Bijący, kopiący czy gryzący rodzica dwu- lub trzylatek może budzić niepokój. Rodzice martwią się, dlaczego ich dziecko tak się zachowuje, tym bardziej jeśli nigdzie nie mogło podejrzeć podobnych reakcji w stosunku do drugiego człowieka. Okazuje się jednak, że takie zachowania są częstym zjawiskiem i nie muszą być niczym niepokojącym.
Nie można jednak ich bagatelizować. Warto wiedzieć, w jaki sposób radzić sobie z agresywnym dzieckiem i jak uczyć je rozładowywania emocji w inny sposób.
Spis treści
Agresja u dzieci
Agresja u dzieci nie jest rzadkim zjawiskiem, wręcz przeciwnie. Przejawiają ją zarówno chłopcy, jak i dziewczynki, płeć nie ma żadnego znaczenia. Często jest związana z dojrzewaniem emocjonalnym, ale nie zawsze. Przyczyn agresywnego zachowania u dzieci jest wiele.
Agresję przejawiają nawet bardzo małe dzieci, dwu- czy trzyletnie. Nie należy traktować jej jako złośliwość, oznakę agresywnego charakteru, znaku, że z dziecka wyrośnie agresywny dorosły. To najczęściej sygnał, że dziecko nie radzi sobie z jakimiś emocjami.
Zobacz: Co robić, gdy dziecko manipuluje rodzicami?
Dlaczego dzieci biją rodziców?
Przyczyn agresywnego zachowania dziecka może być bardzo dużo i psychologowie nie mają jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Agresja u dziecka może wynik z indywidualnych przyczyn, a jest ich kilka. O wszystkich pisze na swoim blogu mamologia.pl psycholożka, Aleksandra Iwacz. Wśród najczęstszych przyczyn agresji u dzieci wymienia: poczucie zagrożenia, regulację emocji, próby nawiązania kontaktu, potrzebę odczuwania silnych bodźców, powtarzanie znajomych zachowań.
- Poczucie zagrożenia - dziecko może reagować instynktownie. Nie wie, z jakim zamiarem zbliża się do niego inna osoba, jest zaskoczone kontaktem i reaguje gwałtownie, bo jest wystraszone.
- Regulacja emocji - dzieci, jak każdy dorosły człowiek, odczuwają emocje, takie jak złość, rozczarowanie czy strach, i nie wiedzą, jak sobie z nimi poradzić. Często jednym sposobem na rozładowanie niejasnych odczuć jest agresja. Nie oznacza to, że dziecko jest agresywne, ale po prostu nie potrafi w inny sposób poradzić sobie z uczuciami.
- Próby nawiązania kontaktu - dziecko szybko się uczy i może zauważyć, że dopiero gdy staje się agresywne, uderzy czy kopnie rodzica, to ten zwróci na niego uwagę i poświęci mu czas.
- Potrzeba odczuwania silnych bodźców - psycholożka zwraca także uwagę, że istnieje grupa dzieci, która ma trudności z odbiorem bodźców z otoczenia, potrzebuje silniejszych emocji, niż te dostarczane na co dzień przez otoczenie.
Powtarzanie znajomych zachowań - dzieci, które doświadczają bicia lub są jego świadkami, mogą reagować w podobny sposób, powtarzając podpatrzone zachowania.
Czytaj: Czy można okłamywać dziecko? 4 sytuacje, w których to robimy
Jak reagować na agresję dziecka?
Reakcja rodzica na agresję dziecka ma ogromne znaczenie. Przede wszystkim rodzic musi wykazać się ogromną cierpliwością i wyrozumiałością. Pod żadnym pozorem nie może w podobny sposób postąpić w stosunku do dziecka, reagując agresją na agresję, bo to tylko nakręca spiralę i niczego nie uczy. Co można jednak zrobić, gdy dziecko bije, gryzie lub kopie?
Trzeba reagować stanowczo! Wydaj krótki komunikat „nie wolno bić, bo to boli”.
Jeśli dziecko jest starsze, porozmawiaj z nim. Wytłumacz, dlaczego agresja jest niewłaściwą reakcją, w jaki inny sposób można rozładować złe emocje. Odwołaj się do empatii dziecka. Spytaj, jak ono by się czuło, gdyby ktoś je tak potraktował. Nie krzycz, a daj do zrozumienia dziecku, że ma prawo odczuwać złość, gniew, rozczarowanie. Jednocześnie podkreśl, że istnieją inne sposoby, by to okazać. Rozmawiaj z dzieckiem o jego odczuciach, pokaż inne metody rozładowania nerwów - np. podarcie kartki papieru. Bądź przykładem dla swojego dziecka, nigdy nie reaguj agresywnie.
Niektórzy behawioryści zalecają, aby kiedy dziecko jest spokojne, zapytać je, czy potrzebuje wyładować agresję - ugryźć coś, uderzyć. Można wtedy przygotować coś do gryzienia albo uderzania, a dziecko nauczyć aby prosiło o tę rzecz kiedy czuje agresję.
Dziecko musi przede wszystkim zrozumieć, że ma prawo odczuwać różne, nie zawsze przyjemne emocje. Zadaniem dorosłego jest nauczenie dziecka, by potrafiło sobie z nimi poradzić.
