Padaczka u psa: przyczyny, objawy, leczenie

Spis treści

1. Objawy padaczki u psa
2. Co robić kiedy pies ma atak padaczki?
3. Leczenie padaczki u psa

Dokładny mechanizm napadów padaczkowych u psów ciągle nie jest do końca poznany. Przyjmuje się, iż jest to efekt zaburzeń równowagi pomiędzy procesami hamowania i pobudzania w mózgu. Atak padaczkowy jest niekontrolowanym, gwałtownym wyładowaniem pojedynczych grup neuronów. W klasyfikacji padaczki wyróżniamy dwie grupy:

1. Padaczkę pierwotną/ idiopatyczną – jej przyczyny nie są dokładnie poznane, często jest to choroba wrodzona, uwarunkowana genetycznie. Przyjmuje się, iż mózg w swojej budowie nie odbiega od normy ale mimo to nie funkcjonuje prawidłowo.

2. Padaczkę wtórną (objawową) – jej przyczyny można z kolei podzielić jeszcze na 2 grupy:

• wewnątrzczaszkowe: zmiany w mózgu (uszkodzenie naczyń, urazy, infekcje, wrodzone wady budowy mózgu, nowotwory , choroby zwyrodnieniowe);
• pozaczaszkowe – czynniki wywołujące ataki mają swój początek w innych narządach / zaburzeniach poza mózgiem. Są to głównie zaburzenia metaboliczne, w tym dysfunkcje pracy wątroby i nerek, hipoglikemia (obniżony poziom cukru), zaburzenia elektrolitowe, zatrucia.

Padaczka idiopatyczna/pierwotna występuje u psów w każdym wieku, najczęściej daje o sobie znać u psów dość młodych. Szacuje się, że zakres wiekowy w którym pojawiają się pierwsze objawy padaczki pierwotnej to od 6 m-ca życia do 5 lat. Padaczka wtórna zaś częściej występuje u psów starszych, u których mogą wystąpić dodatkowe zmiany w mózgu lub zaburzenia metaboliczne.

Padaczka idiopatyczna u psów jest uwarunkowana genetycznie. Do ras predysponowanych należą: beagle, wszystkie owczarki, boksery, collie, cocker spaniele, jamniki, pudle, setery irlandzkie, golden retrievery, labradory, sznaucery miniaturowe, berneńczyki, bernardyny, szpice niemieckie.

Osobniki chorujące na padaczkę nie powinny być rozmnażane. Padaczka idiopatyczna występuje też u kotów ale znacznie rzadziej niż u psów. U kotów nie stwierdzono predyspozycji rasowych. Zarówno u psów jak i u kotów padaczka idiopatyczna występuje najczęściej w stanie snu lub odpoczynku, natomiast przy padaczce wtórnej nie obserwuje się takiej zależności.

Objawy padaczki u psa

Z klinicznego punktu widzenia wyróżnia się 2 grupy napadów padaczkowych u psów, ze względu na ich przebieg:

1. Napady częściowe - nie wywierają wpływu na stan świadomości, zazwyczaj są to zaburzenia ruchowe, takie jak:

• drżenia mięśni twarzy,
• przechylanie głowy,
• drganie pojedynczych kończyn.

zaburzenia zachowania:

• jak napady agresji,
• chodzenie w kółko,
• wycie, szczekanie,
• uporczywe patrzenie w jeden punkt,
• „objaw łapania much” (zwierzę kłapie pyszczkiem usiłując złapać niewidzialną muchę).

Takie napady częściej występują u kotów niż psów. Są bardzo trudne do określenia i sklasyfikowania jako padaczka.

2. Napady uogólnione – z towarzyszącą:

• utratą świadomości,
• utratą równowagi,
• drgawkami,
• mimowolnym oddaniem moczu i kału.

Takie napady występują u 80% psów chorych na padaczkę.

Napad uogólniony składa się z 3 faz:

- faza prodromalna (tzw. „aura”) może pojawić się już na kilka godzin przed wystąpieniem ataku drgawkowego. Zwierzę zachowuje się inaczej niż zazwyczaj. Jedne zwierzęta są nadmiernie pobudzone, drugie szukają ustronnego miejsca i oddalają się, jeszcze inne szukają bliskości i kontaktu z właścicielem.

- faza właściwego napadu (tzw „iktus”) rozpoczyna się nagle i trwa do kilku minut. Podczas ataku zwierzę upada na bok, staje się sztywne, kłapie żuchwą, porusza kończynami bądź kończyny są usztywnione, ślini się, oddaje mimowolnie mocz i kał.

- faza ponapadowa – zwierzę jest zdezorientowane, zakłopotane, może chodzić bez celu. Zwierzę bezpośrednio po ataku może zacząć dużo jeść i pić. Zdarza się również, że bardzo szybko powraca do normalnej aktywności.

Biorąc pod uwagę częstotliwość wystąpienia ataków wyróżniamy: atak pojedynczy, atak gromadny i stan padaczkowy. Z atakiem gromadnym mamy do czynienia kiedy wystąpiły więcej niż dwa ataki następujące po sobie w ciągu doby. Zaś stanem padaczkowym określamy atak trwający ponad 30 minut lub występujące po sobie ataki padaczkowe, pomiędzy którymi nie nastąpił powrót do świadomości. O ile ataki pojedyncze są po prostu wycieńczające dla organizmu, o tyle stan padaczkowy może grozić zejściem śmiertelnym i wymaga bardzo szybkiej interwencji weterynaryjnej w celu przerwania patologicznych wyładowań w mózgu.

Co robić kiedy pies ma atak padaczki?

Należy kontrolować przebieg ataku, zapobiegając dodatkowym urazom. Z otoczenia psa należy usunąć wszelkie przedmioty, którymi mógłby się skaleczyć bądź uderzyć. Należy osłaniać głowę psa przed uderzeniami, dlatego dobrze jest podłożyć mu pod głowę np. koc. Jeśli w okolicy pyszczka znajdują się jakieś drobne przedmioty, należy niezwłocznie je zabrać, aby nie dostały się do jamy ustnej.

Wbrew powszechnej obiegowej opinii, że należy wyciągnąć język, nie zaleca się takich praktyk w pierwszej kolejności. Musimy pamiętać, iż nasz pies nie jest świadomy co się z nim dzieje i może nas skaleczyć/ ugryźć podczas próby takiego udzielenia pomocy.

Należy oczywiście kontrolować czy pies nie ma problemów z oddychaniem i czy język mu w tym nie przeszkadza. Jeśli tak, wtedy delikatnie możemy spróbować go wysunąć. Jeżeli u psa okresowo występują ataki padaczkowe, to lekarz weterynarii może zalecić lek przeciwpadaczkowy, który podaje się doodbytniczo zwierzęciu w trakcie ataku (w postaci wlewu lub czopków). W sytuacji okresowych napadów dobrze jest zaopatrzyć się w ten lek i mieć go w domu na wypadek ataku.

Jeśli atak się skończy, trzeba dać psu chwilę na powrót do formy i po wstępnym uspokojeniu udać się do lecznicy weterynaryjnej.

Lekarz weterynarii wykona badanie kliniczne, ocenę odruchów neurologicznych i zleci dodatkowe badania, aby wykluczyć też przyczyny metaboliczne padaczki. Lekarz może też zlecić tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny aby wykluczyć zmiany wewnątrzczaszkowe.

Jeżeli mamy do czynienia z nieprzerwanymi nawracającymi atakami trzeba z psem nawet w trakcie trwania ataku udać się do lecznicy. W takiej sytuacji konieczne jest farmakologiczne przerwanie wyładowań w mózgu, w ciężkich przypadkach niezbędne bywa wprowadzenie psa w stan śpiączki farmakologicznej.

Leczenie padaczki u psa

Padaczka u psa jest chorobą przewlekłą, zatem nasi pupile z tą przypadłością najczęściej muszą dostawać leki do końca życia. Każdy napad drgawkowy prowadzi do niszczenia komórek nerwowych, dlatego podjęcie leczenia jest bardzo ważne.

Leki przeciwdrgawkowe wprowadzamy przy atakach zdarzających się częściej niż 1x na miesiąc i przy atakach gromadnych. Stan padaczkowy wymaga udzielenia pomocy przez lekarza weterynarii, gdyż leki podaje się w takiej sytuacji dożylnie. Po wyciszeniu ataków i ustabilizowaniu stanu ogólnego, zwierzę dostaje do domu leki, jak wszyscy inni padaczkowi czworonożni pacjenci.

Spośród leków przeciwdragwkowych w leczeniu padaczki u psów i kotów stosuje się m.in. :

• fenobarbital – lek pierwszego rzutu w leczeniu padaczki u psów, przy długotrwałym stosowaniu tego leku należy kontrolować poziomy parametrów wątrobowych, gdyż może osłabiać funkcje wątroby;
• bromek potasu;
• lewetyracetam;
• imepitoina;
• gabapentyna;
• zonisamid.

Celem leczenia jest całkowite wyeliminowanie napadów drgawkowych. W niektórych przypadkach nie jest to możliwe i jako sukces terapii uważa się już samo zmniejszenie nasilenia i częstotliwości ataków. Dla osiągnięcia pożądanego efektu bardzo ważne jest systematyczne podawanie leków.