Infekcje układu moczowego to jedne z najczęstszych infekcji u niemowląt i małych dzieci. Źródłem zakażenia przeważnie są bakterie, które dostają się do cewki moczowej, a stamtąd wędrują do pęcherza moczowego, i tam mnożąc się, podrażniają jego ścianki.
Za 90 proc. zakażeń odpowiadają bakterie bytujące w układzie pokarmowym, głównie pałeczka okrężnicy (E.coli). Do infekcji najczęściej dochodzi za sprawą zaniedbań higienicznych: zbyt rzadko zmienianej pieluszki u niemowląt, a u starszych dzieci z powodu niewłaściwej, zbyt rzadkiej pielęgnacji okolic intymnych.
Zdarza się też, że zakażenie układu moczowego jest następstwem ogólnej infekcji bakteryjnej, kiedy krążące w krwiobiegu bakterie trafiają do nerek.
Spis treści
- Infekcje układu moczowego: niespecyficzne objawy
- Infekcja układu moczowego: prosta diagnoza
- Infekcje układu moczowego: antybiotyk jest niezbędny
- Infekcjom można zapobiegać
Infekcje układu moczowego: niespecyficzne objawy
Zapalenie pęcherza moczowego niełatwo jest rozpoznać, bo jej objawy nie są charakterystyczne, zwłaszcza u niemowląt. Często jedyną oznaką tego, że dziecko jest chore, jest gorączka, której nie towarzyszy katar ani kaszel. Ale są też dzieci, które w trakcie infekcji nie mają podwyższonej, lecz wręcz lekko obniżoną temperaturę.
Zakażeniu układu moczowego może towarzyszyć również brak apetytu, wymioty, wzdęcia, których powody są trudne do ustalenia. Część zakażeń przebiega bezobjawowo – ich jedyną oznaką jest apatia dziecka albo słabe przybieranie na wadze.
Starsze dzieci skarżą się na ból i pieczenie podczas oddawania moczu, mogą również siusiać częściej niż zwykle i moczyć się w nocy. Każdy z tych objawów powinien skłonić do wizyty u pediatry.
Dowiedz się: Czy antybiotyki są szkodliwe dla dzieci? [WYWIAD Z PEDIATRĄ]
Infekcja układu moczowego: prosta diagnoza
Podczas wizyty pediatra dokładnie obejrzy dziecko, oceni również okolice intymne (bo skłonność do zakażeń zwiększa m.in. stulejka i pieluszkowe zapalenie skóry). Jeśli niemowlę jest bardzo małe, a lekarz uzna, że jego stan jest poważny, skieruje was do szpitala, gdzie dziecko zostanie poddane niezbędnym badaniom i dostanie leki w kroplówkach.
W pozostałych przypadkach pediatra zleci zapewne dwa ważne badania: badanie ogólne moczu oraz badanie moczu na posiew z antybiogramem (niektórzy pediatrzy zalecają dodatkowo badanie krwi). Badania te pozwolą ustalić, czy dziecko faktycznie ma infekcję układu moczowego, jakie bakterie je wywołały i jaki antybiotyk będzie najskuteczniejszy.
Po powrocie do domu czeka cię najtrudniejszy etap: pobranie moczu do badania. Trzeba to zrobić prawidłowo, bo inaczej wynik nie będzie wiarygodny. Do pobrania będziesz potrzebowała jałowych pojemników – jednego na próbkę do badania ogólnego, drugiego do badania na posiew (woreczki nie są zalecane, bo pobrany do nich mocz łatwo zanieczyścić bakteriami ze skóry).
Najlepiej zrobić to rano, by móc od razu zanieść próbkę do laboratorium. Starannie umyj krocze malucha, zwłaszcza okolice ujścia cewki moczowej. Potem daj dziecku pić i poczekaj kilka, kilkanaście minut, aż zechce mu się siku (w przypadku niemowląt dobrym sposobem jest ułożenie malca na odpowiednio zabezpieczonym przewijaku w taki sposób, by pod plecami i pupą miał rozpiętą pieluszkę).
Staraj się zebrać do pojemniczka mocz ze środkowego strumienia, bo w pierwszym strumieniu są bakterie z cewki moczowej, które mogłyby wpłynąć na wynik badania moczu.
Czytaj także: Jak podawać dziecku antybiotyk, żeby leczenie było skuteczne?
Infekcje układu moczowego: antybiotyk jest niezbędny
Na wynik badania moczu trzeba będzie poczekać kilka dni – jednak jeśli lekarz podejrzewa, że przyczyną dolegliwości jest zakażenie układu moczowego, od razu zleci antybiotyk, by jak najszybciej zlikwidować zakażenie.
Lek trzeba podawać dziecku w dawce i przez okres zalecony przez specjalistę, ponieważ niewłaściwe leczenie albo wręcz zaniechanie kuracji może sprawić, że zakażenie obejmie nie tylko cewkę czy pęcherz, ale również nerki, w których powstaną blizny.
Rzadkim, ale bardzo niebezpiecznym powikłaniem nieleczonego zakażenia układu moczowego jest sepsa, czyli zakażenie ogólnoustrojowe. Pełna kuracja antybiotykiem trwa zwykle od siedmiu do 14 dni, a po jej zakończeniu dziecko powinno dostać skierowanie na badanie (scyntygrafię), które pozwoli ocenić, czy nerki nie uległy uszkodzeniu (skierowanie na to badanie wypisuje lekarz nefrolog).
Dla powodzenia kuracji znaczenie ma też odpowiednia opieka. Chory maluch powinien dużo pić – rzadszy mocz łatwiej wypłucze bakterie z pęcherza. Trzeba też starannie dbać o higienę intymną, bo bakterie usuwane z układu moczowego wraz z moczem osiadają na skórze i mogą ją podrażniać – zasady pielęgnacji okolic intymnych małego dziecka opisujemy w ramce.
Zobacz: 12 zasad stosowania antybiotyków u niemowląt!
Infekcjom można zapobiegać
Są sposoby, dzięki którym ryzyko zakażeń układu moczowego można wyeliminować, a przynajmniej znacząco zmniejszyć.
- Dziecko powinno dużo pić – niemowlę karmione naturalnie należy co jakiś czas przystawiać na krótko do piersi, karmione sztucznie dopajać przegotowaną wodą.
- Bardzo ważna jest odpowiednia higiena. Niemowlę, które nosi pieluszki, należy przewijać co dwie, trzy godziny i od razu, kiedy zrobi kupę, a podczas przewijania dokładnie umyć pupę.
- Duże znaczenie ma również rodzaj pieluszek: muszą być miękkie i przepuszczać powietrze, bo dzięki temu pod pieluszką nie będą namnażały się bakterie. Starsze dziecko, które nie nosi już pieluch, trzeba raz dziennie podmywać (najwygodniej podczas wieczornej kąpieli).
- W przypadku dziewczynek znaczenie ma odpowiedni kierunek mycia: robimy to zawsze od przodu do tyłu (by uniknąć przeniesienia bakterii).
- Chłopcu należy delikatnie zsunąć napletek, a potem umyć krocze. Lepiej nie robić tego mydłem, które wysusza skórę, lecz łagodnym preparatem do higieny intymnej dla dzieci.
