Spis treści
- Bajki terapeutyczne dla dzieci: bajki relaksacyjne
- Bajki terapeutyczne dla dzieci: bajki psychoedukacyjne
- Bajki terapeutyczne dla dzieci: bajki psychoterapeutyczne
- Bajki terapeutyczne dla dzieci: jak napisać bajkę terapeutyczną
- Polecamy wideo: książki dla dzieci
Bajki terapeutyczne dla dzieci skierowane do odbiorców w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W bajkach świat przedstawiony jest z dziecięcej perspektywy, a bohaterami są inne dzieci, bajkowe postacie lub zwierzęta, obdarzone ludzkimi cechami. Dzięki takiemu doborowi bohaterów, dziecku łatwiej jest się z nimi identyfikować i powielić ich zachowanie w trudnej sytuacji. Bajki terapeutyczne oddziałują bowiem na psychikę i emocje dziecka, a proces internalizacji przedstawionych w utworze zasad i norm postępowania przebiega naturalnie i w sposób nieuświadomiony. Nie rodzi też w dziecku buntu, który często pojawia się przy przekazywaniu wzorców zachowań przez dorosłych. W bajkach terapeutycznych często również pojawia się osoba dorosła, będąca przyjacielem małego bohatera, co pozytywnie może wpływać na zaufanie dziecka do rodziców i relacje z innymi osobami dorosłymi w rodzinie.
Utwory stosowane w bajkoterapii zawierają bardzo zróżnicowane treści i poruszają wiele problemów. Wszystkie je łączy natomiast fakt, że dziecko wraz z bohaterem opowieści przechodzi z nim drogę od zaistnienia sytuacji problemowej, aż do szczęśliwego rozwiązania kłopotu. W zależności od problemu, na który chcemy oddziaływać, mamy do wybory trzy rodzaje bajek terapeutycznych: bajki relaksacyjne, psychoedukacyjne i psychoterapeutyczne.
Bajki terapeutyczne dla dzieci: bajki relaksacyjne
Bajki terapeutyczne relaksacyjne mają za zadanie odprężyć dziecko, zredukować napięcie emocjonalne i uspokoić je. Często przy ich opowiadaniu wykorzystuje się elementy muzykoterapii, która dodatkowo wzmacnia relaksację. Osoba prowadząca relaksację powinna zadbać o odpowiednią oprawę - redukcję oświetlenia, delikatną barwę głosu. Należy również pamiętać, aby samemu wyzbyć się napięć emocjonalnych, które są bezbłędnie odbierane przez dzieci.
Dobra bajka relaksacyjna powinna łączyć w sobie kilka istotnych cech. Akcja musi toczyć w spokojnym, dobrze znanym dziecku miejscu, które zapewni mu poczucie bezpieczeństwa. Bohater opowieści musi doświadczać rzeczywistości wszystkimi zmysłami i opisywać miejsce, w którym wypoczywa. Fabuła nie może być nudna, a zarazem nazbyt dynamiczna. Często pojawiają się w niej silnie oczyszczające i uwalniające od napięć emocjonalnych elementy, takie jak kąpiel w jeziorze, wodospady, picie wody ze źródła czy też latanie. Bajki te są zwykle nie dłuższe niż 5-7 minut, aby uczucie relaksu nie przeistoczyło się w znużenie.
Zobacz, co o czytaniu bajek dzieciom sądzi psycholog Marta Żysko-Pałuba >>
Bajki terapeutyczne dla dzieci: bajki psychoedukacyjne
Bajki terapeutyczne psychoedukacyjne są odpowiedzią na problemy pojawiające się w życiu dziecka. Mają na celu modyfikację jego zachowań w danej sytuacji, na podstawie identyfikacji z bohaterem opowieści. Stanowią one wsparcie dla procesu wychowania.
Mamy do dyspozycji wiele bajek, będących odpowiedzią na konkretne trudności i nieprawidłowości w zachowaniu dziecka. Znajdziemy coś zarówno dla bałaganiarza, samochwały, jak i dla zazdrośnika, niemogącego poradzić sobie z pojawieniem się młodszego rodzeństwa.Bajki terapeutyczne dla dzieci psychoedukacyjne muszą być dynamiczne i ciekawe. Muszą wskazywać nowe wzory myślenia, zachowania, czy też sposobu reagowania emocjonalnego - w zależności od poruszanego problemu. Tego typu opowiadania są dłuższe od bajek relaksacyjnych, jednak nie nazbyt długie, aby dziecko się nie zdekoncentrowało.
Bajki terapeutyczne dla dzieci: bajki psychoterapeutyczne
Głównym zakresem odziaływań bajek psychoterapeutycznych jest redukcja lęku i podniesienie samooceny dziecka. Opowieści te poniekąd mają za zadanie zaspokoić potrzeby dziecka, które na skutek sytuacji rodzinnej nie są odpowiednio realizowane. Dziecko, stykając się z bodźcem lękowym w świecie fantazji, powoli oswaja go i nie reaguje już tak intensywnie w rzeczywistości. Można więc stwierdzić, że opowieści tego rodzaju rozwijają samoświadomość i samokontrolę reakcji u dziecka.Bajki terapeutyczne dla dzieci zawierają bardzo rozbudowaną fabułę. Są połączeniem baśni, bajek psychoedukacyjnych i elementów mających za zadania otoczenie odbiorcy wsparciem. Trzeba wiedzieć, że dana opowieść nie jest stworzona dla każdego dziecka z określonymi trudnościami. Ze względu na naturalne różnice indywidualne, dobrze jest przedstawić dziecku kilka bajek stanowiących rozwiązanie jego problemów. Jeżeli zobaczymy, że jest ono żywo zainteresowane daną historią, będzie to znak, że wybraliśmy odpowiednią opowieść.
Czytaj także: Kanibalizm w bajkach dla dzieci. Czy warto czytać dzieciom makabryczne historie? >>
Bajki terapeutyczne dla dzieci: jak napisać bajkę terapeutyczną
Jeżeli chcesz, aby twoja pociecha skorzystała z dobrodziejstw bajkoterapii, możesz dowiedzieć się, czy takie zajęcia nie są organizowane w lokalnej bibliotece. Będzie to jednak głownie spotkanie z bajką relaksacyjną lub psychoedukacyjną, odpowiadającą na problemy danej grupy wiekowej, a nie jednostki.
Aby spersonalizować terapię, można nabyć książki zawierające zbiór bajek terapeutycznych, wspomagających klasyczne sytuacje wychowawcze i emocjonalne, które u wielu dzieci wymagają dodatkowego wsparcia. Kolejną alternatywą jest napisanie własnej bajki, będącej stworzoną „na miarę” naszej pociechy.Oto kilka wskazówek niezbędnych do stworzenia bajki terapeutycznej dla dziecka:• wyznacz sobie główny cel, do którego realizacji dążysz poprzez bajkoterapię, np: redukcja lęku separacyjnego• zastanów się, którego z bajkowych bohaterów Twoje dziecko lubi najbardziej i na tej postaci oprzyj swoje opowiadanie• im Twoje dziecko jest starsze, tym opowieść powinna zawierać więcej wątków pobocznych, aby nasza pociecha nie domyśliła się, że ma do czynienia z metodą wychowawczą, a nie zwykłą, przypadkową bajką• dobierz długość bajki adekwatnie do wieku dziecka• przenieś problem rzeczywisty na płaszczyznę fantastyczną• nie zapomnij o klasycznym podziale tekstu, a więc o wprowadzeniu, rozwinięciu i zakończeniu, w którym znajdzie się puenta i wnioski płynące z opowiadaniaPamiętajmy, że czytanie nie tylko uczy, bawi i wychowuje, ale przede wszystkim pozwala na przyjemne spędzenie czasu z dzieckiem, budowanie zaufania i więzi w relacji rodzic–dziecko, która stanowi podstawę sukcesu wychowawczego.
Sprawdź: Bajki Disneya - top 10 bajek dla dzieci >>
