Wypadanie zębów mlecznych to normalny objaw u kilkulatka. Mleczaki to pierwsze ząbki dziecka, które służą dziecku dość krótko. Pełen zestaw mleczaków maluchy posiadają dopiero w 3. roku życia i cieszą się nim jedynie 3-4 lata. Po tym czasie przychodzi moment, gdy mleczaki zaczynają wypadać i zostają zastąpione zębami stałymi.
Spis treści
- Kiedy wypadają zęby mleczne?
- Które zęby wypadają najpierw?
- Usuwanie zębów mlecznych - wyrywać czy poczekać?
- Wypadanie zębów mlecznych - od czego zależy czas wypadania mleczaków?
- Kiedy wyrzynają się zęby stałe?
- Dlaczego zęby mleczne wypadają za wcześnie lub za późno?
Kiedy wypadają zęby mleczne?
Najczęściej dzieci tracą pierwsze mleczaki w okolicy 5. urodzin, choć może to się zdarzyć nawet 2-3 lata później. Zęby mleczne wypadają, bo zawiązki zębów stałych, które się pod nimi znajdują – wypierają je i przyczyniają się do zanikania ich korzeni. Mleczak o płytkim korzeniu zaczyna się chwiać i w efekcie wypada. Dodatkowym czynnikiem powodującym ruszanie się zębów mlecznych jest rozrost szczęki.
Ponieważ ząbki nie wypadają wszystkie naraz, proces zastępowania mlecznego uzębienia stałym trwa kilka lat. Ostatnie zęby mleczne (kły) wypadają w okolicy 12. roku życia, ale moment, gdy człowiek posiada komplet stałych zębów przychodzi dużo później. Ostatnimi zębami w szczęce są ósemki, które wyrzynają się w wieku 18-20 lat.
Uwaga! - nie wszystkie zęby mleczne muszą zostać zastąpione stałymi. Dzieje się tak, gdy pod mleczakami nie ma zawiązków zębów stałych.
Czytaj również: Zęby mleczne u dziecka - kiedy wyrzynają się zęby mleczne i czy mleczaki trzeba leczyć?
Próchnica zębów mlecznych: przyczyny, objawy, leczenie
Kalendarz ząbkowania: kiedy pojawiają się pierwsze zęby u dziecka
Które zęby wypadają najpierw?
Zęby mleczne zwykle wypadają w kolejności wyrzynania się i dzieje się to symetrycznie (tak samo w odniesieniu do szczęki górnej i dolnej). Najczęściej jako pierwsze tracone są jedynki – na dole szczęki (6-7. rok życia). Następnie wypadają dolne dwójki. Dopiero potem przychodzi czas na górną szczękę. Dzieje się to w okolicy 7-8. roku życia.
Po wypadnięciu jedynek i dwójek przychodzi czas na kły. Dolne zęby wypadają między 9. a 12. rokiem życia a górne nieco później – po 10. roku życia. Kolejne mleczaki to pierwsze trzonowce (9-11 lat) i drugie trzonowce (10-12 lat). Pierwsze zęby przedtrzonowe, drugie zęby przedtrzonowe i trzecie trzonowce (ósemki) to zęby, które nie miały „mlecznego pierwowzoru” i po raz pierwszy wyrosną od razu jako stałe.
Zęby przedtrzonowe pojawiają się u dziecka w okresie 10-12 roku życia, ósemki dopiero w dorosłości. Zęby mądrości nie muszą jednak wcale wyrastać.
Usuwanie zębów mlecznych - wyrywać czy poczekać?
Na pewno nie należy przyspieszać wyrywania mleczaków. Zbyt wczesne ich wyrwanie, jeśli w ich miejsce przez długi czas nie wyrośnie ząb stały, może przyczynić się do powstawania wad zgryzu, a nawet wad wymowy czy problemów z przeżuwaniem jedzenia. Zęby mleczne bowiem utrzymują miejsce dla zębów stałych. Jeśli mleczaka nie ma, powstała luka może być zwężona przez sąsiadujące zęby, dochodzi też do zahamowania wzrostu kości szczęki i żuchwy.
Stałe zęby mają potem problem, by wyrosnąć w dobrym miejscu i zmieniają kierunek wzrostu. Czasem może dojść nawet do sytuacji, gdy stały ząb w ogóle nie może się przebić. To powoduje wady, które trzeba potem korygować aparatami ortodontycznymi. Nie warto zatem spieszyć się z pozbywaniem mleczaków.
Warto podjąć się jednak próby wyrwania ząbka, gdy jest bardzo rozchwiany i w każdej chwili może wypaść, narażając dziecko na połknięcie czy zakrztuszenie. W wyjątkowych sytuacjach, nieruszające się mleczaki można wyrwać również u dentysty. Musi być jednak do tego wskazanie np. stan zapalny, zablokowanie wzrostu zęba stałego itd.
Wypadanie zębów mlecznych - od czego zależy czas wypadania mleczaków?
Nie u wszystkich dzieci mleczaki wypadają w tym samym czasie. Czynników, od których to zależy, jest kilka. Na termin wypadnięcia pierwszych ząbków ma wpływ np. płeć dziecka. Chłopcom mleczaki wypadają nieco później. Na wypadanie mleczaków ma również wpływ dieta dziecka, która może wzmacniać lub osłabiać ząbki.
Znaczenie mogą mieć również geny czy czas wyrzynania się mleczaków – dzieci, którym wcześnie wyrastają pierwsze ząbki, zwykle szybciej je tracą. Istotna jest także forma mleczaków. Jeśli nie dbano o nie właściwie i doprowadzono do rozległej próchnicy, takie mleczaki szybciej się wykruszą i wypadną, niż jeśli byłyby zdrowe.
Kiedy wyrzynają się zęby stałe?
Choć wyrastanie pierwszych ząbków to przeżycie dla rodziców, już ich wypadanie staje się ważnym wydarzeniem również dla dziecka. Wypadaniu mleczaków towarzyszy krwawienie i niewielki ból – szczególnie wtedy, gdy ząbkowi trzeba pomóc w jego usunięciu. Po wypadnięciu mleczaka nie od razu jego miejsce zastępuje ząb stały. Czasem trzeba na niego poczekać nawet kilka tygodni.
Dlaczego zęby mleczne wypadają za wcześnie lub za późno?
Zęby mleczne powinny wypadać zgodnie z kalendarzem i nie wszystkie naraz. Tylko to jest w stanie zapewnić odpowiedni zgryz i układ szczęki. Bardzo wczesne wypadanie ząbków może być objawem choroby np. cukrzycy, łuszczycy czy chorób dziąseł.
Są sytuacje, gdy dziecko traci mleczaki przedwcześnie np. na skutek urazu. Wówczas, by nie zaburzyć zgryzu – stomatolog może zalecić noszenie specjalnego aparatu ortodontycznego, który będzie utrzymywał przestrzeń między ząbkami do momentu pojawienia się w niej zęba stałego.
Zbyt późne rozpoczęcie wypadania mleczaków (po 8. roku życia) jeśli nie jest kwestią genetyczną, może być powodem do niepokoju, gdyż może oznaczać wiele schorzeń np. niedobór witaminy D, krzywicę, problemy z tarczycą, mukowiscydozę, celiakię, wrodzone wady genetyczne, wady szczęki (brak zawiązków zębów stałych). Warto zatem kontrolować wypadanie mleczaków regularnymi wizytami u dentysty – nawet co 3 miesiące.
Zobacz także:
Sprawdź też: Zabawy z rocznym dzieckiem: 5 zabaw stymulujących rozwój roczniaka
