Koty perskie przybyły do Europy kilkaset lat temu z terenów dzisiejszego Iranu, czyli Persji, która dała rasie nazwę. Historia ich europejskich hodowli przypada jednak dopiero na wiek XIX, kiedy zwierzaki te, importowane dotąd ze wschodu do Włoch czy Francji, zdobyły niezwykłą popularność także w Wielkiej Brytanii.
To właśnie wyspiarze założyli pierwsze hodowle, zorganizowali wystawy, sporządzili też pierwsze naukowe opisy tych persów. W okresie międzywojennym hodowle kotów tej rasy pojawiły się również w Polsce.
Spis treści
Kot perski - wygląd
Obecnie hodowane koty perskie różnią się wyglądem od swych przodków. Pierwotnie persy nie miały tak bujnego futra, a ich pyszczek był dłuższy. W 2007 roku zmodyfikowano jednak wzorzec rasy, aby zahamować dalsze skracanie nosa ze względów zdrowotnych.
Według Międzynarodowej Federacji Felinologicznej - Federation Internationale Feline (FIFe) kot perski zaliczany jest do I kategorii kotów egzotycznych i perskich. Rasowy zwierzak musi być średniej - dużej wielkości (od 3,5 do 7 kg).
Persa charakteryzuje okrągła, masywna głowa z zaokrąglonym czołem, pełnymi policzkami i krótkim oraz szerokim nosem. Stop (miejsce, w którym czoło przechodzi w grzbiet nosa) powinien znajdować się między oczami. Uszy persa są małe, zaokrąglone na końcach, osadzone nisko i daleko od siebie. Oczy - duże i okrągłe oraz szeroko rozstawione.
Korpus kota perskiego jest krępy, z szeroka piersią, szyja krótka, a grzbiet masywny. Łapy krótkie, grube i mocne, z kępkami włosów między palcami to kolejne typowe cechy tej rasy. Ogon kota perskiego jest krótki i puszysty, lekko zaokrąglony na końcu. Charakterystyczne futro, z którego słynie ta rasa jest długie, miękkie i jedwabiste, szczególnie obfite wokół szyi.
Persy mogą mieć różne barwy: białą, czarną, niebieską, czekoladową, liliową, rudą, kremową o umaszczeniu jednolitym, szylkretowym, srebrzystym, złocistym, tabby, z białym i point – specjaliści potrafią określić ok. 150 odmian barwnych futra.
Każdej barwie sierści odpowiada inny kolor oczu. Najczęstsze są kolory od złotego przez pomarańczowy do brązowego, kolor żółty lub zielony występuje z umaszczeniem srebrnym lub złotym. Białe persy mają oczy niebieskie, miedziane lub pomarańczowe, a niekiedy różne: np. jedno niebieskie, a drugie miedziane.
Zobacz galerię
Kot perski - pielęgnacja
- czesanie
Ze względu na swoje wyjątkowe, długie furto koty perskie wymagają szczególnej pielęgnacji, przede wszystkim czesania. Mówi się o przynajmniej jednym takim zabiegu dziennie, jednak tak naprawdę częstotliwość czesania zależy od rodzaju włosa. Niektóre koty trzeba czesać dwa razy dziennie, by nie powstały kołtuny, a futro się nie filcowało, inne – zaledwie trzy razy w tygodniu. Wiele zależy też od sezonu: gdy koty linieją, trzeba wyczesywać je częściej. Zabieg powinien trwać kilkanaście minut: najpierw grzebieniem trzeba dotrzeć do skóry, aby wyczesać podszerstek, a następnie szczotką drucianą przeczesać całe futro. Miejsca szczególnie podatne na powstawanie kołtunów warto posypywać suchym szamponem dla kotów.
- kąpanie
Koty perskie należy również dość często kąpać, zwłaszcza jeśli ich furto ma tendencję do przetłuszczania się. Kocią sierść należy myć przy użyciu specjalnych szamponów o neutralnym pH oraz stosować odżywki (to ułatwia pielęgnację włosów). Kosmetyki trzeba dokładnie spłukać wodą, uważając, aby woda nie dostała się do oczu i uszu zwierzaka.
Futro najpierw osuszamy ręcznikiem (wyciskając je, a nie trąc), a następnie suszymy suszarką i czeszemy (sierść persów słabo chroni je przed zimnem).
Takie kąpiele powinno się przeprowadzać raz w miesiącu.
- przemywanie oczu
Bardzo istotnym elementem pielęgnacji kotów perskich jest troska o ich oczy. Ze względu na szczególną budową nosa, persy narażone są na zatykanie się kanalików łzowych i na spływanie wydzieliny z oczu. Długie włosy na pyszczku nie pozwalają kotu zadbać o czystość tych miejsc samodzielnie.
Wydzielina stwarza ryzyko rozwoju bakterii, powoduje też brązowe zacieki i strupki w okolicach oczu. Dlatego codziennym zwyczajem powinno być wycieranie oczu kota i dbanie, by były zawsze suche.
Najlepiej używać do tego płatków kosmetycznych suchych lub nasączonych wodą (jeśli pod oczami pojawiły się strupki), można je też przecierać specjalnymi preparatami do pielęgnacji.
Kot perski - żywienie
Od prawidłowego karmienia kota perskiego zależy nie tylko jego zdrowie, ale i uroda. Dobra dieta gwarantuje, że jego sierść będzie jedwabista i lśniąca. Koty perskie lubią gotowane mięso (np. drób, jagnięcinę i wołowinę), które powinno znaleźć się w ich miskach obok filetów rybnych, gotowanych warzyw i odrobinie makaronu lub ryżu. Warto podawać też nabiał, np. chudy biały ser i jogurt.
Jak większość kotów, także i persy nie powinny spożywać mleka, które z powodu obecności laktozy może wywołać u nich biegunkę. Na zakazanej liście są również produkty gotowe, np. wędliny, ziemniaki, tłuste mięso i surowe ryby.
Czytaj: Biegunka u kota: przyczyny, leczenie, domowe sposoby
Dobrym pomysłem jest podawanie kotu dobrej jakości suchej karmy, puszek czy saszetek, które są dostosowane do jego anatomii, czyli krótkiego pyszczka. To nie jedyne zalety gotowego jedzenia: zawiera ono odpowiednie dawki witamin i minerałów, dzięki czemu jest pełnowartościowym pokarmem.
Dodatkowo karmy zawierają substancje ułatwiające usuwanie kul włosowych z żołądka oraz czyszczące zęby. Ta ostatnia zaleta dotyczy suchej karmy, nie zaś konserw dla kotów, które są miękkie i nie wymagają gryzienia, przez co nie usuwają kamienia nazębnego. Niezbędnym elementem żywienia kota jest oczywiście zapewnienie mu nieograniczonego dostępu do wody.
Dieta kota perskiego warto uzupełniać suplementami: za piękno futra odpowiadają witaminy, m.in. biotyna i oleje bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe. Suplementy te są ważne szczególnie w okresie linienia, kiedy koty zrzucają podszerstek.
Bez względu na wybór modelu żywienia kota – dieta domowa, karma sucha, karma mokra – ilość pokarmu, jego kaloryczność oraz ilość składników odżywczych muszą być dostosowane do masy ciała kota, fazy jego wzrostu i dodatkowych aktywności fizycznych.
O ile w przypadku karmy komercyjnej suchej bądź mokrej, zadanie właściciela sprowadza się do przestrzegania zaleceń producenta karmy, to w przypadku żywienia karmą domową należy dysponować wystarczającą wiedzą na temat wymagań żywieniowych swojego zwierzęcia.
Pomocni w tym będą lekarze weterynarii lub dietetycy, którzy na podstawie podstawowych parametrów ciała i wywiadu zaproponują dawki pokarmowe spełniające normy zapotrzebowania na wszystkie niezbędne składniki odżywcze.
Jeżeli właściciel nie ma takiej wiedzy, to najczęstszym błędem przez niego popełnianym jest zbyt wysoka kaloryczność pokarmu, która wynika z braku umiejętności oszacowania gramatury surowców spożywczych.
Jeśli karmimy kota jedzeniem przygotowanym samodzielnie w domu, powinniśmy pamiętać o podawaniu mu środków ułatwiających usuwanie kul włosowych z organizmu.
Kot perski - cykl rozrodczy
Persy rozwijają się płciowo później niż inne rasy. Pierwsza ruja u kotek występuje zwykle po 10. miesiącu życia. Samce dojrzewają w wieku dwunastu miesięcy. Faza płodności pojawia się co 2-3 tygodnie, najbardziej regularnie wiosną, ale również latem i jesienią.
Charakterystyczne objawy rui to niepokój, znaczenie terenu moczem oraz charakterystyczne zawodzenie. Układ rozrodczy kotki uwalnia komórki jajowe pod wpływem kopulacji (owulacja prowokowana), jeśli dojdzie do zapłodnienia, po ok. 65 dniach samica urodzi 2-5 kociąt.
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania ciąży u kotek, które nie są hodowane w celach reprodukcyjnych jest sterylizacja. Można też zapobiec wystąpieniu u kotki rui stosując środki hormonalne, należy jednak mieć świadomość, że długotrwałe stosowanie antykoncepcji u kotki, może doprowadzić do rozwoju ropomacicza.
Czytaj też: Kiedy przeprowadzić kastrację kota?
Koty perskie żyją około około 12-15 lat.
Predyspozycje kotów perskich do chorób
- U kotów perskich najczęściej spośród wszystkich raz występuje uwarunkowana genetycznie choroba – wielotorbielowatośc nerek (PKD – Polycystic Kidney Disease).
Choroba charakteryzuje się występowaniem licznych torbieli w miąższu nerki. Początkowo torbiele mogą być obojętne dla funkcjonowania narządu. Kiedy torbiele powiększają się mogą doprowadzić do rozwoju niewydolności nerek. Zmiany dotyczą obu nerek jednocześnie.
- W związku z tym, że persy należą do kotów brachycefalicznych (o skróconej kości żuchwy i szczęki) powoduje to problemy zdrowotne.
Skrócenie twarzoczaszki predysponuje do niedrożności kanalików łzowych, co skutkuje zapaleniem spojówek. Nadmierne łzawienie będące efektem niedrożności kanalików łzowych, doprowadza do stanu zapalnego w skórnych fałdach.
W związku z budową pyszczka, częstym zaburzeniem jest też zwężenie nozdrzy. W przypadku infekcji oczyszczanie jamy nosowej z zalegającej wydzieliny jest utrudnione. Samo oddychanie u klinicznie zdrowego kota tej rasy może być utrudnione, przez co takie koty częściej oddychają pyszczkiem. Wysusza to śluzówkę jamy ustnej doprowadzając do jej częstszych zapaleń. Nierzadko obserwujemy również wady zgryzu i nadliczbowe zęby, które sprzyjają rozwojowi chorób przyzębia.
- Ze stanem jamy ustnej wiąże się również predyspozycja persów do limfocytarno-plazmocytarnego zapalenia jamy ustnej. Choroba związana jest z nadmierną reakcją układu immunologicznego na płytkę nazębną. Szacuje się, że 80 proc. dorosłych kotów ma stan zapalny dziąseł z powodu płytki nazębnej ale tylko 2-4 proc. poppacji choruje na powyższe specyficzne zapalenie.
Choroba objawia się obrzękiem i bardzo silnym zaczerwienieniem dziąseł, które czasami krwawią. Zmiany lokalizują się też na łukach podniebienno-gardłowych, co dodatkowo sprawia silny ból przy otwieraniu pyszczka. Choroba ma charakter nawrotowy. Stan zapalny można hamować farmakologicznie, niekiedy konieczne jest usunięcie wszystkich zębów.
- Martwak rogówki to charakterystyczne schorzenie rogówki typowe dla u kotów perskich. Martwak (sekwestr) to odgraniczona płytka na rogówce, zlokalizowana w centralnej części oka, barwy od bursztynowej do czarnej. Powstaje w wyniku przewlekłego zapalenia rogówki.
Obecności martwaka towarzyszy bolesność, skurcz powiek i łzawienie. Najczęściej konieczna jest interwencja chirurgiczna, która skraca czas gojenia i zmniejsza dyskomfort zwierzęcia.
- Inne rzadziej występujące choroby przypisane persom to: kardiomiopatia przerostowa, zespolenie wrotno oboczne, postępujące zwyrodnienie siatkówki, entropium.
