze szczepień psa, sugerujące, kiedy należy zaszczepić zwierzę. Jest on podzielony na tzw. szczepienia wczesne, standardowe i późne – to, którym trzeba się kierować zależy od tego, kiedy szczeniak został zaszczepiony po raz pierwszy.
Szczepienia wczesne – dla szczeniąt powyżej 6. tygodnia życia
- 6-7 tydzień: nosówka i parwowiroza (szczepionka przeznaczona dla szczeniąt)
- 9-10 tydzień: nosówka, parwowizora, koronowiroza, choroba Rubartha, kaszel kenelowy, leptospiroza
- 12-13 tydzień: nosówka, parwowiroza, koronowiroza, choroba Rubartha, kaszel kenelowy, leptospiroza
- 15 tydzień: wścieklizna
Po upływie 12 miesięcy konieczne są szczepienia przypominające.
Szczepienia standardowe – dla szczeniąt powyżej 9. tygodnia życia
- 9-10 tydzień: nosówka, parwowiroza, koronowiroza, choroba Rubartha, kaszel kenelowy, leptospiroza
- 12-13 tydzień: nosówka, parwowiroza, koronowiroza, choroba Rubartha, kaszel kenelowy, leptospiroza- 15 tydzień – wścieklizna.Po upływie 12 miesięcy konieczne są szczepienia przypominające.
Szczepienia późne – szczenięta powyżej 12. tygodnia życia oraz psy dorosłe
- po 12. tygodniu: nosówka, parwowiroza, koronowiroza, choroba Rubartha, kaszel kenelowy, leptospiroza.
- po następnych 2-4 tygodniach: nosówka, parwowiroza, leptospiroza, kaszel kenelowy, wirusowe zapalenie wątroby, koronowiroza.
- po kolejnych 2-3 tygodniach – wścieklizna.
Po upływie 12 miesięcy konieczne są szczepienia przypominające.
Kiedy szczepionka zaczyna działać?
Szczepienia mogą mieć formę zastrzyku, zarówno podskórnego jak i domięśniowego. Rzadziej stosowane są szczepionki doustne i donosowe. Szczepionka nie daje jednak natychmiastowej odporności. W momencie wprowadzenia jej do organizmu układ odpornościowy zwierzaka zaczyna produkować przeciwciała, proces ten jest jednak skomplikowany i zajmuje trochę czasu. Zazwyczaj odporność poszczepienna po pierwszym podaniu danej szczepionki wytwarza się w okresie od 14 do 21 dni po zaszczepieniu – w przypadku kolejnego podania tej samej szczepionki zwierzę jest odporne już w dniu jej wykonania.
Jak przygotować psa do szczepienia?
Na tydzień przez planowanym terminem szczepienia psa należy odrobaczyć i obserwować, czy nie ma objawów infekcji, gdyż pies musi być zdrowy – podanie szczepionki choremu psu może go obciążyć kolejną infekcją, nie pobudzi natomiast układu odpornościowego. Przed zaszczepieniem lekarz powinien zbadać psa: sprawdzić temperaturę, osłuchać, ocenić węzły chłonne, a także sprawdzić, czy zwierzę było już szczepione (i jakimi szczepionkami) i czy nie miało żadnych reakcji niepożądanych. W trakcie wywiadu przed szczepieniem powinien też wypytać o tryb życia zwierzaka, gdyż w niektórych przypadkach wyklucza on pewne szczepionki (np. przeciw leptospirozie).
Psa nie należy szczepić:
- w trakcie choroby lub osłabienie, np. po chorobie, odwodnieniu, silnym stresie
- po kuracji niektórymi lekami, np. kortykosteroidami
- gdy są zarobaczone, zapchlone lub zawszone
- podczas poprzednich szczepień wystąpiły niepożądane reakcje
Nie szczepi się również ciężarnych suk.
Co robić po szczepieniu psa
Na wizytę szczepienną warto zarezerwować sobie trochę czasu i tuż po szczepieniu nie wychodzić z gabinetu, lecz usiąść z psem w poczekalni i przez pół godziny obserwować, czy nie wystąpi nieoczekiwana reakcja anafilaktyczna lub silny odczyn poszczepienny. Pupila warto obserwować również w domu: może się zdarzyć, że po zaszczepieniu przez kilka kolejnych dni w miejscu ukłucia pojawi się obrzęk i bolesność, pies będzie osowiały, nie będzie miał apetytu. W takiej sytuacji należy skontaktować się z weterynarzem, który zaleci dalsze postępowanie.
