Przyczyny bólu brzucha u niemowlaka nie są łatwe w zdiagnozowaniu. Przecież nie zawsze jesteśmy w stanie stwierdzić, że płacz spowodowany jest właśnie dyskomfortem związanym z bólem brzucha.
Dopóki niemowlę nie nauczy się mówić, ma ograniczone możliwości nawiązania kontaktu z otoczeniem. Nie jest w stanie powiedzieć, że coś go boli. Dlatego ocena bólu stanowi duże wyzwanie dla rodziców. Co powoduje ból brzucha u niemowlaka i jak go rozpoznać?
Spis treści
- Jak się objawia ból brzucha u niemowlaka?
- Od czego dziecko boli brzuch?
- Ból brzucha u niemowlaka wywołany kolką
- Ból brzucha u niemowlaka wywołany infekcją
- Ból brzucha u niemowlaka wywołany zatruciem
- Ból brzucha u niemowlaka wywołany stresem
- Inne powody bólu brzucha u niemowlaków
- Jak masować brzuszek niemowlaka?
Jak się objawia ból brzucha u niemowlaka?
Zazwyczaj pierwszym sygnałem tego, że coś jest nie tak, jest płacz. Dziecko może płakać z różnych powodów, ale płacz wywołany bólem brzuszka jest specyficzny: zaczyna się od zawodzenia, które po chwili przechodzi w ciche kwilenie, malec na moment milknie, ale szybko znów zaczyna płakać.
Wyjątkiem jest ból spowodowany kolką niemowlęcą – płacz jest wtedy bardzo głośny. To, że boli właśnie brzuszek (a nie np. główka albo gardło), można rozpoznać, dotykając brzuszka, który będzie wtedy twardy, napięty (jako że maluch instynktownie napina wówczas mięśnie). Niektóre dzieci oddają wtedy gazy, zaciskają piąstki i wkładają je sobie do buzi.
Warto pamiętać, że dzieci reagują na ból całym ciałem i zachowaniem. Na tej podstawie rodzic może zauważyć, że coś jest nie tak. Dziecko robi się kapryśne, może głośno jęczeć, stękać, płakać, a nawet spazmatycznie zanosić się od płaczu. Może występować brak łaknienia, bezsenność. To tylko niektóre objawy bólu brzuszka u niemowlaka.
Od czego dziecko boli brzuch?
- Kolka jest częstym zespołem objawów klinicznych występujących w ciągu kilku pierwszych miesięcy życia. Kilkukrotnie w ciągu doby dochodzi do napadowych, niemożliwych do uspokojenia epizodów płaczu lub krzyku z podkurczeniem nóżek. Nie poznano dotąd przyczyny tych dolegliwości. Ma zasadniczo łagodny charakter i zwykle ustępuje przed ukończeniem 4 miesiąca życia.
- Alergia pokarmowa. U niemowląt najczęściej dotyczy mleka, jajek oraz orzeszków. Mogą jej towarzyszyć: wysypka, biegunka, kolki, ulewanie i wymioty, katar.
- Zaparcia. Należy je podejrzewać gdy następuje nagłe zmniejszenie częstotliwości wypróżnień dziecka, dziecko oddaje stolec rzadko, a w dodatku z wielkim wysiłkiem (zaczerwienienie na twarzy, donośny płacz, niepokój, prężenie ciałka), kupa niemowlaka jest zbita, wysuszona i twarda. Zwykle przyczyną jest niewłaściwa dieta matki karmiącej piersią albo w przypadku karmienia butelką podawanie dziecku zbyt gęstej mieszanki mlecznej
- Infekcja. Współistnienie bólu brzucha z biegunką może być wynikiem infekcji bakteryjnej lub wirusowej. W takim wypadku objawy będą się nasilać, może dojść do odwodnienia, dlatego konieczna jest wizyta u lekarza.
- Bóle psychogenne. U starszego niemowlaka ból brzucha i biegunka mogą mieć podłoże psychiczne i wynikać z jakiegoś stresu, np. zmiana opiekunki, wyjazd kogoś bliskiego z rodziny itp.
- Niestrawność pokarmowa. Związana na przykład z rozszerzaniem diety niemowlaka. Dlatego zawsze należy wprowadzać do menu malucha nowe pokarmy pojedynczo, by wiedzieć, co ewentualnie mogło spowodować objawy.
Czytaj również: 12 najczęściej zadawanych pytań o rozszerzanie diety u niemowlaka
Kolka u niemowląt: przyczyny, zapobieganie i sposoby walki z kolką
Ból brzucha u niemowlaka wywołany kolką
Nie zawsze, ale u niemowląt, zwłaszcza w pierwszym półroczu życia, jest to najczęstsza przyczyna bólu brzucha, związana z niedojrzałością układu nerwowego i pokarmowego. Kolkę łatwo rozpoznać, bo zazwyczaj zaczyna się ona niespodziewanie, po popołudniowym karmieniu, od bardzo głośnego, wręcz piskliwego płaczu.
Dziecko ma zaczerwienioną, spoconą buzię, podkurczone nóżki i twardy, wzdęty brzuszek. Czasem głośno oddaje gazy, ulewa, a nawet wymiotuje.
Jak pozbyć się kolki? Na każde dziecko działa coś innego. Maluszkowi można podawać krople antykolkowe – działające rozkurczowo i zmniejszające ilość gazów, jeśli dziecko karmione jest mieszanką, można spróbować zmienić mleko modyfikowane np. typu comfort, które jest łatwiejsze do strawienia dla dziecka. Warto także ogrzewać i masować brzuszek.
Ból brzucha u niemowlaka wywołany infekcją
Bóle brzuszka (czasem z wymiotami i biegunką) często towarzyszą chorobom niezwiązanym z przewodem pokarmowym, np. zakażeniom układu moczowego, zapaleniom ucha, oskrzeli czy gardła. U nieco starszych dzieci pojawiają się również przy wysokiej gorączce w trakcie anginy.
Ból brzucha u niemowlaka wywołany zatruciem
Układ pokarmowy niemowlęcia jest bardzo wrażliwy. Maluszkowi karmionemu wyłącznie mlekiem nie szkodzi sam pokarm, lecz brak higieny w trakcie karmienia lub przygotowywania mieszanki. Do zatrucia u dziecka może dojść, jeśli butelki nie są dostatecznie czyste albo osoba, która przygotowuje mleko, nie umyła wcześniej rąk. Objawy zatrucia oprócz bólu to biegunka i wymioty, a i gorączka nie jest rzadkością.
U niemowląt, które już jedzą stałe pokarmy, przyczyną zatrucia może być niedokładne umycie owoców lub warzyw albo niezbyt świeże mięso lub ryba. Pierwsze objawy zatrucia pojawiają się zwykle po kilku godzinach.
Jeśli są silne, towarzyszy im wysoka gorączka albo maluszek ma mniej niż pół roku, trzeba z nim pojechać do lekarza. W innej sytuacji wystarczy podawać dziecku płyny (chłodne, małymi łyżeczkami) i uzupełniać elektrolity, aby się nie odwodniło.
Ból brzucha u niemowlaka wywołany stresem
Tak się zdarza, gdyż malec doskonale wyczuwa nieporozumienia między rodzicami, zmęczenie i nerwowość mamy – wtedy sam się stresuje. Napięcia emocjonalne u dziecka mogą być przyczyną powtarzających się dolegliwości i można je podejrzewać wówczas, gdy nie zachodzą inne przyczyny.
Inne powody bólu brzucha u niemowlaków
Napady bólu mogą być wywołane alergią pokarmową lub nietolerancją. U niemowląt karmionych tylko mlekiem (naturalnym lub modyfikowanym) najczęściej występuje alergia na białko mleka krowiego – oprócz bólu brzuszka malec wtedy zwykle ulewa, miewa biegunki i wzdęcia, słabiej przybiera na wadze.
Niektóre maluchy mają też problem z prawidłowym trawieniem laktozy, czyli cukru znajdującego się w mleku, czego objawem także są dolegliwości trawienne. Dzieci, które są już na etapie rozszerzania diety, mogą nie tolerować glutenu (zawartego m.in. w kaszkach pszennych) lub wręcz cierpieć na celiakię, czego objawem, oprócz bólu brzuszka, jest m.in. słabe przybieranie na wadze i brzydko pachnące stolce.
Przeczytaj też: Bulgotanie w brzuchu u niemowlaka - kiedy wymaga konsultacji z lekarzem?
Jak uspokoić płaczące dziecko? 9 sposobów na płacz niemowlaka
Jak masować brzuszek niemowlaka?
Rozbierz malca do pieluszki (w pokoju musi być wtedy bardzo ciepło, nie mniej niż 25°C) i połóż go przed sobą. Rozetrzyj w dłoniach odrobinę oliwki do masażu – ręce muszą być ciepłe. Prawą ręką masuj kolistymi ruchami brzuszek zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara (zaczynaj i kończ w tym samym miejscu).
Powtórz 10 razy. Następnie zegnij nóżki dziecka w kolankach i lekko przyciśnij je do brzuszka, a potem przytrzymaj przez kilka sekund w tej pozycji. Cały cykl powtórz pięć razy.
