Lakowanie, lapisowanie i fluoryzowanie to podstawowe metody zapobiegania próchnicy u dzieci. Zdrowe mleczaki są elementarnym czynnikiem zdrowego wzrostu zębów stałych, dlatego warto o nie od początku odpowiednio dbać. Właściwa pielęgnacja i profilaktyczne zabiegi dentystyczne, takie jak lakowanie, lapisowanie czy fluoryzacja, dają gwarancję uniknięcia próchnicy i ubytków. Zobacz, na czym polegają metody zapobiegania próchnicy i kiedy je stosować.
Spis treści
- Czym są zmiany próchnicowe?
- Kiedy trzeba iść z dzieckiem do pedodonty?
- Zapobieganie próchnicy: fluoryzacja
- Zapobieganie próchnicy: lakowanie zębów
- Zapobieganie próchnicy: lapisowanie
- Zapobieganie próchnicy: lakierowanie
Czym są zmiany próchnicowe?
Próchnica to bardzo zakaźna choroba bakteryjna. Atakuje tkanki twarde zęba i w tych miejscach pojawiają się ubytki wymagające leczenia stomatologicznego. W przypadku niemowląt często mówimy o tzw. próchnicy butelkowej. Pojawia się ona u dzieci, które karmione są mlekiem lub słodkimi napojami przez smoczek. Takie podawanie płynów powoduje, że cukier dłużej „zatrzymuje się” w ustach i daje dogodne warunki do rozwoju próchnicy.
Dodatkowo, jeśli dziecko zasypia z butelką, sytuacja staje się groźniejsza, bo wtedy zmniejsza się wydzielanie śliny, która mogłaby zneutralizować zakwaszone przez cukier środowisko. Pierwsze objawy próchnicy u dziecka łatwo przeoczyć. Ząbki są małe, a dziecko nie pozwala na spokojne ich obejrzenie w warunkach domowych.
Poza tym zmiany próchnicowe na zębach dziecka wcale nie muszą być koloru czarnego (takie zwykle obserwujemy u dorosłych), lecz białe. Dlatego wizyty kontrolne u stomatologa dziecięcego powinny być na stałe wpisane w harmonogram lekarskich konsultacji dziecka. Jeśli nic niepokojącego się nie dzieje, warto chodzić z dzieckiem do dentysty co 4-6 miesięcy.
Czytaj: Jak nauczyć dziecko myć zęby? Te gadżety ułatwią szczotkowanie twojemu dziecku! [7 propozycji]
Wypadanie zębów mlecznych. Kiedy wypadają mleczaki?
Leczenie mlecznych zębów u dzieci: czy może być bezbolesne?
Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej u dzieci: objawy i leczenie opryszczki w jamie ustnej
Kiedy trzeba iść z dzieckiem do pedodonty?
Przyjmuje się, że pierwszą wizytę u dentysty warto odbyć już z niemowlęciem, które ma cztery ząbki (górne i dolne „jedynki”). Ale tak naprawdę w praktyce większość rodziców pojawia się u stomatologa, kiedy dziecko ma już wszystkie ząbki mleczne, czyli zwykle tuż przed jego drugimi urodzinami. To dobry (i optymalny) czas na zapoznawcze spotkanie dziecka z lekarzem od ząbków.
Lekarz, który zajmie się zębami najmłodszych pacjentów to pedodonta, czyli stomatolog dziecięcy. Specjalizuje się w leczeniu mleczaków niemowląt oraz małych dzieci. Ma do wykonania nie lada zadanie – oswaja dziecko z wizytami u dentysty, pokazuje, jak należy dbać o higienę jamy ustnej oraz regularnie kontroluje stan uzębienie małego pacjenta i w razie konieczności leczy zęby.
Warto się do niego wybrać, bo będzie miał specjalne podejście do małych pacjentów (dużo cierpliwości) oraz przystosowany dla nich gabinet.
Na początek najlepiej umówić się z nim na tzw. wizytę adaptacyjną, podczas której dziecko pozna lekarza od ząbków, obejrzy narzędzia, którymi pielęgnuje się i leczy zęby, posiedzi spokojnie na wygodnym fotelu, a jak już się rozgości może sam pokaże pedodoncie swoje mleczaki. Jeśli potrzebne będzie leczenie zębów, lepiej przełożyć je na kolejną wizytę, by ta pierwsza dobrze się dziecku kojarzyła.
Zapobieganie próchnicy: fluoryzacja
Nawet jeśli mleczaki się zdrowe, można zapewnić im dodatkową ochronę przed próchnicą, stosując zabieg fluoryzacji. Fluoryzacja polega na nałożeniu na powierzchnię zębów fluoru w postaci pianki, żelu lub lakieru. Pedodonta rozprowadza go np. specjalnym pędzelkiem.
Zabieg jest całkowicie bezbolesny i przez większość dzieci bardzo dobrze tolerowany. Trwa maksymalnie kilka minut, ale po nim nie wolno pić i jeść przez około 1,5 godziny. Poza tym nie wolno myć zębów przez około 12 godzin.
Fluoryzacja mineralizuje, a więc wzmacnia, zęby i działa profilaktycznie przeciwko rozwojowi próchnicy. Należy ją powtarzać co ok. 4-6 miesięcy.
Zapobieganie próchnicy: lakowanie zębów
Lakowanie to zabieg przeprowadzany na zdrowych ząbkach dziecka. Polega on na wypełnieniu bruzd i szczelin zębów za pomocą laku – specjalnego półpłynnego materiału, który będzie chronił zęby przed dostępem bakterii oraz działaniem kwasów bakteryjnych. Uszczelnia się powierzchnie zębów żujących.
Ta metoda jest o tyle ważna w przypadku zębów niemowląt, że zęby mają wiele bruzd, a dokładne i długie szczotkowanie zębów dziecka nie zawsze się udaje. I tu uwaga! Niektórzy dentyści uważają, że nie należy lakować zębów u niemowląt, chyba że zrobimy to od razu po ich wyrżnięciu - zanim pojawi się ryzyko zainfekowania zęba przez próchnicę. W przeciwnym razie, gdy zalakujemy ząbek wraz z „niewidoczną jeszcze” próchnicą, będzie się on dalej psuł, a przebarwienie będzie ukryte pod lakiem.
Dlatego najchętniej lakuje się zęby stałe – szóstki, piątki, czwórki, a następnie siódemki. Ważne, by lakowanie było przeprowadzone maksymalnie w ciągu dwóch miesięcy od wyrżnięcia zęba. Stomatolog najpierw oczyszcza powierzchnię zęba, ale bez użycia wiertla oraz dokładnie go suszy i wytrawia, a dopiero potem lakuje i oświetla lak lampą polimeryzacyjną, która go utrwali.
Zabieg jest bezbolesny, a lak prawie w ogóle nie ma smaku. Aby mieć pewność, że lak nie będzie dziecku przeszkadzał, dentysta sprawdza to kalką. Jeśli ząb jest „za wysoki”, wygładza go specjalną diamentową kulką, co jest całkowicie bezbolesne. Lakowanie jednego zęba trwa od kilku do kilkunastu minut i najczęściej podczas jednej wizyty lakuje się maksymalnie dwa zęby dziecka. Cena: ok. 40-60 zł za ząb.
Zapobieganie próchnicy: lapisowanie
Jeśli jednak na zębie pojawi się ubytek, stomatolog może zaproponować zabieg leczniczy przeciwdziałający rozprzestrzenianiu się próchnicy. To lapisowanie. Przeprowadza się je wyłącznie na małych ubytkach. Wykorzystywany jest szczególnie u małych dzieci, u których trudno byłoby leczyć ząb metodą tradycyjną. Dobrze się sprawdza również wtedy gdy jest dużo małych ognisk próchnicy.
Lapisowanie polega na nałożeniu na zaatakowany przez próchnicę ząb azotanu srebra, który ma działanie bakteriobójcze oraz utwardza chory ząb. Zabieg należy powtarzać kilka razy, by był skuteczny. Podczas lapisowania dziecko powinno siedzieć spokojnie, gdyż poplamione azotanem srebra ubranie nie będą do odratowania, zaś plamki na skórze schodzą nawet dopiero po tygodniu.
Utrzymanie nieruchomo dziecka jest dość trudne, gdyż azotan srebra ma nieprzyjemny zapach oraz smak. Zabieg ma jedną wadę. Ząb po lapisowaniu wygląda brzydko, jakby miał próchnice, jest szary i przypomina sczerniałe srebro. Cena: ok. 100 zł za zabieg.
Zapobieganie próchnicy: lakierowanie
Stomatolodzy oferują również lakierowanie zębów. To nic innego jak zabieg pokrywania zębów specjalnym lakierem zawierającym fluor. Cena ok. 80 zł za zabieg fluorowania wszystkich zębów.
Lakierowanie zębów to pokrywanie wszystkich zębów (czy to mlecznych, czy stałych) lakierem fluorowym. Dzięki temu fluor wbudowuje się w strukturę zęba i wzmacnia go, chroniąc przed próchnicą.
Lakierowanie pozwala chronić szkliwo przed rozwojem próchnicy, a co za tym idzie, skutecznie zmniejszają konieczność bardziej inwazyjnego leczenia w przyszłości. Warto o tym pomyśleć, zwłaszcza jeśli nasze pociechy nie przepadają za wizytami kontrolnymi u swojego stomatologa.
