Bóle wzrostowe u dziecka - jak je rozpoznać i czy są groźne dla dzieci

Bóle wzrostowe to naturalny etap rozwoju, zwłaszcza w okresach wzmożonego wzrostu. A jak wiadomo, dzieci potrafią niekiedy w jedno lato urosnąć nawet kilkanaście centymetrów! Kiedy bóle są normalne, a jaki ich rodzaj powinien nas zaniepokoić i skłonić do wizyty u lekarza? 

Spis treści

1. W jakim wieku pojawiają się bóle wzrostowe u dzieci?
2. Skąd się biorą bóle wzrostowe?
3. Jak rozpoznać bóle wzrostowe?
4. Jak złagodzić bóle wzrostowe?
5. Czy bóle wzrostowe są groźne dla dziecka?
6. Jak sprawdzić, czy przyczyną bolących kości nie jest jakieś inne schorzenie?
7. Na jakie symptomy warto zwrócić uwagę?

W jakim wieku pojawiają się bóle wzrostowe u dzieci?

Jedni specjaliści szacują, że bóle wzrostowe występują u 25 proc. dzieci, inni mówią o 40 proc. 

Bóle wzrostowe dokuczają przeważnie dzieciom w wieku od 4 do 12 lat, ale zdarza się, że już trzyletnie dziecko może na nie narzekać.

Skąd się biorą bóle wzrostowe?

Przyczyny bólów wzrostowych nie są do końca ustalone. Wiąże się je przede wszystkim z szybkim wzrostem dziecięcych kości, stąd nazwa. 

Płytki wzrostowe, które znajdują się na zakończeniach kości, zbudowane są z delikatnej tkanki. Ulegają więc ściśnięciu, kiedy dziecko chodzi lub biega, a to spowalnia wzrost. Zaległości nadrabiane są podczas snu dziecka. Nie ma wtedy ucisku na płytki i mogą się one swobodnie rozwijać. Kości rosną szybciej, co jednak może powodować ból.

Zauważono też, że w okresie inte nsywnego wzrostu ścięgna okazują się co pewien czas za krótkie w stosunku do szybciej rosnących kości. Wtedy dziecko np. nie jest w stanie dotknąć palców stóp bez zginania kolan. Ścięgna są bardzo napięte i to może dawać różne dolegliwości. 

Inna teoria zakłada, że przyczyną bólów wzrostowych mogą być zaburzenia w budowie ciała, m.in. płaskostopie oraz inne znacznie poważniejsze problemy zdrowotne.

Sprawdź: Jaki wzrost osiągnie Twoje dziecko?

Jak rozpoznać bóle wzrostowe?

Bóle wzrostowe pojawiają się zwykle w nocy lub wieczorem i trwają około 10-30 minut. Czasem są tak intensywne, że wybudzają dziecko  ze snu. Skarży się ono, że bolą je nogi, szczególnie w okolicach ud, łydek, a także pod kolanami.

O tym, że mamy do czynienia z bólami wzrostowymi, dowodzi także fakt, że bolące miejsca nie są w żaden sposób zmienione: nie ma obrzęków, zasinienia czy zaczerwienienia. Dziecku wyraźnie sprawia ulgę, gdy masujemy i głaszczemy je po nóżkach.

Polecamy: Co warto wiedzieć o bólu nóg u dzieci

Jak złagodzić bóle wzrostowe?

Dolegliwości związane z bólami wzrostowymi łagodzą: masaż dłońmi lub ciepłym strumieniem wody i ciepłe okłady. Przy nasilonych bólach i po konsultacji z lekarzem możesz podać dziecku łagodne środki przeciwbólowe.

Dbaj, by dieta twojej pociechy, która przecież rośnie, była urozmaicona, bogata w witaminy i mikroelementy, szczególnie w wapń, który jest potrzebny do budowy kości, witaminę D i cynk (znajdziesz je w serach, kefirach, jogurtach, rybach, jajach, czerwonym mięsie i orzechach).

Poniżej kilka sprawdzonych sposobów na złagodzenie bólów wzrostowych:

• Bardzo pomocne mogą być delikatne masaże bolących partii mięśni oraz rozgrzewające okłady, ulgę przyniesie też ciepła kąpiel.

• Po konsultacji z lekarzem możesz także sięgnąć po delikatne środki przeciwbólowe zawierające paracetamol (Apap, Codipar) lub ibuprofen (Ibuprom, Advil). Uwaga, dziecku, które nie ma jeszcze 12 lat, nie wolno podawać aspiryny, bo może to wywołać bardzo groźną chorobę Reya (RS), która atakuje mózg i wątrobę. Co prawda występuje ona rzadko, ale lepiej dmuchać na zimne.

• Warto zachęcić dziecko do ćwiczeń rozciągających (rozciągania stóp i prostowania palców ku górze), nawet kiedy odczuwa ból. Przydadzą się one też po ustąpieniu dolegliwości, aby przygotować mięśnie i ścięgna do kolejnego skoku wzrostu.

• Podczas dnia podawaj dziecku dużo płynów, najlepiej naturalnych soków owocowych i warzywnych rozcieńczonych wodą.

• Pamiętaj o odpowiedniej diecie. W okresie intensywnego wzrostu kości szczególnie ważne są wapń, wit. D3 oraz cynk. Składniki te znajdują się głównie w mleku, serach, jogurtach, chudym mięsie, rybach, warzywach i orzechach.

Czy bóle wzrostowe są groźne dla dziecka?

Bóle wzrostowe nie stanowią zagrożenia dla zdrowia dziecka, dlatego jeśli masz pewność i potwierdziłaś u lekarza, że bóle nóżek u twojej pociechy są spowodowane wzrostem kości, nie musisz się martwić. U większości dzieci bóle mijają przed okresem pokwitania.

Jak sprawdzić, czy przyczyną bolących kości nie jest jakieś inne schorzenie?

Po pierwsze zobacz, jak dziecko reaguje na dotyk w czasie bólu. Jeśli delikatne nawet głaskanie będzie wzmagało reakcję bólową, podejrzewać można jakieś poważniejsze schorzenie. Dzieci, które mają bóle wzrostowe, lubią być dotykane i masowane, bo to przynosi im ulgę.

Ale nasza własna ocena sytuacji nie wystarczy. Tylko lekarz może bowiem ustalić przyczynę kłopotów. A ponieważ nie istnieją specjalne badania stwierdzające bóle wzrostowe, pediatrzy stosują tzw. diagnozę wykluczenia.

Oznacza to wykonanie badań w kierunku schorzeń, które dają podobne objawy, np. chorób stawów czy nowotworów. Najczęściej zleca się analizę krwi i RTG.

Zobacz też: Morfologia krwi u dziecka - interpretacja wyników badań krwi, normy, przekroczenia

U dzieci, które cierpią z powodu bólów wzrostowych, wyniki badań zazwyczaj są w normie.

Na jakie symptomy warto zwrócić uwagę?

Poniższe symptomy nie wiążą się z bólami wzrostowymi. Wystąpienie któregoś lub kilku z  nich może wskazywać na poważną chorobę. Dlatego nie zwlekaj z wizytą u lekarza, jeżeli zaobserwujesz u dziecka:

• ból ciągły i uporczywy
• ból pojawiający się rano
• opuchliznę, sztywnienie lub zaczerwienienie w obrębie stawów
• ból związany z urazem
• gorączkę
• utykanie (kulenie)
• utratę apetytu
• spadek wagi
• osłabienie lub zmęczenie
• nasilenie bólu podczas dotykania obolałego miejsca