Czynników, które wpływają na odporność ludzkiego organizmu, wyróżnić można zdecydowanie więcej, niż można by tylko przypuszczać. Wpływ bowiem na to, jak funkcjonuje układ odpornościowy, ma zarówno dieta, jak i przyjmowanie przez dziecko różnych leków czy też… warunki, w jakich wychowywany jest maluch. Co może osłabić odporność dziecka?
Spis treści
- Odporność dzieci rozwija się powoli
- Odporność zależy od rodzaju karmienia
- Co osłabia odporność? Zła dieta dziecka
- Odporność osłabiają choroby
- Aktywność fizyczna poprawia odporność
- Odporność osłabia brak szczepień
- Odporność osłabiają zażywane leki
- Odporność zależy od ilości snu
- Odporność a metody wychowawcze
- Stres osłabia odporność
Odporność dzieci rozwija się powoli
Z pewnych, zasadniczo naturalnych przyczyn dzieci po prostu częściej chorują – podstawowym powodem jest tutaj chociażby to, że układ odpornościowy u młodych pacjentów intensywnie się rozwija i nie jest on tak wydolny w zwalczaniu różnych drobnoustrojów jak u osób dorosłych.
Mówi się, że szczyt odporność człowiek osiąga dopiero w wieku kilkunastu lat. Wcześniej musi w naturalny sposób przejść wiele infekcji, które w wieku dziecięcym są normalnym objawem. Dzieci poniżej 5. roku życia mogą łapać katar czy przeziębienie nawet 6-8 razy w roku.
Zdarzają się jednak sytuacje, gdzie u danego dziecka różne infekcje spotykane są wyjątkowo często – zdecydowanie należy na to zwrócić uwagę, ponieważ może to świadczyć o osłabieniu odporności.
Odporność zależy od rodzaju karmienia
Układ odpornościowy od przyjścia dziecka na świat intensywnie się rozwija – to właśnie wtedy dziecięcy organizm styka się z różnymi substancjami i ostatecznie w stosunku co do części z nich układ odpornościowy nabywa tolerancję, a w przypadku innych „uczy się” on, iż są one niebezpieczne i należy je zwalczać.
Przez pierwszych kilkanaście miesięcy życia jego funkcjonowanie jest znacznie ograniczone, nie oznacza to jednak tego, że noworodek czy niemowlę jest całkowicie bezbronne wobec rozmaitych patogenów – chronić go mogą pochodzące od jego mamy przeciwciała.
Immunoglobuliny do dziecięcego organizmu po przyjściu na świat trafiają wraz z pokarmem – mleko matki zawiera bowiem nie tylko cenne substancje odżywcze i witaminy, ale również i przeciwciała. Chronić mogą one go przed różnymi drobnoustrojami – ten właśnie aspekt jest jednym z tych, które przemawiają za tym, aby w razie możliwości zdecydowanie karmić piersią.
Mleka modyfikowane są co prawda wzbogacane w substancje wspierające układ odpornościowy, dzieci karmione sztucznie mogą mieć jednak mniejszą odporność od tych maluchów, które są karmione piersią.
Czytaj: Układ immunologiczny dziecka. Jak wzmocnić odporność dziecka, które jest karmione butelką?
Wzmocnienie odporności u dziecka: szczepienia na grypę, ospę, rotawirusy
Co osłabia odporność? Zła dieta dziecka
Dieta ma wpływ na odporność u dziecka nie tylko małego, ale i starszego. Te pociechy, w których jadłospisie dominują słodkie i słone przekąski oraz napoje gazowane, a jednocześnie brakuje w nim warzyw i owoców, mogą mieć niedobory różnych witamin i innych substancji, które są niezbędne do funkcjonowania układu odpornościowego. Szkodliwie na odporność ogólnie wpływa nieprawidłowa masa ciała – zarówno nadwaga i otyłość, jak i niedożywienie.
Odporność osłabiają choroby
Układ odpornościowy powiązany jest z wieloma różnymi układami organizmu – na jego czynność oddziałują bowiem m.in. układ nerwowy, pokarmowy czy hormonalny. Wtedy więc, gdy pociecha zmaga się z jakimś schorzeniem, strażnicy organizmu mogą nie działać w pełni poprawnie.
Zasadniczo każda choroba przewlekła może wiązać się ze spadkiem odporności – większą podatność na infekcje mogą mieć zarówno dzieci chorujące na cukrzycę, jak i te, u których rozpoznano mukowiscydozę.
Aktywność fizyczna poprawia odporność
Ruch to zdrowie i nie ma w tym stwierdzeniu ani krztyny nieprawidłowości. Aktywność fizyczna wpływa pozytywnie na układ krążenia czy układ nerwowy, ale i na układ odpornościowy – wysiłek sprzyja produkcji odpowiedzialnych za procesy odpornościowe białych krwinek, jak i stymuluje je do wzmożenia aktywności.
Przez to właśnie pociechy, które czas wolny spędzają przed komputerem czy telewizorem, mogą mieć po prostu słabszą odporność.
Czytaj: Syropy na przeziębienie dla dzieci - 5 przepisów na domowe syropy wzmacniające odporność
4 sposoby na wzmocnienie odporności niemowlaka
Odporność osłabia brak szczepień
W ostatnich latach coraz bardziej widoczna staje się wyraźna niechęć części rodziców do korzystania ze szczepień ochronnych. Posiłkują się oni niejako dawno obalonymi już hipotezami (np. dotyczącymi związku pomiędzy szczepionkami a autyzmem), fakt jest ostatecznie taki, że rezygnacja ze szczepień ochronnych osłabia odporność organizmu dziecka.
Celem podawania szczepionek jest „przygotowanie” układu odpornościowego na pojawienie się wroga. Substancje obecne w szczepionkach pozwalają organizmowi zidentyfikować dany patogen jeszcze przed zachorowaniem na wywoływaną przez niego jednostkę, dzięki czemu wtedy, gdy rzeczywiście dostanie się on do wnętrza organizmu, komórki odpornościowe wiedzą, z kim się mierzą i są w stanie szybciej opanować chorobę.
Rezygnacja ze szczepień skutkuje ostatecznie zwiększeniem ryzyka ciężkiego przebiegu różnych chorób zakaźnych, jak i nasila możliwość rozwinięcia się ich powikłań.
Odporność osłabiają zażywane leki
Antybiotyki są lekami, które w przypadku niektórych schorzeń są wręcz niezbędne, ich nierozsądne używanie może jednak destrukcyjnie wpływać na odporność organizmu. Ogólnie ich przyjmowanie może prowadzić do zubożenia jelitowej mikroflory bakteryjnej – ma ona wiele różnych funkcji, jedną z nich jest wspieranie funkcjonowania układu odpornościowego.
W sytuacji, gdy – wskutek antybiotykoterapii – zmniejsza się ilość dobroczynnych bakterii w jelitach, pojawia się wtedy niejako przestrzeń do zagospodarowania, którą z chęcią zajmują patogenne drobnoustroje.
Z tego chociażby względu antybiotyki powinno się podawać pociechom wyłącznie wtedy, gdy tak zaleci lekarz – nieuzasadnione skorzystanie z nich może skutkować osłabieniem odporności.
Odporność zależy od ilości snu
O tym, że sen jest dla ludzkiego organizmu niezbędny, wie każdy, o tym jednak, na jak wiele procesów w organizmie wpływa prawidłowa ilość godzin przesypiana w ciągu doby, wie już zdecydowanie mniej osób. Podczas snu odbywają się różne procesy metaboliczne, dochodzi do konsolidacji pamięci, ale i zachodzą różne istotne zjawiska związane z układem odpornościowym.
Dziecko, które z jakichś powodów śpi zbyt krótko, nie tylko jest zmęczone w ciągu dnia – ma ono również i osłabioną odporność.
Czytaj: Sen niemowlaka: ile powinno spać niemowlę?
Odporność a metody wychowawcze
Dbałość o higienę ogólnie trudno uznać za nieprawidłowe zachowanie, z drugiej jednak strony nadmierne przejmowanie się nią… także może negatywnie odbijać się na funkcjonowaniu układu odpornościowego u dziecka.
Część rodziców stara się zapewniać swoim pociechom wręcz sterylne warunki – wielokrotnie w ciągu dnia sprzątają ich pokoje, w wyjątkowy sposób dbają oni o to, aby malec chodził w zawsze czystym ubraniu.
Podczas spacerów zdarza się, że opiekunowie nie pozwalają pociechom dotykać jakichkolwiek zabrudzonych przedmiotów, a myśl o tym, że dziecko mogłoby tarzać się jesienią w stertach kolorowych liści, wzbudza w nich wręcz przerażenie. Prawda jest taka, że nadmierna dbałość o higienę niekoniecznie pomoże, zaszkodzić jak najbardziej może.
Sytuacja jest podobna jak w przypadku szczepień – dziecięcy organizm, stykając się z rozmaitymi obecnymi w środowisku czynnikami, wytwarza w stosunku co do nich tolerancję lub odporność. Wtedy, gdy nie ma on szansy na taki kontakt, staje się po prostu słabszy – przy nadmiernym przestrzeganiu zasad higieny odporność dziecka spada.
Czytaj: Katar u niemowlaka. Co na katar u noworodka?
Dieta na przeziębienie: jadłospis wzmacniający odporność
Stres osłabia odporność
O tym, że stres dla organizmu jest szkodliwy, powszechnie wiadomo. Negatywnych jego efektów wyróżnić można wiele, jednym z nich jest destrukcyjny wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego.
W związku z przeżywaniem silnego stresu – wynikającego z doświadczania przemocy fizycznej, nękania w szkole czy innych jeszcze problemów – zachodzi szereg różnych procesów, dochodzi wtedy m.in. do wzmożonej produkcji kortyzolu w organizmie.
Hormon ten prowadzić może zaś do spadku ilości komórek odpornościowych, a co za tym idzie również i zmniejszenia ilości krążących w organizmie przeciwciał.
