Spis treści:
Po porodzie niemowlę dostaje dwie szczepionki. Mama jednak nie jest zwykle obecna podczas ich podawania. Nic dziwnego, że z obawą czeka na szczepienie, na które zgłasza się z niemowlakiem do przychodni w drugim miesiącu życia dziecka.
Taka wizyta trwa długo. Lekarz zadaje wiele pytań, potem bada dziecko. Jeśli nic niepokojącego nie stwierdza, nadchodzi czas szczepienia. W tym dniu dziecko dostaje trzy szczepionki: szczepionkę przeciwko bakterii Hib, WZW typu B oraz potrójną szczepionkę chroniącą jednocześnie przed błonicą, tężcem i krztuścem.
Skład szczepionki DTP
Szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi należy do szczepień obowiązkowych dla wszystkich niemowląt, oczywiście pod warunkiem, że nie ma przeciwwskazań do jej podania. Szczepionka ta zawarta jest w jednej ampułce (czyli niezbędne jest tylko jedno ukłucie, w udo). Zawiera nieszkodliwe toksyny bakterii tężca i błonicy oraz jeden z dwóch możliwych składników bakterii krztuśca. W zależności od komponentu krztuśca, wyróżnia się dwa rodzaje szczepionek: pełnokomórkową i bezkomórkową.
Pełnokomórkowa szczepionka DTP
Szczepionka ta zawiera całe zabite bakterie pałeczki krztuśca. Jest dostępna bezpłatnie. Wielu lekarzy jednak jej nie lubi, ponieważ może powodować większe odczyny niepożądane niż drugi jej rodzaj. Dlatego starają się unikać podawania szczepionki pełnokomórkowej dzieciom, zwłaszcza niemowlętom z zaburzeniami neurologicznymi.
Szczepionka MMR przeciwko odrze, śwince i różyczce. Co trzeba o niej wiedzieć? >>
Bezkomórkowa (acelularna) szczepionka DTP
Ta szczepionka nie ma w swoim składzie całych komórek bakteryjnych, a tylko jej fragmenty. W zależności od producenta i rodzaju szczepionki acelularnej (jest kilka dostępnych), w ampułce jest od 1 do 5 antygenów krztuśca (czyli cząstek, które pobudzają układ immunologiczny, wzbudzając odporność poszczepienną). Dla porównania, w pełnokomórkowej szczepionce jest ich około 3 tysięcy, czyli przynajmniej kilkaset razy więcej.
Skuteczność obu szczepionek jest podobna. Niestety, szczepionka bezkomórkowa jest odpłatna, kosztuje około 60–80 zł za dawkę. Muszą za nią zapłacić rodzice. Wyjątkiem są dzieci z zaburzeniami neurologicznymi, które na podstawie pisemnego zaświadczenia od neurologa mogą być szczepione bezpłatnie.
Nasza rada: Decydując się na szczepionkę bezkomórkową, warto rozważyć zakup szczepionki 5w1 lub szczepionki 6w1 (one także zawierają bezkomórkowy krztusiec). Dzięki temu dziecko może uniknąć kilku zastrzyków. Szczepionki tej jednak NFZ nie refunduje nawet u dzieci, u których są wskazania neurologiczne do podania szczepionki bezkomórkowej.
Dawki szczepionki DTP
Niestety, nie wystarczy jedna czy nawet dwie dawki, aby uodpornić dziecko przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi. Potrzeba ich zdecydowanie więcej. Ten sam schemat dawkowania dotyczy zarówno szczepionki pełnokomórkowej, jak i bezkomórkowej.
W pierwszym roku życia niemowlę dostaje 3 dawki szczepienia podstawowego. Szczepienia zaczynają się po 6. tygodniu życia. Dziecko powinno dostawać je co około 6 tygodni, nie wcześniej niż co cztery.
Zwykle więc maluszek dostaje pierwszą dawkę w 2. miesiącu życia, drugą na przełomie 3. i 4., trzecią zaś w 5. miesiącu życia.
W 2. roku życia, zwykle między 16. a 18. miesiącem, niezbędne jest podanie dawki uzupełniającej (czwartej). W 6. roku życia dziecko powinno dostać dawkę przypominającą (piątą – licząc od narodzin). Jest to już szczepionka bezkomórkowa bezpłatna.
Nasza rada: Choć może się wydawać, że malec w pierwszych miesiącach życia dostaje dużo szczepionek, nie rezygnuj z nich. Ryzyko ciężkiego przebiegu krztuśca i powikłań jest największe w 1. roku życia.
Odroczenie szczepienia przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi
Wokół odraczania szczepienia u dzieci przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi narosło sporo mitów. Taką nieprawdziwą informacją krążącą wśród rodziców jest przekonanie, że występowanie drgawek w rodzinie, np. u jednego z rodziców lub brata malca, uniemożliwia podanie niemowlęciu szczepionki. Podobnie rzecz ma się z gorączką występującą po poprzedniej dawce szczepionki, rozdrażnieniem, sennością lub płaczliwością.
Nie są to przeciwwskazania do szczepienia. Trzeba jednak zgłosić lekarzowi, jeśli po poprzedniej dawce szczepionki pojawiła się gorączka przekraczająca 40 st.C, wystąpiły drgawki gorączkowe, nieprawidłowości neurologiczne albo dziecko bardzo płakało przez kilka godzin.
Dolegliwości i odczyny po szczepieniu – które są nieprawidłowe?
Rodzice pytają o szczepienie DTP
- Córka nie dostała trzeciej dawki szczepionki przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi w terminie. Czy trzeba zaczynać cały cykl szczepień od nowa?
Nie trzeba. Nawet kilkutygodniowe opóźnienie w cyklu szczepień nie stanowi dużego problemu. Gdy tylko córeczka poczuje się dobrze, a lekarz po jej zbadaniu zgodzi się na szczepienie, trzeba podać jak najszybciej właściwą, opóźnioną dawkę, kontynuując szczepienie bez jego powtarzania.
- Córka urodziła się w 33. tygodniu ciąży. Czy powinna być szczepiona przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi?
Szczepionką tą szczepi się dzieci urodzone po 28. tygodniu ciąży, oczywiście pod warunkiem, że nie ma innych powodów, dla których nie można jej podać. Warto jednak skonsultować się z neurologiem.
- Syn dostał pierwszą dawkę szczepionki przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi nieodpłatnie. Czy można podać mu szczepionkę skojarzoną „5 w 1”?
Tak. Po szczepionce z pełnokomórkowym krztuścem można podać maluszkowi szczepionkę z acelularnym komponentem. Warto jednak już kontynuować później szczepienie tą samą szczepionką acelularną.
- Czy nie lepiej, by malec zachorował, zamiast narażać go na tyle ukłuć?
Zdecydowanie nie. Choroby te są bardzo groźne, zwłaszcza tężec. Stanowią realne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia dziecka. Poza tym przechorowanie krztuśca nie zabezpiecza przed ponowną infekcją.
Błonica, tężec, krztusiec - przed nimi chroni szczepionka
- Błonica - objawia się wysoką gorączką i twardym nalotem na migdałkach, który może tworzyć błony utrudniające połykanie, a nawet oddychanie. Czasem dochodzi do powikłań, np. porażenia nerwów, uszkodzenia szpiku, a nawet zaburzeń pracy serca.
- Tężec - na skutek zakażenia dochodzi do wzmożonego napięcia mięśni i prężeń. Podczas napadu może dojść do niedotlenienia mózgu. Choroba może skończyć się tragicznie.
- Krztusiec - ostra zakaźna choroba dróg oddechowych, objawiająca się atakami męczącego kaszlu przypominającego pianie koguta. Napady mogą się kończyć wymiotami, bezdechem, sinicą, niedotlenieniem, utratą przytomności.
Szczepionka (pełnokomórkowa jak i bezkomórkowa) skutecznie zapobiega zachorowaniu na błonicę, tężec i krztusiec. Odporność poszczepienna przeciwko błonicy i tężcowi utrzymuje się przez 10 lat, przeciwko krztuścowi spada nieco wcześniej.
Źródło: miesięcznik "M jak mama"
Czytaj także: Czy wcześniaki powinno się szczepić?
