Rozwój dziecka przebiega według określonego schematu, który jest niezmienny, różnice między niemowlakami pojawiają się, gdy porównujemy tempo rozwoju dziecka "A" i dziecka "B" - to jest ok.
Najpierw dziecko musi się nauczyć dźwigać główkę, potem siedzieć samodzielnie, wstawać, aż wreszcie dziecko zaczyna chodzić. Nie da się zmienić kolejności zdobywania tych umiejętności. Ale to nie oznacza, że wszystkie dzieci muszą w tym samym wieku osiągać te same szczeble rozwoju. Dziecko to nie maszyna, którą można zaprogramować i oczekiwać, że kolejne umiejętności pojawią się z zegarmistrzowską precyzją.
Każdy malec ma swoje własne tempo rozwoju i porównywanie go z rówieśnikami nie ma sensu, bo zawsze coś wypadnie inaczej niż u innych maluchów. I stres gotowy. W razie wątpliwości lepiej spytać lekarza, zamiast martwić się na zapas.
Dowiedz się: Na co zwrócić uwagę gdy dziecko zaczyna siadać?
Spis treści
- 2-miesięczne niemowlę nie dźwiga główki. Czy to jest sygnał zaburzeń?
- Czy 4-miesięczne niemowlę powinnno przewracać się z brzucha na plecy?
- Czy 6-miesieczne dziecko powinno siedzieć bez podpierania przez kilka minut?
- Czy niemowlę w wieku ośmiu miesięcy powinno samo siadać?
- Czy zbyt wczesne samodzielne stawanie dziecka może powodować skrzywienie nóg?
- Czy wszystkie dzieci muszą raczkować?
- Kiedy dziecko powinno zacząć chodzić?
- Nauka chodzenia: lepiej bez chodzika
2-miesięczne niemowlę nie dźwiga główki. Czy to jest sygnał zaburzeń?
W tym wieku niemowlak ułożony na brzuszku powinien trzymać głowę w górze przez kilka sekund. Mięśnie karku i pleców są jeszcze trochę za słabe, dlatego podnoszenie główki trwa tak krótko. To dla niemowlęcia duży wysiłek i zdarza się, że główka gwałtownie opada.
Warto jednak wykorzystać rodzącą się u dziecka ciekawość świata i układać je codziennie na brzuszku w różnych miejscach (wtedy różnorodność otoczenia pobudzi je do oglądania świata), pokazywać mu zabawki w żywych, kontrastowych kolorach lub grające maskotki. Ta ciekawość świata jest jednym z motorów pobudzających do ciągłej aktywności i umożliwia rozwój dziecka.
Gdy dziecko będzie miało trzy miesiące, powinno już swobodnie dźwigać główkę, przez dłuższą chwilę swobodnie opierając się na przedramionach. Jeśli 3 miesięczne niemowlę nie dźwiga swobodnie główki, leżąc na brzuchu, opiera się przy tym na klatce piersiowej (a nie na przedramionach), jednocześnie unosząc uda do góry, to lepiej tego nie bagatelizować. Trzeba poradzić się lekarza.
Dowiedz się: Zmysły niemowlaka - jak wspierać rozwój dziecka
Czy 4-miesięczne niemowlę powinnno przewracać się z brzucha na plecy?
W czwartym miesiącu życia dziecko próbuje przewracać się z pleców na bok i zwykle udaje mu się to pod koniec tego miesiąca. Ale obrotu z brzucha na plecy w tym czasie jeszcze nie powinien robić. Taka umiejętność może świadczyć o wzmożonym napięciu mięśni grzbietu (malec ułożony na brzuszku nie panuje nad ciałem i próbując się oprzeć na przedramionach, traci równowagę, obracając się mimo woli).
Dopiero piąty i szósty miesiąc to prawdziwy postęp w tych umiejętnościach. Malec obraca się najpierw na bok, potem z brzucha na plecy, choć początkowo sprawia mu to pewien kłopot. Obroty z brzuszka na plecy budzą zdumienie dziecka. W szóstym miesiącu z ochotą przewraca się nie tylko z brzucha na plecy, ale też z pleców na brzuszek. Wydaje się, że turlanie sprawia mu wielką frajdę. To ważna chwila w jego rozwoju.
Po pierwsze – dlatego, że ani na chwilę nie można zostawić go samego (to grozi urazem!). Po drugie – to początek samodzielnego przemieszczania się. Panowanie nad ciałem jest zachętą do dalszej aktywności: dziecko zaczyna siadać, pełzać i wstawać. Zbyt wczesne obroty wbrew pozorom rzadko są powodem do dumy. Zwykle to wynik wzmożonego napięcia mięśni grzbietu.
Przeczytaj również: Kiedy dziecko powinno zacząć raczkować?
Czy 6-miesieczne dziecko powinno siedzieć bez podpierania przez kilka minut?
Niemowlę zaczyna siadać i w większości przypadków wytrzymuje w tej pozycji kilka minut bez podparcia dopiero w ósmym, a nawet w dziewiątym miesiącu, ale na pewno nie w szóstym. Siódmy miesiąc życia to czas, gdy dziecko powinno już przez kilka chwil utrzymać tę równowagę, podpierając się rączkami ułożonymi z przodu, między nogami. Plecki są zwykle wówczas wygięte w literę „C”.
Niektóre maluchy wytrzymują nawet nieco dłużej. W ósmym miesiącu już większość dzieci siedzi bez podparcia, z wyprostowanym tułowiem, choć ich plecy nadal bywają lekko wygięte. Po ósmym miesiącu zwykle bez trudu sięgają po zabawki dwiema rączkami, nie przewracając się przy tym. A nawet jeśli im się to zdarzy, znakomicie chronią głowę przed urazem.
Posadzone półroczne niemowlę utrzymuje równowagę jedynie przez chwilę. Trzeba pozwolić mu często turlać się i swobodnie fikać. To wzmocni mięśnie. Zabezpiecz otoczenie malucha miękkim podłożem, np. matą lub materacem, ale nie otaczaj go poduszkami, które uniemożliwią upadek. Nauka upadania to ważna umiejętność dziecka, bo w ten sposób dojrzewają reakcje obronne, ćwiczone są mięśnie antygrawitacyjne. Malec ćwiczy także w ten sposób zmysł równowagi.
Uwaga: gdy niemowlę skończy dziewięć lub dziesięć miesięcy i wciąż ma problemy z siedzeniem (nie utrzymuje równowagi, trzeba je podpierać), koniecznie powiedz o tym lekarzowi. Możliwe, że będzie potrzebna konsultacja u ortopedy czy neurologa.
Przeczytaj: Stawy biodrowe u niemowlaka - badanie USG stawów obowiązkowe
Czy niemowlę w wieku ośmiu miesięcy powinno samo siadać?
Trzeba rozróżnić umiejętność samodzielnego siedzenia i siadania, bo to dwie różne kwestie. Dziecko najpierw zdobywa umiejętność samodzielnego siedzenia, a dopiero potem samo siada. Chwile opanowania obu tych umiejętności mogą oddzielać nawet dwa miesiące. Dzieje się tak, ponieważ siadanie jest bardziej skomplikowane niż opanowanie siedzenia.
Niektóre niemowlęta najpierw stają samodzielnie przy meblach, a dopiero potem samodzielnie siadają. Wiele dzieci dopiero w dziewiątym miesiącu podejmuje próby siadania. Jeśli w ostatnim kwartale pierwszego roku życia malec jeszcze nie siada samodzielnie, poradź się lekarza. Konsultacja jest niezbędna tym bardziej, im bliżej pierwszych urodzin.
Dowiedz się: O 10 kamieniach milowych rozwoju niemowlaka
Czy zbyt wczesne samodzielne stawanie dziecka może powodować skrzywienie nóg?
Rozwój niemowląt jest zróżnicowany. Niektóre maluchy potrafią stać samodzielnie w łóżeczku w ósmym miesiącu, a nawet w siódmym! I to wcale nie oznacza, że ich nogi (stopy, kolana czy stawy biodrowe) będą się nieprawidłowo rozwijać. W tej kwestii panuje duża rozpiętość możliwości, a tym samym znakomite pole do obaw rodziców.
Zwykle jednak niemowlęta w ósmym miesiącu (ale czasem nawet dwa miesiące później) zaczynają żmudne próby wspinania się do góry, trzymając się mebli lub ubrań rodziców. Te pierwsze próby są rozkosznie niezgrabne. Podziw budzi walka o utrzymanie pozycji, mimo wielkiej niestabilności. Z czasem, zwykle około 11.–12. miesiąca życia, niemowlęta coraz częściej się zapominają i puszczają podparcie. Nabywają umiejętność kucania i stawania, a także siadania z pozycji stojącej.
Zdarza się, że początkowo, nie siadają same, ale krzykiem domagają się uratowania z opresji. Wkrótce pojawiają się pierwsze kroki – w bok (np. przy meblach), a nie do przodu. Tak zaczyna się nauka chodzenia. Umiejętność stania nie oznacza potrzeby kupowania butów. Wręcz przeciwnie – obuwie, trzymając stopę jak w imadle, mogłoby tylko zakłócić rozwój chodzenia u dziecka. No i utrudnia raczkowanie.
Ważne jest bowiem nie tylko opieranie się na stopach, ale także kopanie nimi, tupanie, szuranie, odpychanie się i uderzanie o podłoże. Jeśli roczne dziecko nie stoi przy meblach pewnie, a jednocześnie nie raczkuje i nie przemieszcza się w inny sposób, koniecznie poradź się lekarza.
Dowiedz się: Jak uniknać płaskostopia u dzieci?
Czy wszystkie dzieci muszą raczkować?
Choć niektóre niemowlęta raczkują już w dziewiątym miesiącu, inne dopiero 2–3 miesiące później lub... wcale. Średnio co dziesiąte niemowlę pomija ten etap i od razu rusza w świat na nogach. Raczkowanie nie tylko pobudza rozwój ruchowy dziecka, ale także emocjonalny, poznawczy, społeczny.
Ten „środek transportu” uczy dziecko naprzemienności ruchów, wzajemnej współpracy wszystkich części ciała i mięśni oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej. Integruje pracę obu półkul mózgowych. Trzeba jednak podkreślić, że bez raczkowania te procesy też zachodzą, a raczkowanie jest tylko jednym (a nie jedynym!) z elementów wpływających na ich doskonalenie.
Dlatego jeśli dziecko nie raczkuje, nie ma powodu, aby rwać sobie włosy z głowy. Zwłaszcza jeśli – według pediatry – rozwija się prawidłowo. Można zachęcić dziecko do raczkowania, kładąc w jego pobliżu, ale poza zasięgiem rączek, atrakcyjne zabawki dla niemowlaka. Unikaj wkładania malca do kojca. Bawcie się w turlanie. Siadaj przed nim i zachęcaj go, aby do ciebie przyszedł.
Porada lekarza jest niezbędna, gdy malec w ogóle nie próbuje się przemieszczać, ma problemy z koordynacją ruchów i choć stale próbuje – nadal tkwi w miejscu.
Czytaj także: Poznaj 15 zabaw wspierający rozwój dziecka
Kiedy dziecko powinno zacząć chodzić?
Zaledwie mniej niż połowa dzieci robi samodzielne kroki w wieku dwunastu miesięcy. Nie ma powodu, aby przyspieszać rozwój dziecka, np. prowadzając je za rączki. Samodzielne chodzenie to sztuka, którą niektóre dzieci zdobywają w dziesiątym miesiącu życia, a inne dopiero dwa–trzy miesiące po pierwszych urodzinach.
Rozpiętość normy rozwojowej w tej kwestii jest naprawdę duża. Dopóki inne elementy rozwoju dziecka nie budzą niepokoju, wystarczy jedynie czekać i wspierać dziecko w rozwoju, nie wyręczając go w tym.
Nauka chodzenia: lepiej bez chodzika
Lekarze mówią jednym głosem: nie należy kupować dziecku chodzika. Chodziki dla dzieci tylko pozornie przyspieszają naukę chodzenia. W rzeczywistości angażują niewłaściwe partie mięśni, obciążają w niewłaściwy sposób kręgosłup, stopy i biodra. Uczy złych nawyków.
Zobacz: Zabawki wspierające naukę chodzenia
miesięcznik "M jak mama"
