Spis treści
- Ropomacicze - co to jest?
- Ropomacicze: przyczyny
- Ropomacicze: objawy
- Ropomacicze: skutki zdrowotne
- Ropomacicze: rozpoznanie/ badania
- Metody leczenia ropomacicza
- Ropomacicze a antykoncepcja
Ropomacicze - co to jest?
Ropomacicze to powszechna nazwa schorzenia o medycznym określeniu EPC (endometritis–pyometra-complex). Jest to torbielowaty rozrost gruczołów błony śluzowej macicy, któremu towarzyszy stan zapalny i zakażenie bakteryjne. Najczęściej występuje u suk dojrzałych w wieku powyżej 6 lat, ale zdarza się również u suk młodych i bardzo starych. Ropomacicze rozwija się w fazie diestrus cyklu płciowego. Pierwsze symptomy pojawiają się najczęściej pomiędzy 1 a 3 miesiącem od zakończenia cieczki.
Ropomacicze: przyczyny
Aby omówić mechanizm rozwoju choroby należy krótko przypomnieć jak przebiega cykl płciowy u suki. Składa się on z 4 faz:
- proestrus – objawia się powiększeniem i przekrwieniem warg sromowych, krwistym wypływem z dróg rodnych. Nie występuje tu odruch tolerancji samca i suka unika jeszcze kontaktów z psami. Ten okres trwa średnio 9 dni.
Fazy proestus + estrus potocznie nazywane są cieczką.
- estrus – nabrzmienie warg sromowych jest jeszcze wydatniejsze. Wypływ nie jest już tak krwisty- krew w wydzielinie jest bardziej rozcieńczona. Suka wykazuje chęć do krycia, wygina się i akceptuje samca. Ten okres trwa również średnio ok. 9 dni.
- diestrus – po zakończeniu cieczki rozpoczyna się faza lutealna, która trwa średnio 60-70 dni. W tym okresie macica znajduje się pod wpływem działania progesteronu wydzielanego przez ciałko żółte. Poziom hormonów zbliżony jest do wartości w czasie ciąży, dlatego często ten okres kończy się ciążą urojoną. W tej fazie właśnie może rozwinąć się ropomacicze.
- metestrus – okres tzw. spokoju płciowego. Trwa przeciętnie ok. 4 miesięcy.
Rozumiejąc mechanizmy kierujące cyklem płciowym u suki możemy teraz wytłumaczyć mechanizm powstawania ropomacicza. W fazie diestrus wydzielany jest progesteron, który wpływa na macicę. Działanie progesteronu w kolejnych cyklach powoduje rozrost gruczołów znajdujących się w błonie śluzowej macicy. Stan ten pogłębia się z wiekiem u każdej niesterylizowanej suki.
Kiedy gruczoły ulegają rozrostowi, produkują nadmierne ilości wydzieliny, która może stać się bardzo dobrą pożywką dla bakterii. Należy dodać, że pochwa nie jest narządem jałowym. Fizjologicznie bytują w niej bakterie (najczęściej E.coli), które po dostaniu się z pochwy przez szyjkę do macicy, mogą wywołać zakażenie bakteryjne tego narządu. Dodatkowo progesteron działała też hamująco na odporność, co tym bardziej zwiększa podatność na infekcje.
W zależności od stanu szyjki macicznej wyróżniany dwie postaci ropomacicza:
- otwarte- szyjka macicy jest otwarta, dzięki czemu wydzielina z macicy wypływa na zewnątrz. Wypływ z dróg rodnych ma charakter śluzowo-krwisty/ brunatny lub ropny, o intensywnym zapachu.
- zamknięte – szyjka macicy jest zamknięta, wydzielina gromadzi się wewnątrz macicy i nie ma drogi ujścia. Ta postać jest groźniejsza dla zdrowia i przebiega ze zwiększonym nasileniem objawów klinicznych, częściej występują powikłania.
Ropomacicze: objawy
Oprócz charakterystycznego dla postaci otwartej wypływu z dróg rodnych, pozostałe objawy nie są specyficzne. Jako objawy obserwuje się:
- brak apetytu
- apatię
- wzmożone pragnienie i zwiększone oddawanie moczu
- wymioty
- niekiedy biegunki
- rozszerzenie powłok brzusznych (przy znacznym powiększeniu macicy)
Ropomacicze: skutki zdrowotne
W wyniku długotrwałego nieleczonego ropomacicza mogą rozwinąć się poważne powikłania: sepsa, endotoksemia (zatrucie toksynami bakteryjnymi) oraz zapalenie otrzewnej (w wyniku pęknięcia ściany napęczniałej macicy i wylania się ropnej zawartości do jamy brzusznej).
Ropomacicze: rozpoznanie/ badania
- USG – przy podejrzeniu ropomacicza badanie usg jest metodą z wyboru. Pozwala ocenić wielkość i zawartość macicy.
- RTG – powiększona macica będzie widoczna jedynie przy jej znacznym powiększeniu. Jeśli macica nie będzie szersza od otaczających ją pętli jelit, na zdjęciu rtg nie stwierdzimy jej powiększenia.
- Badania laboratoryjne:
- morfologia: w początkowym okresie choroby dochodzi do wzrostu poziomu neutrofilii. Przy długo trwającym procesie zapalnym poziom neutrofilii ulega obniżeniu. Ropomaciczu może towarzyszyć niedokrwistość.
- biochemia: obserwuje się zwiększenie parametrów ALP, ALT (związane z endotoksemią), mocznika i kreatyniny (związane z odwodnieniem i odkładaniem się kompleksów immunologicznych w nerkach), niekiedy zwiększa się również poziom białka całkowitego.
Metody leczenia ropomacicza
1. Leczenie chirurgiczne ropomacicza – polega na usunięciu jajników i macicy wraz z jej zawartością. Jest to metoda leczenia z wyboru, niezależnie od tego czy szyjka macicy jest drożna czy nie. Przewagą leczenia chirurgicznego nad metodą farmakologiczna jest fakt, iż jest ono jednocześnie sposobem na uniknięcie nawrotów choroby w kolejnych cyklach.
Oczywiście decydując o zabiegu, należy wziąć pod uwagę ryzyko narkozy. Dotyczy to szczególnie suk bardzo osłabionych chorobą, odwodnionych, z zaburzeniami funkcjonowania innych narządów. W takich przypadkach należy ustabilizować pacjenta poprzez intensywną płynoterapię (kroplówki), wspomaganie funkcji wątroby/nerek, podanie leków przeciwgorączkowych.
2. Farmakologiczne – ta metoda wybierana jest u suk w relatywnie dobrym stanie, odpowiednim wieku reprodukcyjnym, najczęściej u suk hodowlanych, u których nie doszło do podwyższenia parametrów nerkowych oraz u których szyjka macicy jest otwarta.
Zastosowanie tej metody przy zamkniętej szyjce macicznej może okazać się skuteczne, ale wiąże się z dużym ryzykiem pęknięcia macicy i wydostania się ropy do jamy brzusznej. Należy też dodać, iż suka po leczeniu farmakologicznym powinna być w kolejnym cyklu pokryta, w celu zajścia w ciążę. Niestety leczenie farmakologiczne nie daje gwarancji braku nawrotów choroby w kolejnych cyklach.
Przy obu wariantach leczenia należy stosować terapię wspomagającą w postaci: antybiotykoterapii, płynoterapii oraz zwalczania powikłań.
Ropomacicze a antykoncepcja
Ropomacicze to poważna choroba zagrażająca życiu psa. Dlatego jeśli nie chcemy rozmnażać naszej suki najlepiej profilaktycznie poddać ją zabiegowi sterylizacji, aby uniknąć rozwoju ropomacicza w późniejszym wieku.
Należy mieć świadomość, że kiedy ropomacicze się już rozwinie, zabieg musi być wykonywany niezwłocznie i obarczony jest dużo większym ryzykiem (niż kiedy wykonywany jest profilaktycznie u psa zdrowego.)
Warto też wiedzieć, że stosowanie antykoncepcji hormonalnej predysponuje do rozwoju ropomacicza.
Absolwentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Ma doświadczenie w leczeniu zwierząt towarzyszących, ze szczególnym uwzględnieniem dermatologii, cytologii i chorób zakaźnych. Doświadczenie zawodowe zdobywała w lecznicach w Lublinie i Łodzi. Obecnie pracuje w lecznicy weterynaryjnej w Pabianicach. Na bieżąco pogłębia swoje umiejętności uczestnicząc w kursach i konferencjach.
Prywatnie miłośniczka kotów i właścicielka pięknego, rudego maine-coona o imieniu Felin.
Bibliografia:
1. S. Zduńczyk , T. Janowski, Zaburzenia rozrodu psów i kotów, Olsztyn 2007.
2. B.L. Hamm, J. Dennis, Ropomacicze u suk. Metody wczesnego rozpoznawania choroby, „Weterynaria po Dyplomie”, nr 03/2013.
3. B.L. Hamm, J. Dennis, Chirurgiczne i farmakologiczne metody rozpoznawania ropomacicza u suk, „Weterynaria po Dyplomie”, nr 03/2013.
4. A. Dubiel, W. Niżański, A. Wasecki, Niepłodność suk [w:] Rozród psów, red. A. Dubiel, Wrocław 2004.
Czytaj więcej na Se.pl/dolinazwierzat
i
