Alergia na pyłki jest jednym z wielu rodzajów alergii. Wyróżnia się alergię pokarmową, kontaktową i właśnie alergię wziewną, która stanowi jedną z rodzących największe trudności, ponieważ zetknięcia się z wywołującymi jej objawy pyłkami tak naprawdę bardzo ciężko uniknąć.
Alergia na pyłki występować może u pacjentów w każdym wieku, najczęściej jednak jej pierwsze objawy pojawiają się we wczesnym dzieciństwie.
Spis treści
- Przyczyny alergii na pyłki
- Rodzaje uczulających ludzi pyłków
- Objawy alergii na pyłki
- Diagnostyka alergii na pyłki
- Leczenie alergii na pyłki
- Inne zalecenia dla osób z alergią na pyłki
Przyczyny alergii na pyłki
Do dziś nie do końca jasne pozostaje to, dlaczego u niektórych pacjentów dochodzi do występowania alergii na pyłki. W prawidłowych warunkach układ odpornościowy pozostaje obojętny wobec dostających się do organizmu cząstek pyłków roślinnych, u części jednak osób traktuje on je za czynniki groźne dla organizmu i dochodzi wtedy do wystąpienia reakcji alergicznej. W jej przebiegu wydzielane są różne mediatory, m.in. histamina, które to ostatecznie odpowiadają za pojawianie się u chorych przykrych, zazwyczaj bardzo uciążliwych, objawów uczulenia na pyłki.
Znane są pewne czynniki ryzyka wystąpienia alergii na pyłki – są nimi:
- uwarunkowania genetyczne: zauważalne jest to, że osoby, których rodzice chorowali na alergię na pyłki, same mają zwiększone ryzyko tego, że podobny problem pojawi się również i u nich,
- występowanie innych alergii: pacjenci, którzy cierpią na jakąś alergię – np. na uczulenie pokarmowe – obarczeni są zwiększonym ryzykiem wystąpienia alergii wziewnej,
- zanieczyszczenie środowiska: związek pomiędzy zanieczyszczeniem powietrza a alergią wziewną pozostaje nie do końca jasny, podejrzewa się jednak, że zanieczyszczenia mogą uszkadzać nabłonek w drogach oddechowych i przez to zwiększać ryzyko, że dostające się do organizmu pyłki wywołają reakcję alergiczną.
Rodzaje uczulających ludzi pyłków
Objawy alergii na pyłki rozwijać się mogą po kontakcie z różnego rodzaju pyłkami. W ciągu roku najwcześniej zaczynają pylić drzewa – ich pyłek pojawiać się może w powietrzu nawet już w styczniu, okres pylenia w przypadku drzew trwa zwykle do początku maja.
Wśród drzew uczulać ludzi mogą m.in. brzoza, buk, leszczyna i wierzba.
Pacjenci uczuleni mogą być na pyłki traw – w Polsce odpowiadają one za największą ilość alergii wziewnych. Trawy zaczynają pylić w maju, kończą zaś zwykle w lipcu. Przykładami traw, które mogą wywoływać uczulenia, są wiechlina łąkowa, żyto, mietlica pospolita.
Zasadniczo pyłki pojawiać się mogą o każdej porze roku – późnym latem i jesienią pylą chwasty. Tutaj jako przykłady roślin, których pyłki mogą generować objawy alergii, wymienić można m.in. pokrzywę, szczaw oraz babkę lancetowatą.
Sprawdź: Kalendarz pylenia
Objawy alergii na pyłki
Objawów uczulenia na pyłki raczej nie da się przeoczyć – są one dość uciążliwe i mogą znacznie utrudniać zwyczajne funkcjonowanie. Wśród najczęściej pojawiających się objawów alergii na pyłki:
- katar (typowo pacjenci skarżą się na wydostawanie się z nosa dużych ilości wodnistej, przezroczystej wydzieliny),
- łzawienie oczu,
- uczucie posiadania piasku pod powiekami,
- kaszel,
- poczucie ogólnego zmęczenia, rozbicia,
- spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła,
- uczucie drapania w gardle,
- zmniejszenie apetytu,
- bóle głowy,
- światłowstręt,
- dolegliwości żołądkowo-jelitowe (np. w postaci bólu brzucha czy biegunki),
- częste kichanie,
- problemy dermatologiczne (np. w postaci pokrzywki).
Czytaj: Przeziębienie czy alergia: jak rozpoznać, czy dziecko jest przeziębione, czy ma alergię?
Diagnostyka alergii na pyłki
O wykonaniu badań w kierunku uczulenia na pyłki powinni pomyśleć przede wszystkim ci pacjenci, u których charakterystyczne objawy pojawiają się sezonowo, co roku, w podobnej porze.
Zazwyczaj w celu potwierdzenia lub wykluczenia alergii na pyłki najpierw wykonywane są testy skórne, poza nimi przeprowadzane mogą być także badania stężenia we krwi specyficznych przeciwciał przeciwko konkretnym alergenom.
Rozpoznanie, na jaki konkretnie pyłek pacjent jest uczulony, jest istotne z tego powodu, iż można wtedy określić, kiedy alergik szczególnie powinien przestrzegać pewnych zaleceń, oprócz tego umożliwia ono ewentualne przeprowadzenie odczulania.
Leczenie alergii na pyłki
W leczeniu alergii na pyłki wykorzystywane jest przede wszystkim leczenia objawowe. Typowo pacjentom zalecane są leki przeciwhistaminowe. Zażywanie ich skutkuje spadkiem wydzielania w organizmie histaminy, co prowadzi do zmniejszenia intensywności objawów alergii. Wśród innych leków, które także są wykorzystywane w leczeniu alergii na pyłki, wymienić można glikokortykosteroidy, środki obkurczające naczynia krwionośne (szczególnie przydatne w łagodzeniu nieżytu nosa) oraz preparaty z grupy kromonów. Stosowanie wymienionych powyżej farmaceutyków owszem, jak najbardziej mogą prowadzić do zmniejszenia intensywności doświadczanych przez chorego dolegliwości, ich przyjmowanie nie doprowadzi jednak to tego, że pacjent przestanie się z nimi w ogóle zmagać. Aby sprawić, by pyłki stały się dla organizmu obojętne, skorzystać można z innej metody – immunoterapii, czyli odczulania.
Inne zalecenia dla osób z alergią na pyłki
Pacjentom z alergiami pokarmowymi zaleca się unikania spożywania tych produktów, na które są oni uczuleni. Osoby z alergią wziewną także powinny unikać stykania się z pyłkami uczulających ich roślin, to jednak – z oczywistych powodów – jest już jednak dużo trudniejsze. Przestrzeganie pewnych zasad może jednak pomagać pacjentom – o jakich zasadach mowa?
Przede wszystkim w okresie pylenia uczulających pacjenta roślin powinien on unikać miejsc, w których rosną ich duże ilości – dla osoby z uczuleniem na pyłek brzozy spacer wczesną wiosną po lesie jest niekoniecznie dobrym pomysłem. W ciągu dnia w powietrzu znajduje się dużo pyłków, dlatego też w okresie pylenia spacery najlepiej odbywać wczesnym rankiem, wieczorami lub krótko po opadach deszczu. Po powrocie ze spaceru warto zmienić odzież oraz wziąć prysznic, co także może ograniczyć stykanie się z roślinnymi pyłkami.
Konieczne jest regularne wietrzenie mieszkania, czynić to jednak powinno się najlepiej wieczorami, kiedy pyłków w powietrzu jest mniej niż za dnia. Podróżując samochodem, pacjent z alergią na pyłki powinien korzystać z klimatyzacji – otwarcie okien skutkować może dostaniem się do wnętrza pojazdu pyłku i wystąpieniem w trakcie jazdy objawów uczulenia, co – w przypadku kierowców – może być wręcz niebezpieczne.
Wspomina się o tym raczej rzadko, tymczasem dla osób z alergią na pyłki istotne jest również to, dokąd udają się oni na wakacyjny wypoczynek. Okres urlopowy stanowi czas intensywnego pylenia niektórych roślin, m.in. chwastów – pacjenci, którzy zmagają się z uczuleniem na tego rodzaju rośliny, na letni urlop powinni wybierać te okolice, w których stężenie pyłków w powietrzu jest stosunkowo małe (takowymi są np. wysokie góry oraz rejony nadmorskie).
