Spis treści
- Jakie są przyczyny zespołu Reye'a?
- Objawy zespołu Reye'a
- Diagnostyka w przypadku podejrzenia zespołu Reye'a u dziecka
- Jak przebiega leczenie zespołu Reye'a?
Zespół Reye'a jest jednostką, która może wystąpić u pacjentów będących w dowolnym wieku, najczęściej jednak pojawia się on u dzieci. Nawet w przypadku najmłodszych pacjentów częstość odnotowywanych przypadków zespołu Reye'a nie jest jednak duża, bo według statystyk problem pojawia się w ciągu roku u zaledwie jednego na milion dzieci. Czy w takim przypadku jest sens w ogóle nim wspominać? Otóż zdecydowanie tak! Wynika to z tego, że zespół Reye'a może doprowadzić do śmierci nawet połowy spośród wszystkich cierpiących na niego dzieci, a tak naprawdę występowania tego schorzenia... można dość łatwo uniknąć.
Jakie są przyczyny zespołu Reye'a?
Pierwsze publikacje dotyczące zespołu Reye'a pochodzą z lat 60. poprzedniego wieku, do dziś jednak uczeni nie znają, jakie są dokładne przyczyny tej choroby. Zauważalne jest jednak to, że z zespołem związane jest rozległe uszkodzenie jednych z organelli komórkowych - mitochondriów. Dotyczy to przede wszystkim tych struktur, które znajdują się w komórkach wątroby.
Nadal niezrozumiały jest mechanizm, w którym dochodzi u dzieci do wystąpienia zespołu Reye'a. Charakterystyczne dla tego problemu jest jednak to, że zazwyczaj pojawia się on u dzieci, które cierpią na jakieś zakażenia wirusowe (np. na grypę czy na ospę wietrzną) i które przyjmowały w związku z tym kwas acetylosalicylowy (substancja obecna w pirynach).
To właśnie ze względu na ryzyko zespołu Reye'a wspomniany lek jest niezalecany dla dzieci i nastolatków. Rodzice, zanim podadzą więc swojemu podopiecznemu jakikolwiek lek, powinni dokładnie zapoznać się z jego ulotką lub skonsultować się z lekarzem czy farmaceutą. Zespół Reye'a rzeczywiście jest rzadko występującym schorzeniem, jednakże jeżeli akurat wystąpiłby on u naszego dziecka, to zagrożenia z nim związane są przecież bardzo poważne! Duże jest bowiem nie tylko ryzyko zgonu dziecka, u którego doszło do zespołu Reye'a. Znaczne jest także niestety prawdopodobieństwo, że u dziecka, które przeżyje, dojdzie do poważnych uszkodzeń mózgu – takowe obserwowane mogą być nawet u 1/3 pacjentów, którzy przebyli zespół Reye'a.
Objawy zespołu Reye'a
Dolegliwości, które stanowią objawy zespołu Reye'a, wynikają przede wszystkim z uszkodzenia wątroby oraz struktur układu nerwowego. Wśród nich wymieniane są:
- wyjątkowo uciążliwe wymioty u dziecka (nieustępujące nawet wtedy, kiedy dziecko nie przyjmuje pokarmów),
- zaburzenia świadomości (mogące przybierać postać zarówno senności, jak i splątania),
- zaburzenia oddychania (zazwyczaj w postaci zwiększonej częstości oddychania),
- zaburzenia mowy u dziecka,
- płaczliwość u dziecka,
- silne bóle głowy,
- biegunka u dziecka.
Charakterystyczną dla zespołu Reye'a cechą jest to, że wymienionym powyżej dolegliwościom zazwyczaj nie towarzyszy gorączka.
Z biegiem czasu (szczególnie wtedy, kiedy dziecko nie trafi pod opiekę lekarzy) stan dziecka z zespołem Reye'a może ulegać pogorszeniu. Wynikać to może zarówno z narastających zaburzeń czynności wątroby, jak i z defektów dotyczących układu nerwowego – w przebiegu schorzenia dochodzić może nawet do obrzęku mózgu. Ostatecznie dzieci z zespołem Reye'a mogą zapadać w śpiączkę, pojawiać się mogą u nich napady drgawkowe oraz stan niewydolności wielonarządowej, a nawet może u nich dojść do zatrzymania oddychania.
Diagnostyka w przypadku podejrzenia zespołu Reye'a u dziecka
W rozpoznawaniu zespołu Reye'a istotne jest dla lekarzy przede wszystkim uzyskanie informacji, że dziecko doświadczyło infekcji wirusowej oraz że zażywało ono jakiś środek zawierający kwas acetylosalicylowy. Pomocne w ustaleniu rozpoznania może być również stwierdzenie odchyleń w badaniach laboratoryjnych krwi, którymi mogą być:
- podwyższony poziom amoniaku,
- spadek stężenia glukozy,
- wzrost stężenia aminotransferaz (enzymów wątrobowych),
- podniesiony poziom mleczanów,
- wykładniki sugerujące rozwój zaburzeń krzepnięcia krwi (wynikające z zaburzeń syntezy czynników krzepnięcia krwi przez wątrobę).
Dziecku wykonywane mogą być również inne niż badania krwi oznaczenia, takie jak np. analiza płynu mózgowo-rdzeniowego. Dodatkowe badania służą niekoniecznie do potwierdzania zespołu Reye'a, lecz czasami wykonywane one są po to, aby wykluczyć inne potencjalne przyczyny występujących u małego pacjenta dolegliwości. W diagnostyce różnicowej zespołu Reye'a uwzględnia się bowiem m.in. niewydolność nerek, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zatrucia różnymi toksynami czy wirusowe zapalenie mózgu i syndrom dziecka potrząsanego.
Jak przebiega leczenie zespołu Reye'a?
Nie istnieje obecnie specyficzne, ukierunkowane leczenie zespołu Reye'a. U pacjentów z tą jednostką wdrażane jest postępowanie objawowe, polegające np. na wyrównywaniu pojawiających się zaburzeń metabolicznych (w tym celu pacjenci mogą być nawadniani czy też mogą być im podawane środki służące np. korygowaniu zaburzeń węglowodanowych). Chorzy na zespół Reye'a powinni znajdować się w salach intensywnej opieki medycznej, gdzie ich stan będzie stale monitorowany – wymagane jest ciągle kontrolowanie ich podstawowych czynności życiowych, takich jak oddychanie czy czynność serca.
