Centralne Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego (central auditory processing disorder - inaczej zwane CADO lub auditory processing disorder - APD). Zazwyczaj mylone są z wadą słuchu fizycznego, czyli z ubytkiem słuchu. Jednak u dzieci z APD zarówno słuch odbiorczy, jak i przewodzeniowy są prawidłowe.
Sprawdź też: Szumy uszne u niemowląt i dzieci - jak rozpoznać i leczyć [WYWIAD]
Dysfunkcja ta ma miejsce w centralnej, nerwowej części układu słuchowego i objawia się niewłaściwym przetwarzaniem bodźców słuchowych, a nie zaburzonym słyszeniem samym w sobie. Mózg osoby z Centralnymi Zaburzeniami Przetwarzania Słuchowego nie potrafi rozpoznawać i interpretować dźwięków, w tym również dźwięków mowy. Aby poprawnie je zdiagnozować należy wcześniej wykluczyć wszystkiego rodzaju ubytki słuchu.
Spis treści
- W jaki sposób objawiają się Centralne Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego (APD/CADP)?
- Jak je rozpoznać?
- Jak pomóc dziecku z Centralnymi Zaburzeniami Przetwarzania Słuchowego?
- Jak rodzic dziecka z Centralnymi Zaburzeniami Przetwarzania Słuchowego może mu pomóc w codziennym życiu?
W jaki sposób objawiają się Centralne Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego (APD/CADP)?
Dzieci, u których występują Centralne Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego najczęściej mają trudności w rozumieniu mowy, problemy ze zrozumieniem poleceń (zwłaszcza złożonych) i skupieniem uwagi, co w konsekwencji powoduje liczne problemy w szkole, m.in. z czytaniem, formułowaniem ustnym i pisemnym dłuższych form wypowiedzi oraz z zapamiętywaniem usłyszanych informacji.
Dowiedz się też: Nadwrażliwość słuchowa u dzieci. Co robić, gdy hałas boli?
Bardzo istotna jest wczesna, właściwa diagnoza dziecka, która pozwoli uniknąć opóźnień w rozwoju mowy i problemów w nauce szkolnej.
Jak je rozpoznać?
Występowanie Centralnych Zaburzeń Przetwarzania Słuchowego można podejrzewać, jeśli u dziecka zaobserwujemy:
- trudności ze zrozumieniem wypowiedzi w niekorzystnych warunkach akustycznych (np. gdy kilka osób mówi jednocześnie, gdy w pomieszczeniu jest pogłos, hałas itp.),
- problem z utrzymaniem skupienia na konkretnych, istotnych bodźcach słuchowych,
- obniżenie koncentracji uwagi,
- zmęczenie po przebywaniu w głośnym środowisku,
- częste bóle głowy,
- trudności w wykonywaniu kilkuetapowych poleceń (szczególnie tych podanych w jednym zdaniu),
- kłopoty ze zrozumieniem długich rozmów,
- brak zrozumienia wypowiedzi (np. „słyszałem co powiedziałeś, ale nie wiem co masz na myśli”),
- słabszą pamięć słuchową (trudności z zapamiętywaniem i powtarzaniem usłyszanych informacji),
- problemy z zapamiętywaniem sekwencji dźwięków (np. tabliczka mnożenia, nazwy miesięcy itp.),
- mylenie podobnie brzmiących słów,
- problem z nauką języka obcego,
- brak zwracania uwagi na osobę mówiącą,
- nadmierne zwracanie uwagi na bodźce dźwiękowe, które nie są istotne,
- zaburzoną intonację (mowa monotonna, cicha lud odwrotnie – bardzo szybka i zbyt głośna),
- słabsze wyniki podczas testów psycho-edukacyjnych opartych na bodźcach słuchowych,
- trudności w czytaniu i pisaniu (szczególnie ze słuchu).
Zazwyczaj dziecko z APD ma niskie wyniki w nauce oraz obniżoną samoocenę. Czasami występują u niego również zaburzenia artykulacyjne.
Przeczytaj też: Rozwój słuchu u niemowląt - 4 rzeczy, które warto wiedzieć [WYWIAD]
Jak pomóc dziecku z Centralnymi Zaburzeniami Przetwarzania Słuchowego?
Jeżeli diagnoza potwierdzi występowanie u dziecka APD - koniecznym jest objęcie go szeroko pojętym wsparciem terapeutycznym, opartym na trzech filarach:
- poprawa środowiska akustycznego w szkole oraz poprawa jakości słyszanej mowy poprzez zastosowanie systemów wspierających słyszenie (np. systemów FM),
- aktywny trening słuchowy przeprowadzany pod opieką specjalisty, którego celem jest poprawa sprawności wyższych funkcji słuchowych w oparciu o plastyczność układu nerwowego,
- terapia pedagogiczna i psychologiczna, która może pośrednio poprawić sprawność uczenia i komunikowania się dzieci z APD.
Formy pomocy dzieciom z APD są zróżnicowane i zależą od wielu czynników. Zawsze jednak istnieją trzy podstawowe obszary wsparcia: rozwijanie umiejętności słuchowych, stymulowanie komunikacji oraz poprawa jakości bodźców słuchowych.
Sprawdź: Niedosłuch u dziecka. Jakie są objawy słabego słuchu u dziecka?
Właściwe wsparcie to przede wszystkim odpowiednio dobrana, wieloaspektowa terapia, a także zastosowanie odpowiednich urządzeń ułatwiających zrozumienie mowy w trudnych warunkach akustycznych i naukę. Połączenie tych dwóch form terapii pozwala na pokonanie trudności związanych z funkcjonowaniem w szkole, nauką oraz kontaktami z grupą rówieśników. To wszystko z kolei przekłada się na niezwykle istotny w rozwoju dziecka aspekt podniesienia samooceny.
Jak rodzic dziecka z Centralnymi Zaburzeniami Przetwarzania Słuchowego może mu pomóc w codziennym życiu?
- W miarę możliwości należy zredukować wszelkie niepotrzebne szumy i hałasy w domu. Dziecko powinno patrzeć na Ciebie, gdy mówisz.
- Zwracaj się do dziecka za pomocą prostych zdań, mów nieco spokojniej, w wolniejszym tempie. Za każdym razem upewniaj się, czy dziecko właściwie zrozumiało polecenie.
- Zapewnij dziecku spokojne miejsce, w którym w ciszy może odrabiać lekcje i uczyć się. Najważniejsze jednak, żebyś budował w dziecku poczucie własnej wartości.
Dowiedz się: Dwulatek nie mówi - jak zachęcić dziecko do mówienia?
Trafna diagnoza i adekwatne, wczesne wprowadzenie terapii pozwolą uniknąć wielu problemów wychowawczych, zaoszczędzą dzieciom przykrych doświadczeń oraz umożliwią im pełny rozwój intelektualny i emocjonalny. A każdy rodzic wie, że szczęście dziecka jest sprawą najistotniejszą.
