Spis treści
- Czym jest wstrząs anafilaktyczny?
- Jakie objawy zwiastują pojawienie się wstrząsu anafilaktycznego u dziecka?
- Jak udzielić pierwszej pomocy dziecku podczas wstrząsu anafilaktycznego?
- Wspomniała Pani o adrenalinie, którą pacjent zagrożony wstrząsem powinien mieć przy sobie. Czy zatem wystąpienie wstrząsu anafilaktycznego można przewidzieć?
- Można więc zapobiec występowaniu wstrząsu anafilaktycznego u alergika?
Czym jest wstrząs anafilaktyczny?
Magdalena Wołoszko*: Wstrząs anafilaktyczny to nagła, zagrażająca życiu reakcja nadwrażliwości organizmu na konkretny czynnik, którym może być pokarm, lek, użądlenie owada lub inne nieznane czynniki. Występuje on u około 1-2% osób rocznie. U dzieci wstrząs anafilaktyczny powodują głównie pokarmy (orzechy, owoce morza, cytrusy, jajka, konserwanty, dodatki do żywności), u dorosłych zaś – użądlenia (os, pszczół, mrówek, szerszeni) lub leki (aspiryna, ibuprofen). Chory we wstrząsie wymaga natychmiastowej pomocy zarówno przedlekarskiej, jak i lekarskiej.
Czytaj także: Uczulenie na komary, pyłki, słońce, czyli jak przeżyć z alergią na wakacjach?
Jakie objawy zwiastują pojawienie się wstrząsu anafilaktycznego u dziecka?
W chwili jego wystąpienia dochodzi do niewłaściwej reakcji całego organizmu w kilka sekund lub kilka minut po zadziałaniu czynnika wywołującego. Objawów jest tu wiele: zaczerwienienie i świąd skóry, pokrzywka, wysypka, łzawienie spojówek, kaszel, chrypka, złe samopoczucie, zawroty głowy, nudności, wymioty. Najbardziej niebezpieczne są jednak symptomy ze strony układu sercowo-naczyniowego i oddechowego. W pełnoobjawowym wstrząsie dochodzi do zasłabnięcia w skutek niebezpiecznego spadku ciśnienia krwi, może również dojść do obrzęku dróg oddechowych, który może doprowadzić nawet do uduszenia się pacjenta. Skóra osoby wchodzącej we wstrząs jest blada, spocona, kończyny są zimne. Może dojść do obrzęku warg, języka, całej twarzy, co utrudnia oddychanie. Należy pamiętać, aby niezwłocznie wezwać pomoc lekarską, gdyż jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia.
Jak udzielić pierwszej pomocy dziecku podczas wstrząsu anafilaktycznego?
Sam chory oraz najbliższe otoczenie alergika powinno być przeszkolone w zakresie działań, jakie należy podjąć w przypadku wystąpienia wstrząsu. W pierwszej kolejności trzeba natychmiast usunąć czynnik, który spowodował daną reakcję (np. usunąć żądło). Najistotniejszym lekiem podawanym w takiej sytuacji jest adrenalina, którą pacjent sam wstrzykuje sobie w mięsień uda lub ramienia. Dostępne są w aptekach na receptę specjalne automatyczne strzykawki z adrenaliną zarówno w dawce dla dorosłych, jak i dla dzieci. Kolejny krok to wezwanie specjalistycznej pomocy (112 lub 999). Jeżeli chory jest nieprzytomny, należy umieścić go w bezpiecznej pozycji bocznej. Nie można wówczas podawać żadnych tabletek. Gdy dojdzie do zatrzymania krążenia, podjąć trzeba reanimację, którą kontynuuje się do przyjazdu karetki.
Czytaj także: Ukąszenia owadów podczas wakacji: pierwsza pomoc
Wspomniała Pani o adrenalinie, którą pacjent zagrożony wstrząsem powinien mieć przy sobie. Czy zatem wystąpienie wstrząsu anafilaktycznego można przewidzieć?
Po ostrej reakcji alergicznej pacjent powinien być pod opieką alergologa. Lekarz zaopatrzy chorego w odpowiednie leki (m.in. adrenalinę w automatycznej strzykawce oraz leki przeciwhistaminowe), które należy zawsze mieć przy sobie. Specjalista pokaże jak ich używać oraz wytłumaczy, w jakich sytuacjach i w którym momencie należy po nie sięgnąć. Należy również zaznaczyć, że osoby po przebytym wstrząsie anafilaktycznym w wyniku użądlenia przez owady błonkoskrzydłe mają możliwość odczulania w Poradniach Alergologicznych.
Można więc zapobiec występowaniu wstrząsu anafilaktycznego u alergika?
Tak, wymaga to jednak dużej rozwagi i ostrożności. Konieczna jest również konsultacja z alergologiem, który ma możliwość wykonania badań lub testów potwierdzających czynnik wywołujący wstrząs anafilaktyczny. W niektórych sytuacjach możliwe jest odczulanie na specyficzne alergeny. Niezmiernie ważne jest jednak unikanie pokarmów uczulających czy leków, na które organizm zareagował. Należy dokładnie zapoznawać się z etykietami pokarmów oraz informować kelnera w restauracjach o alergii na dany produkt. W przypadku uczulenia na jad owadów podczas spacerów należy unikać kolorowych ubrań, które mogą wabić owady, ale też intensywnych perfum. Przestrzegam również przed spożywaniem posiłków na świeżym powietrzu (szczególnie uważać należy na puszki i szklanki ze słodkimi napojami). Wstrząs anafilaktyczny mija bez trwałych następstw, jeśli jest szybko i właściwie leczony.
