Hemofilia spowodowana jest brakiem specyficznych białek osocza, które odpowiadają za prawidłowe krzepnięcie krwi. To rzadka choroba genetyczna - występuje jeden przypadek na 30 tysięcy urodzeń. Hemofilia mylnie uważana jest za chorobę niezwykle trudną i przekreślającą szanse na życie poza szpitalem czy domem.
Niektórym wydaje się, że hemofilia to taka „tykająca bomba”, którą aktywizuje każde zranienie. Błąd. Nie każdy uraz musi wiązać się z obfitym krwawienie zagrażającym życiu. Jeśli pacjent jest leczony, nic nie powinno mu zagrażać, a dbając o swoje bezpieczeństwo (np. unikając sportów urazowych) oraz profilaktykę, może mieć normalną codzienność.
Czytaj: Zaburzenia krzepnięcia u noworodka: przyczyny, objawy, leczenie zaburzeń krzepnięcia
Spis treści:
Hemofilia: trzy rodzaje choroby
- hemofilia A – występuje najczęściej, bo w w około 85 proc. przypadków. Spowodowana jest brakiem lub niedoborem globuliny antyhemofilowej (AHG) lub obecnością nieprawidłowej bądź nieaktywnej cząsteczki AHG. Dziedziczy się jako cecha recesywna związana z płcią, a kobiety są nosicielkami choroby, zaś część nosicielek wykazuje utajone objawy skazy krwotocznej;
- hemofilia B – występuje w około 20 proc. przypadków. Spowodowana jest brakiem lub niedoborem czynnika Christmasa albo też obecnością nieprawidłowej jego cząsteczki. Tak jak hemofilia A, dziedziczy się jako cecha recesywna związana z płcią, a kobiety są nosicielkami choroby, zaś część nosicielek wykazuje utajone objawy skazy krwotocznej;
- hemofilia C – występuje w zaledwie około 1 proc. przypadków. Spowodowana jest niedoborem czynnika XI(PTA). Dziedziczy się jako cecha dominująca i występuje zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Wyróżnia się również hemofilię naczyniową (angiohemofilia, choroba Willebrandta), która występuje dość rzadko. Spowodowana jest przez częściowy niedobór AHG i wydłużony czas krwawienia jako efekt np. niedoboru tzw. czynnika naczyniowego (rodzaj białka). Dziedziczy się jako cecha dominująca i występuje zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet.
Poza tym obserwuje się wyjątkowe przypadki tzw. hemofilii nabytej. Dotyka ona zarówno mężczyzn, jak i kobiety. Bezpośrednią przyczyną jest aktywność autoprzeciwciał skierowana przeciwko czynnikowi krzepliwości VIII.
Ale pośrednich przyczyn większości przypadków hemofilii nabytej nie można ustalić. Wiąże się ją z chorobami autoimmunologicznymi, nowotworami, przyjmowaniem niektórych leków oraz - UWAGA! - z ciążą.
Czytaj: Choroby genetyczne u chłopców
Mężczyźni cierpiący na hemofilię nazywani są hemofilikami. W bardzo wyjątkowych przypadkach na hemofilię chorują kobiety. Hemofilia może je dotknąć, jeśli są one córkami ojca chorego na hemofilię i matki nosicielki hemofilii.
Objawy hemofilii
Charakterystycznymi objawami hemofilii są problemy z krzepnięciem krwi. Objawiają się one jako:
- nasilona skłonność do krwawień podskórnych (siniaki); skłonność do krwawień samoistnych;
- szybkie i obfite pojawianie się krwawień pourazowych oraz pozabiegowych (np. po wyrwaniu zęba) – trudne do zatamowania;
- wylewy dostawowe (zwłaszcza do kolan, łokci), które doprowadzają do zniekształcenia stawów;
- krwawienie z narządów rodnych; krwiomocz. Czasem symptomem hemofilii jest krwawienie zewnętrzne, czyli krwawienie z błony śluzowej jamy ustnej lub nosa.
UWAGA! Niekiedy lekarze nabierają podejrzeń, że dziecko może chorować na hemofilię już w chwili narodzin. Symptomem hemofilii może być bowiem nasilone krwawienie z pępowiny.
Czyta: Choroba krwotoczna noworodków: przyczyny, objawy, zapobieganie krwawienia
Dziecko w szpitalu. Europejska Karta Praw Dziecka w Szpitalu >>
Jak diagnozuje się hemofilię?
Ostatecznym rozstrzygnięciem, czy pacjent ma hemofilię jest badanie krwi, w którym oznacza się m.in. czas protrombinowy (w normie), czas kaolinowo-kefalinowy (wydłużony) i inne czynniki, tj. ilość płytek krwi, stężenie we krwi czynnika VIII lub IX (są obniżone).
Leczenie hemofilii
Hemofilia jest chorobą nieuleczalną, ale można leczyć jej objawy - dzięki coraz nowocześniejszym i skuteczniejszym lekom (kiedyś jedynym rozwiązaniem były transfuzje).
Podstawą jest przyjmowanie preparatów dożylnych zawierających brakujący czynnik krzepnięcia, produkowanych z osocza krwi, co pozwala uzupełnić ich niedobór. Takie leki można przyjmować w domu.
Jeśli chory na hemofilie ma ranę, małe krwawienie zatamuje specjalną gąbką lub „klejem”, który wstrzykuje się w krwawiące miejsce.
Chorym nie są wskazane leki nasilające krwawienie, tj. kwas acetylosalicylowy i sulfonamidy.
